Σπανίως μια χώρα σχοινοβατεί τόσο επιδέξια ανάμεσα στον θρίαμβο και στην καταστροφή, όσο η Ισπανία των τελευταίων ημερών. Σε διάστημα μιας εβδομάδας, η εθνική ομάδα της Ισπανίας κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου και ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Μορατίνος, έβαλε τη σφραγίδα του σε μια ιστορική διπλωματική πρωτοβουλία, παρεμβαίνοντας για την απελευθέρωση Κουβανών αντιφρονούντων. Μέσα στην ίδια εβδομάδα, το αποσχιστικό κίνημα της Καταλωνίας προχώρησε σε μια γιγάντια, πρωτοφανή στα χρονικά της δημοκρατίας επίδειξη δύναμης, που αποτελεί ανησυχητικό σημάδι για τη Μαδρίτη.
Η Καταλωνία, με πρωτεύουσα τη Βαρκελώνη, είναι επαρχία με ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα, γλώσσα και έθιμα. Ο μόνιμος πόθος των Καταλανών για αυτοδιάθεση βρήκε θεσμική έκφραση με το καθεστώς αυτονομίας, που τέθηκε σε ισχύ το 2006, αναγνωρίζοντας την ύπαρξη καταλανικού έθνους.
Αντισυνταγματικό
Αυτό το καθεστώς κρίθηκε εν μέρει αντισυνταγματικό, με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ισπανίας, η οποία εκδόθηκε μία ημέρα πριν από την προγραμματισμένη διαδήλωση που είχαν συγκαλέσει όλα τα καταλανικά κόμματα στη Βαρκελώνη. Το τι έγινε την επόμενη ημέρα στη Μέκκα του καταλανικού τουρισμού, δεν περιγράφεται. Το κέντρο της Βαρκελώνης πλημμύρισε από διαδηλωτές, ο αριθμός των οποίων, σύμφωνα με τη συντηρητική στις εκτιμήσεις της αστυνομία, έφθανε το 1.100.000. Οι αρχηγοί των καταλανικών κομμάτων, που είχαν σκοπό να υπερασπιστούν απλώς το καθεστώς αυτονομίας, βρέθηκαν ανάμεσα σε πλήθη που ήθελαν να κόψουν κάθε δεσμό με τη Μαδρίτη. «Som una nacio. Nosaltros decidim» – «Είμαστε έθνος, εμείς αποφασίζουμε» ήταν το κυρίαρχο σύνθημα.
«Ο Μοντίγια (ο πρόεδρος της Καταλωνίας) προσπάθησε να το αποφύγει, αλλά σύντομα βρέθηκε περικυκλωμένος από σημαίες της ανεξάρτητης Καταλωνίας», γράφει η εφημερίδα «Ελ Παΐς». Κάποιοι διαδηλωτές τον αποκάλεσαν προδότη. «Ο Μοντίγια άρχισε να περπατάει περιστοιχισμένος από δεκαπέντε μέλη της ασφάλειάς του, που εργάζονταν πυρετωδώς για να αποφύγουν τα χειρότερα. Ο πρόεδρος περπατούσε με γρήγορο βήμα, έξω από τη διαδήλωση, ενώ καμιά 50αριά άτομα τον ακολουθούσαν εκστομίζοντας προσβολές. Με μεγάλη προσπάθεια, ο πρόεδρος έφθασε στο υπουργείο Δικαιοσύνης, που βρισκόταν σε απόσταση 200 μέτρων, όπου βρήκε καταφύγιο για λίγα λεπτά, πριν φύγει από πλαϊνή πόρτα».
Μέχρι το περασμένο Σάββατο, τα καταλανικά κόμματα νόμιζαν ότι εξέφραζαν το λαϊκό αίσθημα υπερασπιζόμενα το καθεστώς της αυτονομίας. Μετά τη γιγάντια κινητοποίηση, είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς τι στρατηγική θα ακολουθήσουν στις περιφερειακές εκλογές του φθινοπώρου.
Στις συζητήσεις για το αν θα κατατεθεί ή όχι πρόταση μομφής εναντίον του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Θαπατέρο, ο οποίος εισάγει άκρως αντιδημοφιλή οικονομικά μέτρα, ο πρόεδρος του συντηρητικού καταλανικού κόμματος CiU, Ζοζέπ Ντουράν Λέιντα, εξήγησε ότι το κόμμα του δεν επενδύει καμία ελπίδα σε ό,τι κι αν συμβεί στο Κοινοβούλιο της Μαδρίτης. «Ούτε και στην αντιπολίτευση έχουμε εμπιστοσύνη. Η λύση είναι η ανεξαρτησία», είπε.
Ο Θαπατέρο
Τι άλλο θα συμβεί στον πρωθυπουργό Θαπατέρο… Ενας σοσιαλιστής που βλέπει τα συνδικάτα να εξεγείρονται εναντίον του, προκηρύσσοντας, τον Σεπτέμβριο, την πρώτη γενική απεργία της εξάχρονης θητείας του, ένας υπέρμαχος της αυτονομίας των επαρχιών της Ισπανίας που στριμώχνεται από τους θιασώτες της ανεξάρτητης Καταλωνίας.
Το αξίωμα της πολιτικής, σύμφωνα με το οποίο τα οικονομικά προβλήματα φέρνουν στην επιφάνεια και εθνικά προβλήματα, επαληθεύτηκε με τη βοήθεια της απίστευτα άκαιρης έκδοσης της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το Σύνταγμα της Ισπανίας δεν αναγνωρίζει παρά μόνον ένα έθνος, το ισπανικό, και άρα η Καταλωνία, από νομικής άποψης, δεν είναι έθνος. Τώρα ο Θαπατέρο θα μπορούσε να επιχειρήσει μια αριστοτεχνική τρίπλα, ξεκινώντας διαδικασίες για να αλλάξει το Σύνταγμα – ή να χάσει την μπάλα, αφήνοντας την πρωτοβουλία σε όσους θέλουν να αλλάξουν τα σύνορα.
Οι αυτονομιστές είναι ρυθμιστές στο Βέλγιο
Για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία του Βελγίου, ένα αυτονομιστικό κόμμα, η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία N-VA θριάμβευσε στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 13ης Ιουνίου, καθώς έλαβε το 28,3% των ψήφων. Ο 39χρονος ηγέτης του Μπαρτ ντε Βεβέρ είναι υπέρμαχος του διαχωρισμού του Βελγίου σε δύο μέρη, στους ολλανδόφωνους Φλαμανδούς και τους γαλλόφωνους Βαλλόνους.
Μετά τη νίκη του έκανε λόγο για «αλλαγή» στη χώρα, η οποία θα εξασφαλίσει αυξημένη αυτονομία στη Φλάνδρα, τόσο στον οικονομικό όσο και στον κοινωνικό τομέα. Κάτι τέτοιο, όμως, θα ήταν καταστροφικό για τη φτωχότερη Βαλλονία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα φλαμανδικά κεφάλαια.
Η νίκη των Φλαμανδών καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας για τους γαλλόφωνους Βαλλόνους.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα στο Βέλγιο, χρειάζονται τουλάχιστον τέσσερα κόμματα για τη συγκρότηση κυβέρνησης συνασπισμού. Εξ ου και η εντολή του βασιλιά του Βελγίου στον σοσιαλιστή Ελιο ντι Ρούπο, νικητή των εκλογών στη γαλλόφωνη Βαλλονία, ν’ αρχίσει διερευνητικές συνομιλίες σχηματισμού κυβέρνησης.