Ισχυρό ράπισμα στις πολιτικές των συμμάχων για αντιμετώπιση της καλλιέργειας ναρκωτικών στο Αφγανιστάν κατάφερε ο ΟΗΕ, που κατήγγειλε την «τρομακτική» έκρηξη στην παραγωγή οπίου, υπό την αιγίδα των Ταλιμπάν και κυρίως στον ταραγμένο Νότο της χώρας. Η σοδειά οπίου σημείωσε έτσι ενίσχυση της τάξης του 34%, φθάνοντας στους 8.200 τόννους, ποσοστό 93% της παγκόσμιας προσφοράς, σύμφωνα με στοιχεία του Γραφείου Ναρκωτικών και Εγκληματικότητας του ΟΗΕ (UΝΟDC).
Η σοδειά-ρεκόρ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην «παραγωγικότητα» της επαρχίας Χελμάντ, όπου, παρά την παρουσία 7.000 Βρετανών στρατιωτών και τα εκατομμύρια ευρώ που έχουν δαπανηθεί σε αναπτυξιακά έργα, η σοδειά εκτινάχθηκε κατά 48%. Η μεγάλη και παραδομένη στη βία επαρχία κατέστη η μεγαλύτερη πηγή ναρκωτικών στον κόσμο, ξεπερνώντας την παραγωγή κόκας στην Κολομβία, κάνναβης στο Μαρόκο και ηρωίνης στη Βιρμανία, όλες χώρες με πληθυσμό τουλάχιστον 20 φορές μεγαλύτερο από του Αφγανιστάν. Το Γραφείο του ΟΗΕ αναφέρει στην έκθεσή του, ότι καμιά χώρα δεν έχει παράξει ναρκωτικά σε τέτοια ποσότητα, από την εποχή του Πολέμου του Οπίου στην Κίνα του 1839. «Η κατάσταση είναι δραματική και χειροτερεύει μέρα με τη μέρα», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του UNODC, Αντόνιο Μαρία Κόστα.
Μείωση στον Βορρά
Μόνο ενθαρρυντικό στοιχείο της έκθεσης, η δραστική μείωση καλλιέργειας παπαρούνας οπίου στο Βορρά της χώρας, όπου οι «καθαρές» από ναρκωτικά επαρχίες έγιναν 13, από έξι που ήταν πέρσι. Η επαρχία Μπαλχ, που παρήγαγε 7.200 τόνους οπίου πέρσι, εξαφάνισε εντελώς την καλλιέργεια της παπαρούνας. Η διαφοροποίηση αυτή αποκαλύπτει τα όρια του κρατικού ελέγχου της κυβέρνησης της Καμπούλ, που αδυνατεί να επιβάλλει την εξουσία της στον ταραγμένο Νότο.
Οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, το αντάρτικο των Ταλιμπάν και η κυβερνητική διαφθορά, συνέβαλαν στη φετινή σοδειά-ρεκόρ. Η καλλιέργεια και το εμπόριο του οπίου απασχολεί 3,3 εκατομμύρια Αφγανούς -από πληθυσμό 23 εκατομμυρίων- και αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% του ΑΕΠ της χώρας, που φθάνει τα 7,5 δισ. δολάρια.
Οι χώρες της Δύσης, με επικεφαλής τους τις ΗΠΑ, έχουν δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια σε μία προσπάθεια να εκριζώσουν την καλλιέργεια και διακίνηση οπίου από το 2001. Η φετινή σοδειά-ρεκόρ, όμως, απειλεί να ενισχύσει το αμερικανικό αίτημα για εναέριους ψεκασμούς των καλλιεργειών. Ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Καμπούλ, Ουίλιαμ Γουντ, που υπηρέτησε στην Κολομβία, προτού διοριστεί στο Αφγανιστάν, υποστηρίζει την αποστολή σμήνους ψεκαστικών αεροσκαφών, τα οποία θα ψεκάσουν τις καλλιέργειες με χημικά. Η από ξηράς καταστροφή καλλιεργειών οπίου οδήγησε πέρσι στην καταστροφή 190.000 στρεμμάτων, ποσοστό 10% της συνολικής σοδειάς. Βρετανοί και Αφγανοί αξιωματούχοι, όμως, διαφωνούν κάθετα με το σχέδιο εναέριων ψεκασμών, υποστηρίζοντας ότι αυτοί θα εξοργίσουν τους Αφγανούς αγρότες και θα τους οδηγήσουν στις αγκάλες των Ταλιμπάν.
Στην επαρχία Χελμάντ, μαχητές των Ταλιμπάν προστατεύουν τους καλλιεργητές οπίου, ζητώντας σε αντάλλαγμα μέρος των κερδών τους, ενώ ορισμένοι πολέμαρχοι του αντάρτικου βοηθούν ακόμη και στη διακίνηση της σοδειάς. Η κωμόπολη Μούσα Κάλα, την οποία οι Βρετανοί εγκατέλειψαν στον έλεγχο των Ταλιμπάν το Φεβρουάριο, έχει γίνει κέντρο διακίνησης ναρκωτικών. Το όπιο ανταλλάσσεται ανοιχτά στην αγορά, ενώ εργαστήρια ηρωίνης έχουν εγκατασταθεί εκεί. Οι βαρόνοι του οπίου δεν διατρέχουν τον παραμικρό κίνδυνο σύλληψης. Ούτε ένας μεγαλέμπορος δεν έχει συλληφθεί στη χώρα από το 2001.
Οι απογοητευμένοι Δυτικοί σύμβουλοι καταπολέμησης των ναρκωτικών στρέφονται τώρα σε νέες τακτικές, προσφέροντας χρηματική αμοιβή 20 εκατ. ευρώ στις επαρχίες που δεν επιτρέπουν την καλλιέργεια οπίου στα εδάφη τους.
Την ίδια ώρα, εκφράζονται σκέψεις για ανάληψη πιο επιθετικού ρόλου από το ΝΑΤΟ. Αν και οι Δυτικοί στρατιώτες δεν πρόκειται να ξεριζώνουν τις παπαρούνες, οι διοικητές τους θέλουν να αρχίσουν να στοχεύουν τους πολεμάρχους, που ασχολούνται με τη διακίνηση οπίου, γνωρίζοντας ωστόσο ότι η πάταξη της καλλιέργειας θα απαιτήσει πολλά χρόνια.
