Αντίθετα με τις φήμες, ο Τουρκμένμπασι δεν πέθανε. Στέκεται σε ένα τεράστιο τρίποδο στο κέντρο της πρωτεύουσας Ασχαμπάντ, με τα χέρια ανοιχτά, και περιστρέφεται αργά ώστε να ακολουθεί την πορεία του ήλιου. Οι ακτίνες αντανακλούν το ολόχρυσο πρόσωπό του, στα χρυσά ρούχα του, στα χρυσά χέρια του. Μπορεί ο «διά βίου ηγέτης» του Τουρκμενιστάν Σαπαρμουράτ Νιγιαζόφ να άφησε την τελευταία του πνοή, χθες το πρωί, από καρδιακή προσβολή, αλλά το άγαλμά του, το πορτρέτο του και η σκέψη του βρίσκονται παντού.
Το βιβλίο που συνέγραψε, το Ρουκνάμα, είναι υποχρεωτικό ανάγνωσμα στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, ακόμη και στις εξετάσεις για την απόκτηση διπλώματος οδήγησης. «Οποιοσδήποτε διαβάσει το Ρουκνάμα τρεις φορές θα βρει έναν πνευματικό θησαυρό, θα γίνει εξυπνότερος, θα συνειδητοποιήσει την ύπαρξη του Θείου και θα πάει απευθείας στον παράδεισο» είχε πει κάποτε ο Νιγιαζόφ. Γνωστός ως Τουρκμένμπασι (πατέρας των Τουρκμένιων), ο 66χρονος Νιγιαζόφ κάλυψε τις θρησκευτικές αναζητήσεις του μετασοβιετικού Τουρκμενιστάν παροτρύνοντας τους Τουρκμένιους να λατρέψουν τον ίδιον.
Ο Νιγιαζόφ είχε μετονομάσει το μήνα Μάρτιο προς τιμήν της μητέρας του, ενώ τον Ιανουάριο προς τιμήν του ιδίου. Οι γιατροί που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια του Τουρκμενιστάν ορκίζονται στο όνομά του, ενώ έχει δώσει το όνομά του παντού, ακόμη και στα πεπόνια. (Το πεπόνι «Τουρκμένμπασι» είναι μια νέα ποικιλία που καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι.) Σε αυτές τις συνθήκες είναι προφανές ότι δεν υπάρχει αντιπολίτευση – ή μάλλον υπάρχει αλλά είναι στις φυλακές. Περίπου 4.000 πολιτικοί κρατούμενοι θεωρείται ότι βρίσκονται στις φυλακές της χώρας και τώρα οι διεθνείς οργανώσεις ζητούν την απελευθέρωσή τους.
Οι διάδοχοι… στις φυλακές
Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει κανείς προς τον οποίο να απευθύνουν το αίτημά τους, γιατί, με την απόλυτα προσωποπαγή διακυβέρνησή του, ο Νιγιαζόφ δεν είχε αφήσει ούτε διάδοχο ούτε πολιτικούς επιγόνους. Τα συστηματικά πογκρόμ κυβερνητικών στελεχών και ανθρώπων του στενού του κύκλου είχαν ως αποτέλεσμα ακόμα και ο αδελφός του να βρίσκεται εξόριστος στη Σουηδία. Εξάλλου ο Νιγιαζόφ δεν έμπαινε καν στον κόπο να οργανώσει έστω τυπικά πολυκομματικό σύστημα. Κατέλαβε την εξουσία το 1985 και δήλωσε ότι θα την κρατήσει για όλη του τη ζωή, όπερ και εγένετο.
Ο θάνατος του Νιγιαζόφ έστειλε εκατοντάδες εξόριστους αλλόφρονες στους ταξιδιωτικούς πράκτορες, με στόχο να φθάσουν το ταχύτερο δυνατό στη χώρα και να διεκδικήσουν την εξουσία. Μια πολύ μεγαλύτερη κούρσα άρχισε ανάμεσα στη Ρωσία και την Κίνα, που έχουν ενεργειακά συμβόλαια στο Τουρκμενιστάν, και στις ΗΠΑ, που επιθυμούν να αποκτήσουν.