Πρόγνωση σεισμών μέσω Διαστήματος

Πρόγνωση σεισμών μέσω Διαστήματος

3' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα παράθυρο αισιοδοξίας μέσω του Διαστήματος ανοίγει η επιστημονική έρευνα για την έγκαιρη πρόγνωση σεισμών, αναπτύσσοντας μια νέα μέθοδο που βασίζεται σε μηνύματα που «εκπέμπει» το έδαφος και τα οποία «συλλαμβάνουν» οι δορυφόροι. Ηταν 2 Μαΐου, όταν ο Ντιμιτάρ Ουζούνοφ, επιστήμων στο Goddard Flight Center της NASA, εξέδωσε ένα memo για εσωτερική χρήση από ένα μικρό διεθνές δίκτυο επιστημόνων που ασχολούνται ερευνητικά με τους σεισμούς. Με αυτό ενημέρωνε τους συναδέλφους του πως επρόκειτο να εκδηλωθεί μεγάλος σεισμός στην επαρχία Σετσουάν της νότιας Κινας. Μάλιστα, ως «πρόδρομο φαινόμενο» θεώρησε τις ανωμαλίες που παρατήρησε στο φάσμα της υπέρυθρης ακτινοβολίας με πηγή τη συγκεκριμένη περιοχή. Την ίδια ώρα, μια άλλη ερευνητική ομάδα της NASA, του Φρίντμαν Φρόιντ, παρατήρησε κι αυτή περίεργες ηλεκτρικές ανωμαλίες στην ιονόσφαιρα, οι οποίες επίσης σχετίζονταν με την περιοχή. Επτά μέρες μετά, ο Εγκέλαδος έπληξε με σφοδρότητα μια περιοχή λίγο βορειοδυτικότερα από την περιοχή πρόβλεψης, με δόνηση 7,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Προέβλεψαν οι Φρόιντ και Ουζούνοφ τον σεισμό της Κίνας;

Η θεωρία των πρόδρομων φαινομένων δεν είναι καινούργια. Ηδη από τη δεκαετία του ’70 επιστήμονες προσπαθούν να ανιχνεύσουν και να αξιολογήσουν όλο το «υλικό», προσπαθώντας να καταλήξουν σε έναν επιστημονικό τρόπο πρόγνωσης σεισμών. Μεταξύ αυτών και η ελληνική ομάδα ΒΑΝ, η οποία προσπαθεί εδώ και δεκαετίες να αξιολογήσει προσεισμικά ηλεκτρικά σήματα μετρώντας την ενέργεια που απελευθερώνεται από τον φλοιό της γης στην επιφάνειά της. Την ώρα που στην Ελλάδα οι σεισμολόγοι εξακολουθούν να συγκρούονται στα τηλε-παράθυρα, πρωτοβουλίες διεθνούς συνεργασίας γεννούν νέες μεθόδους προσέγγισης, οι οποίες «περικυκλώνουν» το φαινόμενο δημιουργώντας βάσιμες ελπίδες ότι μέσα στα επόμενα 20-30 χρόνια ίσως υπάρξει κάποιο αξιόπιστο σύστημα πρόγνωσης.

Ο Ουζούνοφ είναι μέλος της επιστημονικής ομάδας του κ. Μηνά Καφάτου (αδερφού του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ερευνας και διακεκριμένου βιολόγου Φώτη Καφάτου), διευθυντή του διεθνούς φήμης Κέντρου για τη Γήινη Παρατήρηση και τη Διαστημική Ερευνα (CEOSR) στο George MasoUniversity. Ο κ. Καφάτος αναπτύσσει μια από τις νέες μεθόδους μελετώντας κυρίως περίεργα ατμοσφαιρικά φαινόμενα, με πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα.

«Θερμικές υπέρυθρες ακτίνες που παρατηρούν οι δορυφόροι της NASA, λανθάνουσα θερμότητα και άλλα φαινόμενα συνιστούν προσεισμικά σήματα. Εκπέμπονται έως και δύο βδομάδες πριν, και το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα καταφέρουμε να τα αξιοποιήσουμε», εξηγεί στην «Κ» ο ίδιος ο κ. Μηνάς Καφάτος, που βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων και για να μελετήσει την τελευταία σεισμική δραστηριότητα στην Πελοπόννησο. «Το πρόβλημα με τη λανθάνουσα θερμότητα, για παράδειγμα, είναι ότι εκπέμπεται από πολλά φυσικά φαινόμενα, όπως είναι ο καιρός. Γι’ αυτό και επικεντρώνουμε τις περιοχές των ρηγμάτων σε ΗΠΑ, Ελλάδα και αλλού. Προς το παρόν, μόνο μετά την εκδήλωση του σεισμού μπορούμε να τα συσχετίσουμε. Αρα δεν μιλάμε για πρόγνωση», συνεχίζει ο ίδιος.

Η ιστορία των νέων αυτών προσεγγίσεων στο ζήτημα των σεισμών ξεκινάει το 2003, όταν ο δρ Ράμες Σίνχ, από την Ινδία, δημοσίευσε μια εργασία η οποία υποστήριζε ότι λίγες ημέρες πριν από την εκδήλωση ενός μεγάλου σεισμού, εμφανίζεται μια ξαφνική, μετρήσιμη και παρατηρήσιμη από δορυφόρους, αλλά ανεξήγητη μεταβολή της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της γης (λανθάνουσα ενέργεια). Το 2004, μελετώντας δύο σεισμούς που είχαν γίνει στην Ελλάδα, η ομάδα Καφάτου ανέπτυξε ένα ακριβές μαθηματικό μοντέλο ανάλυσης των δεδομένων που ελάμβαναν οι δορυφόροι βασισμένο στις αρχές της θεωρίας του Σινχ. Ο Καφάτος και ο Σινχ, για να επιβεβαιώσουν τις νέες μεθόδους, ανέτρεξαν στα δεδομένα του φοβερού σεισμού του 2004 (8,9 Ρίχτερ) που προκάλεσε τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό και βρήκαν ότι μπορούσαν εκ των υστέρων να συσχετίσουν ευθέως μεταβολές στη θερμοκρασία, την υγρασία, την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και άλλους ατμοσφαιρικούς παράγοντες με τον καταστροφικό σεισμό της 26ης Δεκεμβρίου.

«Στον σεισμό της Ινδονησίας υπήρξαν έντονα προσεισμικά φαινόμενα, που είδαμε βεβαίως μετά την εκδήλωσή του. Ειδικά στους μεγάλους σεισμούς οι συσχετίσεις είναι ξεκάθαρες και πιο μακροχρόνιες» εξηγεί. Το μυστικό βρίσκεται στον σωστό συνδυασμό δεδομένων τα οποία ούτως ή άλλως προσφέρουν οι δορυφόροι, όπως είναι δεδομένα θερμοκρασίας, υδρατμών και υγρασίας, συγκέντρωσης χλωροφύλλης κ.ά. Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι τα δεδομένα αυτά σε συνδυασμό με δεδομένα δορυφόρων που θα αναλάβουν αποκλειστικά την παρατήρηση γεωλογικών δεδομένων, ίσως ανοίγουν τον δρόμο για ασφαλείς προβλέψεις.

Βάσεις για το μέλλον

«Η πρόβλεψή μας αφορά σεισμούς που γίνονται κυρίως στη θάλασσα και σε βάθος 25-50 χλμ. και έχουν μέγεθος 5,5 Ρίχτερ και άνω», εξηγεί στην «Κ». «Προφανώς δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμή να πούμε πού και πότε θα χτυπήσει ένας σεισμός, όμως ίσως έχουμε θέσει τις βάσεις για μια αξιόπιστη πρόβλεψη στο μέλλον. Πρέπει να κατανοηθούν ακόμα καλύτερα τόσο οι ίδιοι οι σεισμοί, όσο και να ξεκαθαρίσουν τα χρήσιμα πρόδρομα φαινόμενα από τον άχρηστο θόρυβο».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή