Υπερψηφίστηκε χθες από την τουρκική Εθνοσυνέλευση ο Κοκσάλ Τοπτάν, ο υποψήφιος τον οποίο είχε προτείνει για το αξίωμα του προέδρου της Βουλής ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν. Ο κ. Τοπτάν, με το νεωτεριστικό παρουσιαστικό και με προέλευση το Κόμμα του Ορθού Δρόμου της παροπλισμένης Τανσού Τσιλέρ, δεν είναι ισλαμιστής, αντιθέτως διακρίνεται για την «εκκοσμίκευση» των επιλογών του. Ελαβε 450 ψήφους σε σύνολο 550 εδρών, πράγμα που σημαίνει ότι εκτός από το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ), τον ψήφισε η αντιπολίτευση, όπως προείπε ο Ντενίζ Μπαϊκάλ του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Ο Κοκσάλ Τοπτάν κατάγεται από το Ζονγκούλντακ. Εχει δικηγορήσει και έχει θητεύσει υπουργός Επικρατείας (κυβέρνηση Ντεμιρέλ 1979-80), υπουργός Εθνικής Παιδείας (κυβέρνηση Ντεμιρέλ 1991-93), υπουργός Πολιτισμού (κυβέρνηση Τσιλέρ 1995). Κατά την πρώτη κυβερνητική θητεία του ΑΚΡ ήταν πρόεδρος της επιτροπής της Βουλής, αρμόδιας για θέματα δικαιοσύνης.
«Θετική εξέλιξη, θαυμάσιο βήμα», χαρακτήρισε ο Ταγίπ Ερντογάν την απρόσκοπτη εκλογή του κ. Τοπτάν, διάδοχο του «ισλαμικά χρωματισμένου» Μπουλέντ Αρίντς. Επεται τώρα ο σχηματισμός κυβέρνησης. Τη σχετική εντολή έχει λάβει ο κ. Ερντογάν από τον πρόεδρο Σέζερ, παραμένει ωστόσο ασαφές εάν η κυβέρνηση θα σχηματισθεί πριν ή μετά την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας. «Θα αρχίσει και αυτή η διαδικασία και Θεού θέλοντος θα πάει καλύτερα αυτή τη φορά», είπε αναφερόμενος στην προεδρική εκλογή ο Τούρκος πρωθυπουργός, σιωπηλός για την υποψηφιότητα Γκιουλ ή άλλη. Αργότερα, όμως, ο κ. Ερντογάν «τα έστριψε». «Η δημοκρατία δεν μας επιτρέπει να αγνοήσουμε τη βούληση του έθνους. Δεν μας είναι γνωστός ο τύπος εκείνος της δημοκρατίας, στην οποία κυβερνά η μειοψηφία εις βάρος της πλειοψηφίας», είπε υπονοώντας ότι δεν θα αφήσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης να του υπαγορεύσουν το πρακτέον. Υποψήφιος θα είναι λοιπόν ο λαοφιλής κ. Γκιουλ ή κάποιος άλλος;
Η επιλογή Τοπτάν οδήγησε ορισμένους στο συμπέρασμα ότι ο κ. Ερντογάν θέλει να αποφύγει την κατά μέτωπον αντιπαράθεση με τους στρατηγούς, αλλά και να μη δυσαρεστήσει τους ψηφοφόρους του ΑΚΡ, γνωρίζοντας τα περιθώρια επιλογών και ελιγμών. Ως προς τα περιθώρια, ο κ. Μπαϊκάλ, ενταφιαστής της υποψηφιότητας Γκιουλ τον περασμένο Απρίλιο, κάλεσε χθες ξανά τον πρωθυπουργό να προτιμήσει συμβιβαστική λύση. Πιο υπολογίσιμη όμως φαίνεται να είναι η νουθετιστική -ή απειλητική;- στάση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) – Γκρίζοι Λύκοι. Αυτός ανακοίνωσε μετά τις εκλογές ότι θα είναι παρών στην ψηφοφορία για τον πρόεδρο στην Εθνοσυνέλευση, οπότε έχουν διασφαλιστεί οι απαραίτητοι για την εγκυρότητα της εκλογής 367 παρόντες. Εφόσον όμως ο πρωθυπουργός συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις.
Ορισμένοι αναλυτές θυμίζουν ότι στην Τουρκία «όλα τα καλά» γίνονται βήμα βήμα, δηλαδή έστω και αν ο κ. Ερντογάν συμβιβαστεί, η εκσυγχρονιστική του ροπή θα ευνοήσει τη χώρα. Αλλοι επισημαίνουν ότι το στρατιωτικό κατεστημένο, που εκσυγχρονίζεται και αυτό σταδιακά, βγάζει από την «άλμη», προσωρινή ή μακροχρόνια, πολιτικούς σχηματισμούς και πρόσωπα, αναλόγως της περίστασης και πάντα στο πλαίσιο της δικής του δημοκρατίας. Ετσι εξηγούν την επτακομματική νέα Βουλή, ικανοποιητικά αντιπροσωπευτική, αλλά και πρόσφορη σε χειραγωγήσεις. Τέλος, κάποιοι συνδέουν την προεδρική εκλογή με την περιβόητη αναθεώρηση του Συντάγματος και την απαλλαγή του από τα κεμαλικά απολιθώματα.
