«Είναι σαν να βρισκόμαστε όχι στην Παλαιστίνη, αλλά στο Ιράκ». Με αυτά τα λόγια συνοψίζει ο σαραντάχρονος Αμάρ, πατέρας έξι παιδιών στην πόλη της Γάζας, την απόγνωση ενάμισι εκατομμυρίου Παλαιστινίων που έχουν παγιδευτεί ανάμεσα στα πυρά της Χαμάς και της Φατάχ, των δύο βασικών εταίρων της κυβέρνησης… «εθνικής ενότητας»! Η κατάρρευση της έβδομης, στη διάρκεια ενός μηνός, εκεχειρίας, το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, εγκαινίασε τις πιο λυσσαλέες εμφύλιες συγκρούσεις, που μετέτρεψαν σε πεδία μάχης ακόμη και διαδρόμους νοσοκομείων και είχαν συσσωρεύσει περισσότερους από 75 νεκρούς μέχρι χθες το βράδυ.
Την αφορμή έδωσε η πιο επιθετική, έναντι της Χαμάς, πτέρυγα της Φατάχ, με την εκτόξευση πυραύλων εναντίον της οικίας του Παλαιστίνιου πρωθυπουργού Ισμαήλ Χανίγια, στον προσφυγικό καταυλισμό Σάτι. Η Χαμάς απάντησε με σαρωτική επίθεση εναντίον των δυνάμεων ασφαλείας που ελέγχει η Φατάχ σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας. Αν και καλύτερα εξοπλισμένοι, οι άνδρες της Φατάχ αιφνιδιάστηκαν και περιέπεσαν σε πλήρη σύγχυση, χωρίς σαφείς εντολές και ενιαία πολιτική βούληση, καθώς η ηγεσία τους εμφανίστηκε παραλυτικά διχασμένη ανάμεσα στη συμφιλιωτική και την επιθετική, έναντι της Χαμάς, πτέρυγα. Χθες βράδυ, η Χαμάς εμφανιζόταν να ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας, ενώ ο πρόεδρος Αμπάς δεν είχε ακόμη αποφασίσει αν αποσύρει τη Φατάχ από την κυβέρνηση και κηρύξει στρατιωτικό νόμο ή επιδιώξει κάποιο συμβιβασμό.
Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα: στην πρώτη περίπτωση, θα χρεωθεί την κλιμάκωση της κρίσης σε ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο που μπορεί να καταλήξει σε διχοτόμηση των παλαιστινιακών εδαφών, με τη Γάζα να ελέγχεται από τη Χαμάς και τη Δυτική Οχθη από τη Φατάχ – ένα ενδεχόμενο, που δεν ευνοούν ούτε τα αραβικά κράτη που παίζουν ρόλο στα παλαιστινιακά πράγματα (Αίγυπτος, Ιορδανία, Συρία, Σαουδική Αραβία). Στη δεύτερη περίπτωση, θα αναγκασθεί να κάνει υποχωρήσεις έναντι της ενδυναμωμένης, στο στρατιωτικό πεδίο, Χαμάς, θυσιάζοντας κορυφαία στελέχη του, τα οποία είναι και προνομιακοί συνομιλητές του Ισραήλ και των ΗΠΑ.
Για τις ανησυχητικές εξελίξεις ασφαλώς ευθύνονται οι ηγεσίες και των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, οι οποίες αποδείχθηκαν τραγικά ανίκανες να καλύψουν το κενό που άφησε ο Γιασέρ Αραφάτ. Μεγάλες ευθύνες επωμίζονται, ωστόσο, ΗΠΑ και Ε.Ε., που πρωτοστάτησαν στο κυριολεκτικά φονικό εμπάργκο εναντίον των Παλαιστινίων μετά την εκλογική νίκη της Χαμάς, μετατρέποντας τη Γάζα σε πυριτιδαποθήκη λαϊκής αγανάκτησης, όπου η παραμικρή σπίθα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να φέρει την έκρηξη. Τις ολέθριες συνέπειες του εμπάργκο και τον εκμηδενισμό του «Κουαρτέτου» τόνισε, στη μυστική του έκθεση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, ο απερχόμενος ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Αλβαρο ντε Σότο. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Economist, οι ΗΠΑ αφιέρωσαν 59 εκατ. δολάρια για την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό της προεδρικής φρουράς του Αμπάς, ως δύναμης κρούσης εναντίον της Χαμάς, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά των εμφύλιων συγκρούσεων.
Ακόμη σημαντικότερες είναι οι ευθύνες των κυβερνήσεων του Ισραήλ επί Αριέλ Σαρόν και Εχούντ Ολμερτ. Πολέμησαν τον Αραφάτ, για να εισπράξουν τη νίκη της Χαμάς. Σήμερα, πολεμούν τη Χαμάς, με κίνδυνο να δουν αύριο απέναντί τους τυφλές, φονταμενταλιστικές δυνάμεις, σαν κι αυτές που μάχονται με τον λιβανέζικο στρατό στους παλαιστινιακούς καταυλισμούς της χώρας των κέδρων. Θα ήθελε κανείς να πιστέψει ότι η αλλαγή ηγεσίας στο Ισραήλ, με την εκλογή του έμπειρου Πέρες στην προεδρία και του ρεαλιστή Μπάρακ στην ηγεσία των Εργατικών, μπορεί να αλλάξει επί τα βελτίω τα πράγματα, αν και τα θαύματα δεν γίνονται πια τόσο συχνά στα βιβλικά τοπία της Μέσης Ανατολής.