Στην Ευρώπη και στην Αμερική η δημοσιογραφία δεν περνά τις καλύτερες εποχές της. Αναγνώστες, τηλεθεατές και ακροατές κατηγορούν συχνά τους εκπροσώπους του Τύπου ότι αντί να ελέγχουν την εξουσία -ως οφείλουν- γίνονται το φερέφωνό της. Το επάγγελμα και οι άνθρωποί του, έχουν χάσει δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας τους, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμα πολλοί δημοσιογράφοι που θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο και ακόμα περισσότεροι που υπακούν σε έναν εσωτερικό κώδικα δεοντολογίας. O ίδιος ο Τζόζεφ Πούλιτζερ έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο, ανησυχώντας για το μέλλον του λειτουργήματος, στο οποίο είχε αφιερώσει τη ζωή του και το θεωρούσε ιερό.
Παρά τις προβλέψεις των κυνικών και των απαισιόδοξων, η δημοσιογραφία φαίνεται να αναγεννάται μέσα από τις στάχτες της. Μια σειρά από νέους, δυναμικούς, παθιασμένους επαγγελματίες σε χώρες που τώρα εκδημοκρατίζονται -ή βρίσκονται σε καθεστώτα όπου πλήττεται η ελευθερία λόγου- φέρνουν την ανανέωση. Στην Ασία, στα φτωχά κράτης της Αφρικής ή της Νοτίου Αμερικής ξεπηδούν νέα ταλέντα, άνθρωποι που έχουν την παλαιομοδιτική δημοσιογραφική ηθική, την αφοσίωση στη διαφύλαξη της αλήθειας, τη διάθεση να ρισκάρουν. Αλλωστε, οι πολίτες και οι δημοσιογράφοι στις νεόκοπες δημοκρατίες και οι δικτατορίες έχουν πολύ πιο οξυμένο πολιτικό ένστικτο από τις κουρασμένες δημοκρατίες του δυτικού κόσμου.
Σε πρόσφατο άρθρο του το περιοδικό Economist αναφέρεται στην «αναδυόμενη» δημοσιογραφία στα πιο μακρινά μέρη του κόσμου. Σύμφωνα με το δημοσίευμα υπάρχουν τουλάχιστον 3.000 προγράμματα σπουδών που προσφέρουν από σύντομη εκπαίδευση μέχρι πτυχία στα ΜΜΕ. Από τα παλαιότερα και γνωστότερα είναι εκείνα που ξεκίνησε το BBC μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ. Εκείνη την περίοδο φάνηκε καθαρά ότι θα έπρεπε να μπουν στο επάγγελμα φρέσκα άτομα που να μην έχουν καμιά σχέση με τον μηχανισμό της προπαγάνδας που ανθούσε για δεκαετίες στις χώρες αυτές. Ετσι από το 1990 και με τα πρώτα γραφεία να έχουν ανοίξει στην Πολωνία το BBC έχει εκπαιδεύσει μέχρι σήμερα 1.500 δημοσιογράφους σε 15 διαφορετικές γλώσσες.
Αν στις χώρες της Ευρώπης ή τις ΗΠΑ οι εκπρόσωποι του Τύπου κακομαθαίνουν σε δεξιώσεις, ταξίδια πληρωμένα από εταιρείες και απολαμβάνουν διάφορα προνόμια, οι συνάδελφοί τους στον Τρίτο Κόσμο παίρνουν άθλιους μισθούς, διακινδυνεύουν τη ζωή τους ή τη σωματική τους ακεραιότητα, αλλά τουλάχιστον έχουν την αίσθηση ότι επιτελούν σημαντικό έργο. Στην Αφρική λ.χ. δεν πρέπει απλώς να μάθουν τις τεχνικές του επαγγέλματος, αλλά πώς θα μπορέσουν να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη που δεν έχει καθόλου παιδεία και είναι στο όριο της φτώχειας – για θέματα όπως η αντισύλληψη ή η προφύλαξη από τον ιό του έιτζ.
Στο πλευρό των οργανισμών που προσφέρουν μαθήματα δημοσιογράφίας υπάρχουν και κάποιοι γενναίοι δωρητές που χορηγούν υποτροφίες για εξειδικευμένα θέματα. Οπως όμως και αν έχουν τα πράγματα, η ουσιαστική επιμόρφωση των δημοσιογράφων έχει πάντα να κάνει με τις βασικές αρχές του επαγγέλματος που φαίνεται να τις έχουμε πια ξεχάσει στις προηγμένες χώρες. Μην απορήσετε λοιπόν καθόλου αν οι μορφές της δημοσιογραφίας τον 21ο αιώνα κατάγονται από το Ιράκ, το Μπαγκλαντές, την Κολομβία.