ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Την αυγή μιας νέας εποχής στις σχέσεις ΗΠΑ – Ινδίας σηματοδοτεί η συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας των δύο χωρών που υπέγραψε χθες ο Αμερικανός πρόεδρος κ. Τζορτζ Μπους. Πάντως, η υπογραφή της συμφωνίας από τον κ. Μπους αποτελεί απλώς το πρώτο βήμα, ενώ θα ακολουθήσουν μακροχρόνιες και επίπονες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Νέου Δελχί μέχρι να εφαρμοστεί. Επιπλέον οι επικριτές της συμφωνίας υποστηρίζουν ότι αυτή υπονομεύει τις προσπάθειες για περιορισμό των πυρηνικών όπλων, ενώ η ινδική αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ινδό πρωθυπουργό κ. Μανμοχάν Σινγκ ότι παραδίδει το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας στον έλεγχο των ΗΠΑ.
Ο κ. Μπους υπέγραψε χθες ένα νέο νόμο που επιτρέπει στην αμερικανική κυβέρνηση, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας, να εμπορεύεται πυρηνικά καύσιμα και τεχνογνωσία με την Ινδία, με αντάλλαγμα συγκεκριμένες εγγυήσεις από ινδικής πλευράς, η οποία θα επιτρέψει στους ελεγκτές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) να επιθεωρούν τα 14 ινδικά πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών κ. Νίκολας Μπερνς χαρακτήρισε την υπογραφή ιστορικό βήμα στις σχέσεις Ινδίας – ΗΠΑ και αρνήθηκε ότι η συμφωνία έχει στόχο τον περιορισμό της αυξανόμενης κινεζικής δύναμης. Ο κ. Μπερνς υποστήριξε ότι η συμφωνία εντάσσει την Ινδία στο παγκόσμιο σύστημα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας και ότι όλα τα ινδικά πυρηνικά εργοστάσια και αυτά που θα φτιαχτούν στο μέλλον θα ελέγχονται από την ΙΑΕΑ. Πάντως τα οκτώ ινδικά πυρηνικά εργοστάσια που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς δεν θα ελέγχονται από τη διεθνή κοινότητα. Γι’ αυτό ίσως οι επικριτές της συμφωνίας επιμένουν ότι αυτή διευκολύνει τη διάδοση των πυρηνικών όπλων και ότι η ενίσχυση του ινδικού πυρηνικού οπλοστασίου πιθανόν να πυροδοτήσει έναν εξοπλιστικό αγώνα στην Ασία. «Εντάσσουμε τη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο στο σύστημα. Ολα τα πυρηνικά εργοστάσια που θα κατασκευαστούν στο μέλλον -και θα είναι πολλά- θα ελέγχονται» κατέληξε ο κ. Μπερνς.
Στο Νέο Δελχί ο Ινδός πρωθυπουργός κ. Μανμοχάν Σινγκ υπερασπίστηκε τη συμφωνία με τις ΗΠΑ και απέρριψε τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης που προειδοποιεί ότι αυτή θα οδηγήσει σε διάλυση του πυρηνικού οπλοστασίου της Ινδίας. Θα ακολουθήσουν σκληρές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ δήλωσε ο κ. Σινγκ και υποσχέθηκε ότι δεν υπονομεύονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας έχουν διαβεβαιώσει ότι ο νόμος θα τους επιτρέπει να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει» δήλωσε ο κ. Σινγκ. Η Ινδία, προειδοποίησε ο Ινδός πρωθυπουργός, δεν θα αποδεχθεί νέους όρους και το πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων δεν θα ελέγχεται από κανέναν διότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ αφορά τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. «Σαφώς μας περιμένουν δύσκολες διαπραγματεύσεις», παραδέχθηκε ο κ. Σινγκ.
Το αμερικανικό Κογκρέσο, πάντως, «εμπλούτισε» τον νόμο που υπέγραψε χθες ο κ. Μπους με αρκετές ασφαλιστικές δικλίδες. Πρώτον, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι αναγκασμένος να διακόψει την προμήθεια της Ινδίας με πυρηνικούς αντιδραστήρες και ραδιενεργό υλικό στην περίπτωση που το Νέο Δελχί επαναλάβει δοκιμές πυρηνικών βομβών όπως έκανε το 1974 και το 1998. Δεύτερον, ο Αμερικανός πρόεδρος είναι αναγκασμένος να υποβάλει ετήσια έκθεση στο Κογκρέσο σχετικά με το αν η ινδική πλευρά συνεργάζεται αρμονικά με την ΙΑΕΑ όσον αφορά τον περιορισμό του πυρηνικού της προγράμματος.