ΜΟΣΧΑ. Τη δεκαετία του ’90, είχε αρνηθεί να παραλάβει κρατικό βραβείο από τον Μπόρις Γέλτσιν, εξηγώντας, τότε, ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί τιμές από έναν ηγέτη που έφερε δεινά στο ρωσικό λαό. Χθες, εν έτει 2008, ο Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν βραβεύθηκε από τον Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια ειρωνική στροφή της Ιστορίας, που ήθελε τον συγγραφέα του «Αρχιπελάγους γκουλάγκ» να αποδέχεται τελικά τις τιμές από έναν πρώην αξιωματούχο της ΚGΒ…
Η απονομή των κρατικών βραβείων έγινε σε πανηγυρικό κλίμα, με την ευκαιρία της εθνικής εορτής της 12ης Ιουνίου, που είχε καθιερωθεί από τον Μπόρις Γέλτσιν ως Ημέρα Ανεξαρτησίας και σήμερα συμβολίζει την ανάδυση ενός ισχυρού ρωσικού κράτους από τα συντρίμμια της ΕΣΣΔ. Τιμήθηκαν πολλοί άλλοι, για τη συμβολή τους στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη λογοτεχνία και τις τέχνες, αλλά η περίπτωση του Σολτζενίτσιν κυριάρχησε για την ιδιαιτερότητά της όσο και για τη βαρύτητα του προσώπου, καθοριστικού πρωταγωνιστή σε μία ολοένα μεταβαλλόμενη χώρα.
Με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν συναντήθηκε για πρώτη φορά το 2000, την εποχή που ο τελευταίος ασκούσε κριτική στον Ρώσο πρόεδρο επειδή απέφυγε να άρει την πολιτική ασυλία βουλευτών υπόπτων για οικονομικά σκάνδαλα. Κατά τη διάρκεια εκείνης της τρίωρης συνάντησης συζητήθηκαν κρατικά ζητήματα όπως και οι προοπτικές αποκατάστασης του ρωσικού κύρους, ενώ έγινε προφανής η διάθεση του συγγραφέα να στηρίξει τον πρόεδρο που θα ισχυροποιούσε τη θέση της Ρωσίας και του «πνευματικού πλούτου της» έναντι της «υλιστικής Δύσης».
Αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα της σχέσης των δύο ανδρών, ανέλυαν χθες τα διεθνή πρακτορεία, παρατηρώντας ότι ο Σολτζενίτσιν παρά την δριμύτατη κριτική του κατά της μετασοβιετικής κυβέρνησης της Ρωσίας -όπου επέστρεψε μετά την εξορία το 1994- σήμερα εγκρίνει τους χειρισμούς του προέδρου, αν και απευθύνει έκκληση για την αποφυγή μιας διολίσθησης ανάλογης εκείνης των αρχών του 20ού αιώνα. Το Κρατικό Βραβείο για «την προσφορά του Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν στον ανθρωπισμό» παρέλαβε η σύζυγος του συγγραφέα, Νατάλια. Ο ίδιος δεν παρέστη στην τελετή, αλλά έστειλε βίντεο, στο οποίο εμφανώς εξασθενημένος από τα προβλήματα της υγείας του, δήλωσε «κολακευμένος από την προσοχή που προσείλκυσε» το έργο του.
Πήγε στο σπίτι του
Η βράβευση, ωστόσο, δεν τελείωσε εκεί, καθώς ο Πούτιν τον επισκέφθηκε λίγο αργότερα στο σπίτι του για να τον τιμήσει από κοντά. «Εως το τέλος της ζωής μου», είπε ο συγγραφέας, «μπορώ να ελπίζω ότι το ιστορικό υλικό που συγκέντρωσα και παρουσίασα στους αναγνώστες μου θα γίνει συνείδηση των συμπολιτών μου».