Τα νέα δεδομένα από τις επιστημονικές ανακαλύψεις, εφαρμογές και επινοήσεις, ξεπερνούν τη φαντασία και δείχνουν τον δρόμο για μια ανθρώπινη καθημερινότητα «διαστημικής εποχής».
Ενα από τα μαγικά κουτιά του 21ου αιώνα, που άνοιξε, είναι οι αισθητήρες που κάνουν το οικιακό μας περιβάλλον πραγματικά «πανέξυπνο». Τα smart computing environments, όπως ονομάζονται αυτοί οι αισθητήρες, μπορούν να τοποθετηθούν σε διάφορα σημεία του σπιτιού και να «εκτελούν εντολές» ή καλύτερα να μεταφράζουν τα μηνύματα που λαμβάνουν (έναν ήχο για παράδειγμα) σε αντίστοιχες εντολές, όπως π.χ. για το άναμμα του κλιματιστικού, του θερμοσίφωνα, της καφετιέρας, έως το άδειασμα των σταχτοδοχείων.
Σε πειραματικό στάδιο στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, έχουν οργανωθεί δύο ειδικά διαμορφωμένα διαμερίσματα προσομοίωσης, εξοπλισμένα με κάμερες αξίας 200.000 δολαρίων και συστήματα «έξυπνου περιβάλλοντος». Οπως εξηγούν στην «Κ» η καθηγήτρια Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, κ. Φίλια Μακεδών και ο ινδικής καταγωγής καθηγητής, κ. Σέιτζελ Ντας, που βρέθηκαν πρόσφατα στην Ελλάδα, μιλώντας σε σχετικό επιστημονικό συνέδριο, τα συστήματα αυτά δεν χρησιμοποιούνται ακόμα ευρέως για εμπορικούς σκοπούς, όχι μόνο λόγω υψηλού κόστους, αλλά και επειδή χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για γενικευμένη χρήση τους. «Η Ευρώπη προηγείται της Αμερικής σε αυτόν τον τομέα», διευκρινίζει η κ. Μακεδών, ενώ παρόμοια συστήματα αναπτύσσονται στην Ιαπωνία και στη Νότια Κορέα.
Το έξυπνο συρτάρι φαρμάκων
Το μείγμα αυτό των διάφορων τεχνολογιών που «παντρεύουν» αισθητήρες, τηλεπικοινωνία, αναγνώριση εικόνας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην ασφάλεια. Η έρευνα κατευθύνεται ωστόσο και σε εφαρμογές στον τομέα της υγείας, στη βοήθεια υπερηλίκων ασθενών με αλτσχάιμερ ή άνοια και αναπήρων.
Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις ασθενών με αλτσχάιμερ, τέτοια συστήματα θα μπορούσαν να ειδοποιούν τα μέλη της οικογενείας ότι ο υπερήλικας βγήκε από το σπίτι ή βρίσκεται σε κάποιο σημείο που δεν θα έπρεπε ή ότι έπεσε, ή το απλούστερο να ειδοποιούν πότε πρέπει να πάρει τα φάρμακά του… «Για τη σωστή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, μάλιστα, αυτή την περίοδο, δουλεύουμε το smart drawer ή αλλιώς, «έξυπνο συρτάρι», επάνω σε μια ιδέα Κινέζου μεταπτυχιακού φοιτητή», λέει στην «Κ» η κ. Μακεδών. «Στο smart drawer, θα υπάρχουν αισθητήρες στα μπουκαλάκια των φαρμάκων, που θα «καταλαβαίνουν» αν πήρε την αγωγή ο ασθενής ή αν την πήρε περισσότερες φορές από την επιτρεπόμενη δόση».
Στο άκουσμα φαντάζει αλλόκοτο, ωστόσο οι «κάλτσες με επιταχυνσιόμετρα» είναι ένα πρόγραμμα το οποίο επεξεργάζεται αυτήν την περίοδο το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τα επιταχυνσιόμετρα είναι μια ηλεκτρομηχανική συσκευή που έχει την ικανότητα να μετρά δυνάμεις επιτάχυνσης, οπότε πρακτικά καταγράφει την κίνηση ενός σώματος. «Πρόκειται για αισθητήρες με επιταχυνσιόμετρα τόσο μικρά, που μπορούν να τοποθετηθούν ακόμη και σε κάλτσες», λέει στην «Κ» ο κ. Ηλίας Μαγκλόγιαννης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής, με εφαρμογές στη Βιοϊατρική. «Αν ο άνθρωπος που τις φοράει, πέσει, θα στείλουν σήμα για το ατύχημα», καταλήγει.
«Υπάρχουν και βηματοδότες με αισθητήρες που διαφέρουν από τους συμβατικούς», εξηγεί από την πλευρά του ο κ. Σέιτζελ Ντας, «επειδή μπορούν να αντιληφθούν μια καρδιακή αρρυθμία, να ενεργοποιηθούν και να στείλουν σήμα στο νοσοκομείο». Φυσικά, «τα έξυπνα περιβάλλοντα δεν θα σκέπτονται εξ ολοκλήρου αντί ημών. Το περιβάλλον μπορεί να είναι «έξυπνο», ωστόσο ο ανθρώπινος παράγοντας πάντα θα έχει πεδίο δράσης και παρέμβασης», σπεύδει να υπογραμμίσει ο κ. Ντας, που θα έμενε σε ένα πλήρως αυτοματοποιημένο σπίτι, αν αυτό μπορούσε να του εξοικονομήσει χρόνο.
Στην εκπαίδευση
Τα smart computing environments θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή ακόμη και στην εκπαίδευση. Ο κ. Ντας, ωστόσο τονίζει ότι «στο πανεπιστήμιο ακόμη χρησιμοποιώ τον πίνακα, αφενός επειδή δεν μπορώ να γράψω γρηγορότερα από ό,τι σκέπτομαι, αφετέρου επειδή θέλω οι φοιτητές μου να σκέπτονται ταυτόχρονα με εμένα». Αλλη εφαρμογή είναι η προστασία του περιβάλλοντος, το λεγόμενο environmental monitoring.
Το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ έχει εγκαταστήσει αισθητήρες σε ένα ενεργό ηφαίστειο στο Εκουαδόρ, όπου μετρά τη ροή της λάβας, τη θερμοκρασία, κ.λπ. Αυτή τη στιγμή, κάπου στον Ειρηνικό ωκεανό, θαλάσσιες χελώνες που κολυμπούν σε μεγάλα βάθη, εκτελούν χρέη… υποβρυχίου. «Φέρουν ειδικούς αισθητήρες στο καβούκι τους, με τους οποίους καταγράφονται και στέλνονται εικόνες από οτιδήποτε συναντούν στη διαδρομή τους», καταλήγει ο κ. Ντας.
Προτεραιότητα αυτής της εξέλιξης της τεχνολογίας είναι να προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής, με λιγότερα έξοδα και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Αυτό είναι κάτι που τονίζουν οι επιστήμονες. Ωστόσο, «από την εξέλιξη της τεχνολογίας, ανακύπτουν και ζητήματα νομικής φύσεως» που άπτονται της προστασίας του ιδιωτικού μας βίου, λέει η κ. Μακεδών. «Κάθε μορφή και εφαρμογή τεχνολογίας έχει θετικές και αρνητικές πτυχές. Στην περίπτωσή μας, μπορούμε να επιλέξουμε ποιες μορφές και πτυχές των smart computing environments θα κρατήσουμε», καταλήγει ο κ. Ντας.