ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Ενας πίνακας του Πικάσο εκτινάχθηκε μέσα σε μόλις μια ημέρα στα 106,5 εκατ. δολάρια στις 4 Μαΐου και έγινε το πιο ακριβό έργο τέχνης που πωλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία.
Ο Κρίστοφερ Μπερτζ, ο δημοπράτης του Christie’s, χρειάστηκε οκτώ μακριά λεπτά για να «ανεβάσει» το έργο, με το παρατσούκλι «Γυμνό, πράσινα φύλλα και μπούστο», πάνω από το ιλιγγιώδες ποσό των 100 εκατ. δολαρίων.
Οσο θεαματικό κι αν φαίνεται, αυτό το ποσό δεν ήταν ολότελα απρόσμενο. Μόλις λίγα λεπτά προτού αρχίσει η δημοπρασία, οι ειδήμονες του Christie’s έθεσαν δυναμικά μια εκτίμηση από 70 έως 90 εκατ. γι’ αυτό το έργο του 1932. Αυτή η εκτίμηση προϋπήρχε για εβδομάδες.
Αυτό ερχόταν σε αντίθεση με την αγορά και ό,τι συμβαίνει συνήθως στον κόσμο των δημοπρασιών, όταν o ενθουσιασμός μεγαλώνει ανάμεσα σε υποψήφιους πελάτες, καθώς πλησιάζει η ημέρα της δημοπρασίας και οι κυρίαρχοι οίκοι δημοπρασιών ανεβάζουν ακόμη περισσότερο τις προσδοκίες τους.
Τελικά, υπήρχε ένας λόγος για την ακλόνητη πεποίθηση των ειδικών του οίκου δημοπρασιών. Ο οίκος Christie’s είχε εξασφαλίσει μια «εγγύηση τρίτου προσώπου», εννοώντας ότι ο ιδιοκτήτης θα έπαιρνε το μικρότερο ποσό που απαιτείτο -ένα ποσό που δεν αποκαλύφθηκε στο κοινό- χωρίς αυτό να έχει να κάνει με το αν θα πουληθεί ή όχι ο πίνακας! Αυτού του είδους η οικονομική δέσμευση δεν γίνεται από τον οίκο δημοπρασιών, αλλά από το «τρίτο πρόσωπο», που θέλει μερίδιο στην παρτίδα πόκερ στην οποία έχουν εξελιχθεί οι δημοπρασίες. Αν το έργο πουληθεί παραπάνω από την εγγύηση, ο οίκος δημοπρασιών και το τρίτο πρόσωπο μοιράζονται τη διαφορά.
Αυτή η περίπλοκη συμφωνία αλλάζει τη φύση μιας δημοπρασίας. Δεν είναι πια ένας ελεύθερος διαγωνισμός, εκεί όπου ο πωλητής ρισκάρει και ο αγοραστής πολεμάει αυθόρμητους ανταγωνιστές που μοιάζουν να διεκδικούν ισότιμα το αντικείμενο.
Τα πρώτα 27 εκθέματα στη δημοπρασία του Christie’s στις 4 Μαΐου, από τη συλλογή της κ. Sidney F. Brody, ήταν όλα καλυμμένα από την εγγύηση. Παρ’ όλα αυτά, με εξαίρεση τον πίνακα του Πικάσο, αυτή ήταν μια συνηθισμένη εγγύηση, την οποία τόσο ο οίκος δημοπρασιών, όσο και το τρίτο πρόσωπο, μοιράστηκαν επάξια.
Αυτό δεν εμπόδισε τους αγοραστές. Η συλλογή Brody είχε τρομακτική επιτυχία, συγκεντρώνοντας 224,17 εκατ. δολάρια. Το αγαλματίδιο μιας γάτας φτιαγμένο από τον Αλμπέρτο Τζιακομέτι, το 1955, ξεπέρασε την εκτίμηση που ήταν ήδη αισιόδοξη, καθώς πουλήθηκε για το ποσό των 20,8 εκατ. δολαρίων. Το άγαλμα ενός αναβάτη του Μαρίνο Μαρίνι, το «Piccolo Cavaliere», ακολούθησε στα 2,32 εκατ., επίσης υψηλότερα από την αρχική εκτίμηση. Και ύστερα ήρθε η σειρά του Πικάσο-ρεκόρ.
Το σύμβολο που ενημερώνει τους πλειοδότες ότι η εγγύηση έχει καλυφθεί από το τρίτο πρόσωπο, τους προειδοποιούσε ότι ο Christie’s ένιωθε αβεβαιότητα για το πιθανό αποτέλεσμα και δεν ήταν σε θέση να πάρει κανένα ρίσκο. Το γεγονός ότι ο Πικάσο πήγε τόσο καλά λέει τα πάντα για το κύμα ενθουσιασμού που διέκρινε τους συλλέκτες τέχνης εκείνη τη βραδιά.
Το γλυπτό «La main» του Αλμπέρτο Τζιακομέτι και το «Femme au chat assise dans un fauteuil» του Πικάσο ξεπέρασαν και την υψηλότερη εκτίμηση. Αλλά υπήρχαν και ορισμένες ατυχείς στιγμές.
Το «Fertility» του Εντουαρντ Μουνχ, δεν είχε ιδιαίτερη τύχη για να πλησιάσει το απίστευτο ποσό των 25 – 35 εκατ. δολαρίων (συν την επιβάρυνση της πώλησης) με την εκτίμηση που τυπώθηκε στον κατάλογο. Το «Fertility» απέτυχε να πουληθεί καθώς ο κ. Μπερτζ φώναζε μέχρι την τελευταία στιγμή, «23 εκατ.»!