Για το αναγνωστικό κοινό, η παγκοσμιοποίηση είχε φτάσει πολύ νωρίτερα. Μέσα από τις σελίδες των βιβλίων ανακάλυπτε τόπους μακρινούς και γοητευτικούς, ηλιόλουστους ή βροχερούς, άξιους αποφυγής ή επισκέψεως. Ανάμεσά τους όμως σπάνια ήταν η Αθήνα. Δύσκολα κάποιος ξένος μυθιστοριογράφος θα τοποθετούσε την πλοκή στην ελληνική πρωτεύουσα. Αν εξαιρέσει κανείς το βιβλίο της Πατρίσια Χάισμιθ «Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου» (από τις εκδόσεις Λιβάνη), ελάχιστοι μεγάλοι λογοτέχνες στάθηκαν πρεσβευτές μας στο εξωτερικό. Χρειάστηκε να περάσουν κάποια χρόνια, ώστε να μεταφραστούν στα αγγλικά κάποιοι από τους δικούς μας συγγραφείς.
Ο Κώστας Χαρίτος, ο αστυνομικός που γεννήθηκε και ανδρώθηκε στο μυαλό του Πέτρου Μάρκαρη, επωμίζεται αυτήν την περίοδο ένα μεγάλο καθήκον. Οχι να εξιχνιάσει κάποιες υποθέσεις που παρουσιάζονται μπροστά του στην «Αμυνα Ζώνης», αλλά να μυήσει τους αγγλόφωνους αναγνώστες στην αθηναϊκή ατμόσφαιρα: Το νέφος, τις απεργίες, το μποτιλιάρισμα, το οργανωμένο έγλημα, τα κυκλώματα του ποδοσφαίρου. Το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Harvill Secker μεταφρασμένο από τον Ντέιβιντ Κόνολι (κοστίζει σχεδόν 12 λίρες στερλίνες), βρίσκεται στα ράφια και στις βιτρίνες των ξένων βιβλιοπωλείων, μαζί με μια σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων που μας μεταφέρουν στους σκοτεινούς, ύποπτους δρόμους άλλων πόλεων.
Το τελευταίο τεύχος του περιοδικού Economist αφιερώνει μάλιστα μια σελίδα σε τέσσερα εξ αυτών, σαν ένα νοερό ταξίδι στον κόσμο. Στο άρθρο, πέραν του «δικού» μας Χαρίτου, γίνονται αναφορές και σε συναδέλφους του που πολεμούν το κακό ανά την υφήλιο, βουτώντας τον αναγνώστη κατευθείαν στα λασπόνερα των κακόφημων συνοικιών, τα γεμάτα από καπνό μπαρ, τα μοιραία πρόσωπα μιας ιστορίας. Είναι προφανές: Τα διεθνή συνδικάτα εγκλήματος αξίζει να έχουν και τη διεθνή λογοτεχνία τους. Αρκετά δοξάστηκε το Λος Αντζελες του Φίλιπ Μάρλοου. Εφτασε η ώρα της περιφέρειας και πόλεων όπως της Αθήνας για να κάνει τους αναγνώστες να καρδιοχτυπούν.
Σε αυτό το πνεύμα, λοιπόν, το περιοδικό μας αναφέρει και άλλα παραδείγματα. Η Γαλλίδα Fred Vargas έδωσε σάρκα και οστά στον κομισέρ Ζαν Μπατίστ Ανταμσμπεργκ στο βιβλίο «Wash this Blood Clean From My Hand» (πάλι από τις Harvill Secker), που διαλευκαίνει δυσεπίλυτες υποθέσεις στο Κεμπέκ, κυνηγώντας έναν μανιακό δολοφόνο. Στο μυθιστόρημα «Tale of Two Cities» του Qiu Xialong, ο επιθεωρητής Τσεν Τσάο εργάζεται στο αστυνομικό τμήμα της Σαγκάης και προσπαθεί να βρει τον δολοφόνο ενός συναδέλφου του. Στο μακρινό Ρέικιαβικ και το βιβλίο «Silence of two graves», ο συγγραφέας Arnaldur Indriason μας συστήνει τον επίσης επιθεωρητή Ερλεντούρ Σβάισον. Για εκείνον η πρωτεύουσα της Ισλανδίας δεν είναι τελικά η φιλήσυχη πόλη που νομίζαμε, αλλά ένα κλειστοφοβικό και επικίνδυνο μέρος.
Η αστυνομική λογοτεχνία ενδεχομένως να μη δημιουργεί την καλύτερη πρώτη εντύπωση για ένα μέρος στο οποίο δεν έχουμε πατήσει ποτέ το πόδι μας. Οπωσδήποτε, όμως, είναι πολύ πιο ειλικρινής ξεναγός από τα διαφημιστικά φυλλάδια για τους τουρίστες. Δεν αναφέρεται στα μουσεία (εκτός και αν είναι σαν τον Κώδικα Ντα Βίντσι που έστειλε εκατομμύρια επισκέπτες στο Λούβρο), τα ωραία εστιατόρια και τα αξιοθέατα. Διαβάζοντας όμως τέτοιες ιστορίες, μπαίνεις κατευθείαν στο ασυγύριστο δωμάτιο μιας πόλης, αδιαφορώντας για το τακτοποιημένο της σαλόνι και το βαρετό της χολ. Κερδίζεις χρόνο. Ζεις στο πετσί της. Μαζί με τους υπόπτους.