Επιστροφή στην παραδοσιακή διπλωματία

Επιστροφή στην παραδοσιακή διπλωματία

3' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ηταν μια ημέρα χαράς, αλλά συνάμα και ένα ακόμα 24ωρο τρόμου. Καθώς οι Αμερικανοί ψηφοφόροι επέλεγαν τον άνθρωπο που προτιμούσαν, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι πολίτες σχεδόν κάθε χώρας, η ζοφερή κληρονομιά του απερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ απλωνόταν σαν μαύρο σύννεφο πάνω από τον νικητή των εκλογών.

Κατά τη διάρκεια της πλέον πρόσφατης αεροπορικής επιδρομής του αμερικανικού στρατού στο Αφγανιστάν, εν ονόματι ενός πολέμου κατά της τρομοκρατίας, 23 παιδιά και δέκα γυναίκες σκοτώθηκαν. Ενα ακόμα κύμα βομβιστικών επιθέσεων προκάλεσε τον θάνατο 13 ανθρώπων στο Ιράκ. Η στάση του Μπαράκ Ομπάμα ενάντια σ’ ένα μη δημοφιλή πόλεμο αποτέλεσε, λοιπόν, τον ακρογωνιαίο λίθο της εκλογικής του επιτυχίας, μολονότι η οικονομική κατάρρευση επισφράγισε τον θρίαμβο. Τώρα, ωστόσο, οφείλει να τηρήσει τις υποσχέσεις του και να διατάξει την αποχώρηση από το έδαφος του Ιράκ. Οσον αφορά το Ιράν, η στάση του διέφερε αισθητά από αυτήν του Τζον Μακέιν. Σε αντίθεση με τη χορωδία των Ρεπουμπλικανών που υποστήριζε βομβαρδισμό του Ιράν, ο Ομπάμα τόνισε την ανάγκη για διάλογο. Μπορεί να υπαναχώρησε εν μέρει – είχε αρχικά δηλώσει πρόθυμος να καθίσει δίπλα στον Ιρανό ομόλογό του – εντούτοις παραμένει ταγμένος στον διάλογο.

Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας

Σ’ αυτή τη διαχείριση των τριών ζητημάτων -Ιράν, Αφγανιστάν, Ιράκ- η προσέγγιση του Ομπάμα παραμένει σαφώς προτιμότερη από εκείνη των Μπους και Μακέιν. Οι νεοσυντηρητικοί κατατρόπωσαν την πάγια αντίληψη ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι αυτό του ρεαλισμού και το Δημοκρατικό εκείνο των ιδεολόγων. Ο Τζορτζ Μπους ηγήθηκε μιας κυβέρνησης σταυροφόρων και οδήγησε τις ΗΠΑ στην καταστροφή. Ο Ομπάμα προσφέρει σήμερα την επιστροφή στην παραδοσιακή διπλωματία. Παρά ταύτα, η στάση του εμπεριέχει αρκετές αντιφάσεις. Μπορεί το πολιτικό του ένστικτο να χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία της επιφύλαξης και του πραγματισμού, αλλά ουδέποτε αποκήρυξε τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αντ’ αυτού έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι ρίχνοντας όλο το βάρος στο Ιράκ, η κυβέρνηση Μπους έχασε την μπάλα από τα μάτια της. Κατά τον Ομπάμα, ο πραγματικός στόχος είναι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν και εάν εντοπιστεί στο Πακιστάν τότε οι ΗΠΑ πρέπει να χρησιμοποιήσουν και εκεί τα βομβαρδιστικά τους.

Η αντίφαση είναι προφανής. Αν η πρώτη κίνηση του Ομπάμα είναι να διατάξει το κλείσιμο του Γκουαντάναμο, τότε η λογική επιτάσσει την κήρυξη του τέλους του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Οι Αμερικανοί πρέπει να αποδεχτούν ότι η τρομοκρατία είναι μια τεχνική και όχι μια ιδεολογία. Η Δύση δεν αντιμετωπίζει κάποιον παγκόσμιο εχθρό, δεν υπάρχει διεθνής ισλαμοφασιστική συνωμοσία. Οι διεθνείς κρίσεις πρέπει να εξετάζονται κατά περίσταση, δεδομένου ότι οι ρίζες τους βρίσκονται σ’ ένα περίπλοκο αμάλγαμα τοπικών εντάσεων, κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, ελλείψεων σε τρόφιμα και πόσιμο νερό και προκαταλήψεων. Οταν οι φονταμενταλιστές προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τους παράγοντες αυτούς, απλώς «ξύνουν» την επιφάνεια. Δεν πρέπει, λοιπόν, να τους κάνουμε το δώρο της υπερβολικής αντίδρασης.

Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, λοιπόν, αυτό συνεπάγεται τον διαχωρισμό του ζητήματος των Ταλιμπάν, απ’ αυτό της Αλ Κάιντα. Η πολιτική του διαλόγου με τους Ταλιμπάν πρέπει να συνεχιστεί. Οσον αφορά το Ιράκ, ο Ομπάμα οφείλει να αναθεωρήσει το σχέδιο για την παραμονή δύναμης 50.000 στρατιωτών στο έδαφος της χώρας. Ο στρατός συμβολίζει την κατοχή και η οργή των λαών της Μέσης Ανατολής θα καταλαγιάσει μόνο με την ολοκληρωτική αποχώρηση των Αμερικανών. Ο Ομπάμα έχει την ευκαιρία να ηγηθεί μιας αξιοπρεπούς αποχώρησης. Η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και η Ιορδανία θα προειδοποιήσουν τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ ότι η ολοκληρωτική αποχώρηση ισοδυναμεί με νίκη του Ιράν και των σιιτών. Γι’ αυτό, ωστόσο, έχει ήδη φροντίσει η κυβέρνηση Μπους, ενισχύοντας τη σιιτική πλειοψηφία στο Ιράκ. Ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η μετατροπή των στενών δεσμών της Τεχεράνης με τη Βαγδάτη σε περιφερειακή απειλή είναι ο διάλογος με το Ιράν.

Στην πράξη, βέβαια, η ανοικοδόμηση των σχέσεων με το Ιράν είναι κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση. Ιρανοί αναλυτές, ωστόσο, υπογραμμίζουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ιρανών συντηρητικών επιθυμεί μια νέα αρχή. Είναι αξιοσημείωτο, επίσης, ότι ο Ομπάμα εξακολουθεί να αναφέρεται στην ιρανική κυβέρνηση ως «καθεστώς» και να τη χαρακτηρίζει «απειλή», μολονότι τάσσεται υπέρ του διαλόγου. Υποστηρίζει, ακόμα, την επιβολή οικονομικών κυρώσεων όσο το Ιράν αρνείται να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις της διεθνούς κοινότητας για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Επιπλέον, ο Ομπάμα δεν έχει αποκλείσει τη στρατιωτική λύση. Οι Ιρανοί, όμως, επιμένουν ότι η βάση για έναν συμβιβασμό υπάρχει ήδη. Η πρόκληση για τον Ομπάμα είναι να δείξει στον κόσμο ότι είναι πρόθυμος να προσφέρει στην Τεχεράνη μια συμφωνία που θα ισοδυναμεί με μεγάλη, ιστορική, ευκαιρία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή