Φρικτός και βασανιστικός ήταν ο θάνατος του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν στις 26 Μαρτίου του 1827. Επί τέσσερις τουλάχιστον μήνες κείτονταν σε ένα αχυρένιο στρώμα σε διαμέρισμα της Βιέννης, κατακίτρινος λόγω του ίκτερου που είχε προκαλέσει η κίρρωση του ήπατος από την οποία έπασχε και υποβαλλόταν σε επώδυνες επεμβάσεις.
Σήμερα διαπιστώνεται ότι ο μεγάλος μουσουργός δεν πέθανε από την ασθένεια του αλλά από τη… θεραπεία της. Οπως αναφέρει η τελευταία μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον παθολογοανατόμο Κρίστιαν Ρέιτερ, τα θεραπευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιήθηκαν κατέστρεψαν το ήδη άρρωστο ήπαρ του Μπετόβεν και τελικά τον οδήγησαν στον θάνατο.
Από προηγούμενες μελέτες γνωρίζαμε ότι ο Μπετόβεν είχε δηλητηριαστεί από μόλυβδο. Ο κ. Ρέιτερ προσπαθώντας να βρει περισσότερα στοιχεία για το θάνατο του μεγάλου μουσουργού απευθύνθηκε στο Ινστιτούτο Χημικής Ανάλυσης του πανεπιστημίου της Βιέννης και εξέθεσε τις τρίχες σε μικροσκοπικές ακτίνες λέιζερ. Ο καπνός που παρήχθη κατά τη διαδικασία πέρασε από φασματογράφο και αναλύθηκε. Η τελευταία τρίχα που αναλύθηκε αποκάλυψε τα σημαντικότερα στοιχεία σχετικά με το τι ακριβώς είχε συμβεί.
Ολα αρχίζουν τον Δεκέμβριο του 1827 όταν ο Μπετόβεν έπαθε πνευμονία και ο γιατρός του Αντρέας Βαρούχ ξεκίνησε τις θεραπείες. Οπως αναφέρει στις σημειώσεις του χορήγησε στον Μπετόβεν κάποιο αντιφλεγμονώδες σκεύασμα για να βοηθήσει τη λειτουργία των πνευμόνων. Ωστόσο, το φάρμακο είχε τρομακτικές παρενέργειες. Επειδή ο άρρωστος παρέμενε ξαπλωμένος σε ένα βρωμερό κρεβάτι, το στομάχι του γέμισε με υγρό το οποίο προφανώς είχε υπερχειλίσει από τους πνεύμονές του. Ο όγκος του μάλιστα ήταν τόσο μεγάλος, ώστε συμπίεζε το διάφραγμά του και του προκαλούσε τρομερή δύσπνοια. Ο γιατρός για να τον ανακουφίσει αναγκάστηκε να δημιουργήσει με το νυστέρι μία οπή στο στομάχι και να αφαιρέσει τεράστιες ποσότητες υγρού. Εκείνη την εποχή χρησιμοποιούνταν, αντί αντιβιοτικών, μόλυβδος, υδράργυρος και αρσενικό. Οι παρενέργειες τους θεωρούνταν ασήμαντες συγκρινόμενες με την επωφελή τους δράση. Για τον Μπετόβεν, όμως, ο μόλυβδος αποδείχθηκε θανατηφόρος.
Μοιραία τα άλατα μολύβδου
Οπως διαπίστωσε ο Ρέιτερ η απόφαση του ιατρού να χορηγήσει στον άρρωστο άλατα μολύβδου ήταν μοιραία, καθώς επιβάρυναν ακόμα περισσότερο το κατεστραμμένο ήπαρ του με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί ακόμα μεγαλύτερη ποσότητα υγρού στο στομάχι του. Ο ιατρός πάλι έκανε παρακέντηση και τοποθέτησε στην πληγή μία σκόνη με βάση τον μόλυβδο. Οπως διαπιστώθηκε από την ανάλυση των τριχών ο Μπετόβεν υποβλήθηκε τέσσερις φορές σε παρακέντηση και εξήχθησαν 7,7 έως 14 λίτρα υγρού. Οπως διαπιστώθηκε η συγκέντρωση μολύβδου κλιμακωνόταν μετά από κάθε επέμβαση.
Είναι βέβαιο ότι ο ιατρός έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε με τις γνώσεις της εποχής. Ομως από τη στιγμή που ο οργανισμός του Μπετόβεν άρχιζε να απορροφά εκ νέου μόλυβδο, ήταν αδύνατο να αποφευχθεί ο θάνατος λόγω ηπατικής ανεπάρκειας. Η δοσολογία των σκευασμάτων δεν ήταν θανατηφόρα για έναν υγιή οργανισμό, αλλά προφανώς ο Βαρούχ δεν γνώριζε ότι το ήπαρ του ασθενούς του ήταν ήδη κατεστραμμένο.