Μετά την Αίγυπτο του Ανουάρ Σαντάτ και την Ιορδανία του βασιλιά Χουσεΐν, θα έρθει και για τη Συρία του Μπάσαρ αλ Ασαντ η στιγμή της ιστορικής συμφιλίωσης με το Ισραήλ; Τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν το Ισραήλ βομβάρδιζε στόχο επί συριακού εδάφους -οι Αμερικανοί μίλησαν στη συνέχεια για πυρηνικό εργοστάσιο, κατασκευασμένο από τη Βόρεια Κορέα- η προοπτική αυτή έμοιαζε με όνειρο θερινής νυκτός. Χθες, όμως, Δαμασκός και Τελ Αβίβ εξέπληξαν ευχάριστα τη διεθνή κοινότητα, επιβεβαιώνοντας ότι έχουν εμπλακεί σε διάλογο, με τη μεσολάβηση της Τουρκίας, για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας ειρήνης.
«Οι δύο πλευρές ξεκίνησαν έμμεσες συνομιλίες υπό την αιγίδα της Τουρκίας», ανέφερε η σχετική ανακοίνωση από το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Εχούντ Ολμερτ. Από την πλευρά του, ο Σύρος υπουργός Εξωτερικών, Ουαλίντ Μουαλέμ, δήλωσε ότι οι συνομιλίες θα διεξαχθούν σε ατμόσφαιρα καλής θέλησης. Μιλώντας από το Μπαχρέιν, ο Σύρος αξιωματούχος αποκάλυψε ότι το Ισραήλ έχει δεσμευθεί να αποσυρθεί από τα Υψώματα του Γκολάν – στρατηγικής σημασίας συριακά εδάφη, τα οποία κατέχει το Ισραήλ από τον πόλεμο των έξι ημερών, του 1967.
Οπως ανακοίνωσε η τουρκική κυβέρνηση, αντιπροσωπείες των δύο χωρών, οι οποίες βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το 1948, έχουν ήδη μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, αν και δεν έχουν ακόμη εγκαινιάσει απ’ ευθείας διαπραγματεύσεις. Η καρποφόρα μεσολάβηση της Τουρκίας αποτελεί σημαντική επιτυχία του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν. Στο παρελθόν, η Τουρκία αποτελούσε μαύρο πρόβατο του αραβομουσουλμανικού κόσμου λόγω των στενών σχέσεών της με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Μάλιστα, οι σχέσεις της ειδικά με τη Συρία είχαν φτάσει στα πρόθυρα της ανάφλεξης τη δεκαετία του ’90, λόγω των διαφορών για τα νερά του Ευφράτη και κυρίως λόγω της δράσης του κουρδικού ΡΚΚ και του ηγέτη του, Αμπντουλά Οτσαλάν, ο οποίος διέθετε μέχρι το 1998 καταφύγιο επί συριακού εδάφους.
Το ισλαμικό κόμμα του Ερντογάν υιοθέτησε πιο ισορροπημένη πολιτική, μη διστάζοντας να καταγγείλει ως «κρατική τρομοκρατία» ισραηλινή επίθεση σε προσφυγικό καταυλισμό στη Ράφα της Λωρίδας της Γάζας και να δεχθεί στην Αγκυρα την ανώτερη ηγεσία της Χαμάς. Κατ’ αυτό τον τρόπο κατόρθωσε να οικοδομήσει σχέσεις εμπιστοσύνης και με τις δύο πλευρές της αραβοϊσραηλινής διένεξης.
Το Ισραήλ και η Συρία είχαν εμπλακεί σε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και το 2000, εκείνη τη φορά υπό την αιγίδα της κυβέρνησης Κλίντον, στις ΗΠΑ. Αν και έφτασαν κοντά στην επίτευξη συμφωνίας, τελικά κατέληξαν σε αδιέξοδο λόγω διαφωνιών για το εδαφικό και συγκεκριμένα για την πρόσβαση στη λίμνη της Τιβεριάδας, κάτω από τα Υψώματα του Γκολάν.
Αμφιβολίες
Πολιτικοί αναλυτές στο Ισραήλ εκφράζουν, ωστόσο, αμφιβολίες για τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας ειρήνης με τη Συρία, αν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής της Ουάσιγκτον. Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι πρωταρχικό μέλημα της Συρίας είναι να πετύχει συμφωνία ειρήνης με την… Αμερική, αλλά η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ βλέπει τη Συρία ως μέλος του «άξονα του κακού». Επομένως, δεν είναι πιθανό να υπάρξει λύση παρά το 2009, όταν στον Λευκό Οίκο θα βρίσκεται ο διάδοχος του Μπους.
Πάντως, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Ντάνα Περίνο, δήλωσε χθες ότι οι ΗΠΑ «δεν συμμετέχουν» στις επαφές με τη Συρία, αλλά και «δεν αντιτίθενται» σε αυτές. Στο εσωτερικό του Ισραήλ, βουλευτές της αντιπολίτευσης απέδωσαν το άνοιγμα προς τη Συρία σε εναγώνια προσπάθεια του πρωθυπουργού Ολμερτ να μετατοπίσει την προσοχή της κοινής γνώμης μακριά από τις καταγγελίες περί δωροδοκίας.