Η βιομηχανία των αντικαταθλιπτικών καλά κρατεί… Σε Ευρώπη και Αμερική, σίγουρα περισσότερο στην Αμερική. Για την ώρα τουλάχιστον. Ακόμη και το σλόγκαν από το γνωστό τραγούδι «Don’t worry, be happy», άλλαξε και τώρα το μότο είναι «μην είστε ευτυχισμένοι, να ανησυχείτε». Δεν είναι μόνο ότι παίζουμε (με κανόνες που ορίζουν άλλοι) στο ληγμένο παιχνίδι των φαρμακοβιομηχανιών αλλά και ότι νιώθουμε μουδιασμένοι στα βασικά, όσο και αναπόφευκτα. Τον ανθρώπινο πόνο. Αυτό μοιάζουν πάντως να υποστηρίζουν οι κριτικοί της εποχής της σεροτονίνης.
Βιώνουμε όλοι (και το καταθέτουμε τώρα με ενοχές και αγωνία μαζί) την άνοδο στην κατανάλωση των αντικαταθλιπτικών χαπιών στη χώρα μας και παντού. Κι ας μην το παραδέχεται κανείς ανοιχτά. Γιατί υπάρχει χρόνος; Ή διάθεση; Τώρα μπορούμε και μιλάμε με ντοκουμέντα για τη δεκαετία του ’90, την εποχή του Πρόζακ, πριν ακόμη από την 11η Σεπτεμβρίου, τότε που κανείς δεν είχε κατεβάσει τα μούτρα, ούτε είχαν στεγνώσει τα δάκρυα από τις υποσχέσεις, τις βουτιές στο κενό, το τέλος.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα σε 10 χρόνια έχουν καταγραφεί και επισήμως 80 εκατομμύρια νέα συνταγολόγια για αντικαταθλιπτικά. Ακόμη και οι επισκέψεις στους γιατρούς τριπλασιάστηκαν με ένα και μοναδικό αίτημα. «Βγάλτε με σας παρακαλώ από τη μιζέρια μου».
Μαζί με τα χάπια τυπώνονται και βιβλία. Η νέα ψυχοφαρμακευτική και άλλες ιστορίες. Για αγρίους; Για ήμερους; Το 1993 κυκλοφόρησε το «Listening Prozac» του Πίτερ Κρέιμερ, το οποίο, έγινε αμέσως μπεστ-σέλερ και παράλληλα σχεδόν το «Learned optimism» του Μάρτιν Σέλιγκμαν και το «Αυθεντική ευτυχία», πιο πρόσφατα, το 2002, για τη «θετική ψυχολογία», μια απόπειρα να καταλάβουμε όχι την ασθένεια αλλά την ίδια την ευτυχία.
Ομως σύντομα η θετική αντιμετώπιση αντικαταστάθηκε από την ειρωνεία και τη μαυρίλα. Αντί να τυπώνονται βιβλία για το πώς να «ακούμε» το Πρόζακ, τώρα υπάρχει το «Let them eat Prozac» του Ντέιβιντ Χίλι. Αντί για αυθεντική ευτυχία, υπάρχει τίτλος για την τεχνητή ευτυχία, για την ακρίβεια για «Artificial happiness: the dark side of the new happy class» του Ρόναλντ Ντουόρκιν αλλά και βιβλίο «Κατά τη ευτυχίας».
Αν άλλαξε κάτι είναι ότι η κατάθλιψη πλέον έγινε… της μόδας, όπως γράφει και στο βιβλίο «Comfortably numb: how psychiatry is medicating a nation», ο Τσαρλς Μπάρμπερ. Επιδημία των μπλουζ; Οι συνταγές για τα 60.000.000 χαπάκια (από τα 80 εκ.) δεν έχουν γραφτεί πάντως από ψυχιάτρους αλλά γιατρούς άλλων ειδικοτήτων. Και όπως έχει αποδειχτεί από έρευνες η διάγνωση της κατάθλιψης έγινε μέσα σε λιγότερα από τρία λεπτά.
Οπως αναφέρει ο Ερικ Γουίλσον στο βιβλίο του, «Against happiness: Ιn praise of melancholy» «ζωή σημαίνει θάνατος και πόνος. Μπορούμε να απολαύσουμε κάποιες φορές και τη θλίψη μας. Εχουμε το δικαίωμα να νιώθουμε άσχημα. Να αφιερώσουμε μία ώρα παρατηρώντας το νεκρό σπουργίτι στο χιόνι. Να βιώσουμε τη μελαγχολία μας». Πώς ακριβώς; Χαπακωμένοι ή βυθισμένοι στην ανάγνωση του βιβλίου του;