Η βία στο Ιράκ θα συνεχιστεί για χρόνια, αν όχι για δεκαετίες. Η διαμάχη μεταξύ της κυρίαρχης, σήμερα, σουνιτικής κοινότητας και της σιιτικής μειονότητας είναι μόνο μία όψη της πρώιμης κρίσης του ισλαμικού πολιτισμού στο Ιράκ. Οπως και στην Παλαιστίνη, η σύρραξη έχει επιδεινωθεί κυρίως επειδή οι μαχητές της Τζιχάντ έχουν κηρύξει τον πόλεμο στη Δύση. Ο επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ, στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, ανήγγειλε πρόσφατα μαζική επίθεση κατά των εξτρεμιστών. Ελπίζω να επικρατήσουν οι 150.000 στρατιώτες του αλλά είμαι απαισιόδοξος.
Η λύση δεν είναι η εξόντωση όσων κατασκευάζουν αυτοσχέδιες βόμβες και των ανταρτών που τις χρησιμοποιούν. Οι κοινωνικές και θρησκευτικές δυνάμεις που ωθούν τα πλήθη των οργισμένων νέων μουσουλμάνων, θα παραμείνουν άθικτες. Η πληθυσμιακή έκρηξη στην περιοχή και οι επιπτώσεις της στην αγορά εργασίας, άλλα και σωρεία άλλων παραγόντων, από το Παλαιστινιακό έως τις αντιλήψεις περί ανηθικότητας του δυτικού πολιτισμού, βρίσκονται στη ρίζα του προβλήματος και εξωθούν τα φανατισμένα πλήθη σε ακρότητες. Στο Ιράκ η εσωτερική διαμάχη μεταξύ εθνικών και θρησκευτικών ομάδων περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση.
Η κινητοποίηση επιπλέον δύναμης 30.000 στρατιωτών στο Ιράκ και η ελπίδα των Αμερικανών για ριζικές αλλαγές ώς τον Σεπτέμβριο φαίνεται αστεία. Οι πόλεμοι τελειώνουν όταν οι αντιμαχόμενοι εξαντλούνται και στην περίπτωση του Ιράκ η στιγμή αυτή είναι ακόμη πολύ μακριά. Πρόκειται για ένα εκρηκτικό μείγμα διεθνών, θρησκευτικών, τοπικών και εθνικών συγκρούσεων, μία μόνο όψη της κρίσης του ισλαμικού πολιτισμού. Οι ΗΠΑ είναι μεν μια μεγάλη χώρα στο απόγειο της εξουσίας της, αλλά υπάρχουν ιστορικές δυναμεις που ακόμη και οι μεγάλες χώρες αδυνατούν να σταματήσουν. Μπορούν ίσως να τις συγκρατήσουν και αυτός είναι ένας στόχος στον οποίον πρέπει να εστιάσει την προσοχή ο Τζορτζ Μπους. Θα έπρεπε να βρει το θάρρος να παραδεχτεί τα λάθη του και να αντισταθεί σε όσους αξιώνουν πλήρη απεμπλοκή από τον πόλεμο στο Ιράκ, για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης.
Νέες στρατιωτικές ενισχύσεις, ωστόσο, δεν θα σταλούν. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε δυσαρέσκεια στον αμερικανικό λαό και θα πρόδιδε ανικανότητα του στρατού. Το πολιτικό κόστος για τους Ρεπουμπλικανούς θα είναι πολύ υψηλό εάν ο πρόεδρος δεν αλλάξει πορεία έως το φθινόπωρο.
Αποτρεπτική δύναμη
Τέσσερις είναι οι προτεραιότητες των ΗΠΑ στο Ιράκ που δεν μπορούν να εγκαταλειφθούν: να μην καταλάβει εκτεταμένες περιοχές η Αλ Κάιντα, όπως έκανε στο Αφγανιστάν, να αποτραπεί γενοκτονία των σουνιτών από τους σιίτες, να αποφευχθεί η επέκταση του πολέμου με μια τουρκική εισβολή στο Β. Ιράκ και να μην επιστρέψει η χώρα στο παλαιό καθεστώς. Για να τα διασφαλίσουν όλα αυτά, οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ για το άμεσο μέλλον. Το μέγεθος αυτής της αποτρεπτικής δυναμης είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση, αλλά σύμφωνα με μία πρόταση, 50.000 στρατιώτες θα ήταν αρκετοί. Οποιαδήποτε απόσυρση δυνάμεων θα πρέπει να συζητηθεί με τον πρωθυπουργό της χώρας Νούρι Καμάλ αλ-Μαλικί.
Η απόσυρση μεγάλου μέρους των αμερικανικών δυνάμεων είναι ο μόνος τρόπος να ασκηθούν πιέσεις στον κ. Μαλικί για να εφαρμόσει πολιτικές μεταρρυθμίσεις σε σημαντικούς τομείς όπως η διανομή των εσόδων από το πετρέλαιο, να εκπονήσει σύνταγμα και να απαγκιστρωθεί από τους μπααθιστές. Θα είχε μεγαλύτερες ευκαιρίες επιτυχίας αν η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων συνδυαστεί με την ενεργό συμμετοχή του ΟΗΕ.