Πριν από μια εβδομάδα, αργά τη νύχτα, αφού ο πρόεδρος Ομπάμα είχε ανακοινώσει την πρόθεσή του να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν ταχύτερα από ό,τι ήθελε το επιτελείο του, ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους είχε σύσκεψη μέσω βίντεο με το δικό του επιτελείο στην Καμπούλ. Ο Πετρέους τούς διαβεβαίωσε ότι το επιχειρησιακό του σχέδιο ήταν εφικτό, ακόμη και με λιγότερα στρατεύματα στο έδαφος, ζητώντας τους να διατηρήσουν την επιθετική τους στρατηγική.
Η έκκληση αυτή ήταν τυπική του Πετρέους, που συνηθίζει να επιδεικνύει αισιοδοξία και αποφασιστικότητα, συνδυασμένες με ρεαλιστική εκτίμηση της κατάστασης. Αν και ο ίδιος ένιωθε σίγουρα απογοητευμένος, πέτυχε να το κρύψει, εξηγώντας στην ομάδα του ότι η απόφαση του προέδρου βασίσθηκε σε εκτίμηση της γενικής κατάστασης και όχι στα χρονοδιαγράμματα του στρατού.
Ο Πετρέους θα εγκαταλείψει τη θέση του ως επικεφαλής των δυνάμεων της ISAF στο Αφγανιστάν τον Ιούλιο, ενώ η έκβαση του πολέμου στη χώρα δεν έχει ακόμη κριθεί. Ο στρατηγός δεν πέτυχε να αναστρέψει την κατάσταση, όπως έκανε στο Ιράκ, όπου η ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων πρόλαβε το ξέσπασμα εμφυλίου πολέμου στη χώρα. Η διένεξη στο Αφγανιστάν αποδείχθηκε ιδιαίτερα δυσεπίλυτη.
Ο Πετρέους έχει δηλώσει ότι γνώριζε εξαρχής ότι μια ταχεία ανατροπή των δεδομένων ήταν αδύνατη. Συνεχίζει, όμως, να πιστεύει ότι η στρατηγική αντιμετώπιση της εξέγερσης μπορεί να αποδώσει καρπούς στο Αφγανιστάν, παρά τη μερική αποχώρηση αμερικανικών δυνάμεων. Ο στρατηγός λέει ότι η τακτική του θα αποδειχθεί επιτυχημένη το 2014, ημερομηνία αποχώρησης των τελευταίων Αμερικανών στρατιωτών.
Πολιτικοί και των δύο κομμάτων στις ΗΠΑ χαρακτηρίζουν ήδη τον πόλεμο στο Αφγανιστάν χαμένη υπόθεση. Ο Πετρέους υποστηρίζει, όμως, ότι η ενίσχυση δυνάμεων του Δεκεμβρίου 2009 αρχίζει να αποδίδει καρπούς. Η βία τις τελευταίες εβδομάδες μοιάζει να υποχωρεί σε μικρό ποσοστό σε σχέση με πέρυσι, ενώ οι μαχητές των Ταλιμπάν απέτυχαν να καταλάβουν την Κανταχάρ και τα προπύργιά τους στην επαρχία Χελμάν, από τα οποία εκδιώχθηκαν το 2010. Την ίδια ώρα, ο αφγανικός στρατός αποδίδει καλύτερα, ενώ οι απώλειές του είναι τριπλάσιες εκείνων του ΝΑΤΟ.
Τα αρνητικά σημεία είναι εμφανή σε κάθε παρατηρητή. Η κυβέρνηση του προέδρου Χαμίντ Καρζάι παραμένει διεφθαρμένη, ενώ το κράτος παραμένει απών από τα περισσότερα σημεία της χώρας.
Η κληρονομιά του Πετρέους θα αποτελέσει θέμα συζήτησης των στρατιωτικών ιστορικών του μέλλοντος. Είναι σίγουρα ο πιο προβεβλημένος στρατηγός της γενιάς του, ο οποίος αν και χαρακτηρίζεται «θαυματοποιός» μετά τη διάσωση της Βαγδάτης, συνεχίζει να αντιμετωπίζεται με καχυποψία από συναδέλφους του, ως υπερβολικά «πολιτικάντης». Υπήρξε άλλωστε, ο αγαπημένος επιτελάρχης δύο προέδρων, του Τζορτζ Μπους και του Μπαράκ Ομπάμα.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης, που μου παραχώρησε ο στρατηγός Πετρέους στην Καμπούλ, εντυπωσιάστηκα από την ειλικρίνεια και τη διάθεση αυτοκριτικής του.
Πρώτο στον κατάλογο των προτερημάτων του, ο Πετρέους αναδεικνύει τη δημιουργία της Εθνικής Αστυνομίας του Αφγανιστάν, δύναμη πολιτοφυλακής, που αναγνωρίζει τις τοπικιστικές και φυλετικές ιδιαιτερότητες της χώρας. Δεύτερο στον κατάλογο των επιτυχιών του, ο Πετρέους τοποθετεί την εκστρατεία πάταξης της διαφθοράς, της οποίας ηγείται ο παλιός του συνεργάτης, ταξίαρχος Μακμάστερ. Τέλος, ο στρατηγός αναφέρει ως επιτυχία του την εκπόνηση χρονοδιαγράμματος για τη μετάβαση στον έλεγχο των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας, μία επαρχία τη φορά, που ξεκινά τον ερχόμενο μήνα.
Ρώτησα τον στρατηγό Πετρέους για το θέμα του «ηγετικού του ύφους», το οποίο χαρακτηρίζεται από στοχοπροσήλωση. Παράδειγμα αυτού αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο ο Πετρέους «καθάρισε» το αρχηγείο του ΝΑΤΟ, που στεγαζόταν σε μισοερειπωμένο κτίριο. Η πρωτοβουλία του ήταν απλή, αλλά αποφασιστική: Περιηγήθηκε τις εγκαταστάσεις με τον διοικητή τους για τριάντα λεπτά και του έδειξε ακριβώς τι να φτιάξει. Οι σκούπες και τα πινέλα εμφανίσθηκαν αμέσως και έπιασαν δουλειά.
Η αυτοκριτική του Πετρέους εστιάσθηκε στα σημεία τριβής με τον πληθυσμό του Αφγανιστάν, που συνεχίζουν να απειλούν την επιτυχία της στρατηγικής των ΗΠΑ. Ο ίδιος εκτιμά ότι θα έπρεπε να έχει κινηθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα για να θέσει υπό έλεγχο τις ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας, η παρουσία των οποίων οργίζει τους Αφγανούς. Λέει επίσης ότι θα έπρεπε να έχει καταβάλει μεγαλύτερες προσπάθειες, ώστε να μειωθούν ακόμη περισσότερο οι απώλειες αμάχων από βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ.
Εντύπωση και απορία προκαλεί, όμως, το γεγονός ότι ύστερα από 37 χρόνια υπηρεσίας, ο Πετρέους είναι έτοιμος να βγάλει τη στολή. Λέει ότι αυτό θα είναι εύκολο, καθώς γίνεται μέλος μιας άλλης «οικογένειας», εκείνης της CIA. Θα του ήταν δυσκολότερο, λέει, να συνταξιοδοτηθεί και να αποσυρθεί σε κάποια παραλία. Την ερχόμενη εβδομάδα, ο Πετρέους θα γιορτάσει την 4η Ιουλίου σε μάχιμη μονάδα για έβδομη φορά σε εννέα χρόνια, για να γίνει δεκτός για τελευταία φορά ως στρατηγός από τον στρατό του.