Τυνησία, Αίγυπτος, Υεμένη, Μπαχρέιν, Λιβύη, Συρία… Σάιντα Σαντούνι, Ταβακούλ Καρμάν, Ασμάα Μαχφούζ, Μουνίρα Φάκρο… Οι γυναίκες του αραβικού κόσμου έδωσαν και δίνουν δυναμικό παρών στις εξεγέρσεις της αραβικής άνοιξης, αποτινάσσοντας από τη μια το στερεότυπο της αδύναμης, καταπιεσμένης, ανώνυμης ύπαρξης, κρυμμένης πίσω από το τσαντόρ ή την μπούργκα, που στρέφει όλο προσμονή το βλέμμα προς τη Δύση, δίνοντας όμως ταυτόχρονα μια σκληρή μάχη προκειμένου να εδραιώσουν τη θέση τους στη νέα πραγματικότητα που βρίσκεται υπό διαμόρφωση στις χώρες τους.
Η 77χρονη Σάιντα Σαντούνι δεν αντιπροσωπεύει ακριβώς το πρότυπο της νεαρής ακτιβίστριας του αραβικού κόσμου. Ομως η επίμονη παρουσία της έξω από την πρωθυπουργική κατοικία στην Τύνιδα, όπου είχε στρατοπεδεύσει επί δύο εβδομάδες αψηφώντας το τσουχτερό κρύο, οδήγησε τελικά στην απομάκρυνση της προσωρινής κυβέρνησης του Μοχάμεντ Γκανούτσι πριν από λίγους μήνες.
Κουβαλώντας στην πλάτη τις εμπειρίες των γυναικών των μεγαλύτερων γενεών οι οποίες στο παρελθόν πρωτοστάτησαν σε επαναστατικά κινήματα εναντίον των αποικιοκρατικών καθεστώτων, η Σαντούνι και οι γυναίκες της γενιάς της είναι αυτή τη φορά αποφασισμένες να δώσουν σκληρή μάχη προκειμένου να μη χαθεί η δυναμική που έχει δημιουργηθεί μέσα από τις εξεγέρσεις του τελευταίου χρόνου.
«Νέο κεφάλαιο»
Στην Αίγυπτο, η 26χρονη Ασμάα Μαχφούζ έγινε γνωστή ως «ηγέτης της επανάστασης» όταν ανέβασε στο Διαδίκτυο βίντεο με το οποίο καλούσε όλους τους νέους Αιγυπτίους να ξεσηκωθούν εναντίον του Χόσνι Μουμπάρακ. Η συμμετοχή της στις διαδηλώσεις στην πλατεία Ταχρίρ σηματοδότησαν, όπως λέει η ίδια, ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της, ανοίγοντάς της τον δρόμο για πραγματική αλλαγή.
Ακόμη και στην υπερσυντηρητική Υεμένη, επικεφαλής των διαδηλώσεων κατά του προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ είναι η Ταβακούλ Καρμάν, μια νεαρή χαρισματική δημοσιογράφος και ακτιβίστρια η οποία από τον Μάιο το 2007 διαδηλώνει κάθε Τρίτη ειρηνικά έξω από το Πανεπιστήμιο της Σανάα, ζητώντας την απομάκρυνση του Σαλέχ από την εξουσία.
Στο Μπαχρέιν, η Μουνίρα Φάκρο ήταν εκείνη που οργάνωσε τις διαδηλώσεις απαιτώντας μεταρρυθμίσεις και διαμορφώνοντας ένα νέο κίνημα, το οποίο -όπως δήλωνε- δεν ήταν «ούτε σιιτικό ούτε σουνιτικό, αλλά ένα κίνημα για το ίδιο το Μπαχρέιν».
Στη Λιβύη και τη Συρία τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για τις γυναίκες, οι οποίες έχουν πέσει θύματα βιασμών από τις κυβερνητικές δυνάμεις που προσπαθούν με τον τρόπο αυτό να κάμψουν το ηθικό του πληθυσμού που αντιστέκεται. Ομως και στις δύο αυτές χώρες, οι γυναίκες αρνούνται να μείνουν σιωπηλές, αντιστέκονται, μάχονται, πληρώνοντας και με τη ζωή τους ακόμη, ζητώντας κι εκείνες έναν δυναμικό ρόλο στη νέα πραγματικότητα.
Θέλουν να οδηγούν
Στη Σαουδική Αραβία οι γυναίκες κάθησαν πίσω από το τιμόνι, απαιτώντας από το υπερσυντηρητικό καθεστώς να τους επιτρέψει να οδηγούν, αποδεικνύοντας ότι οι σπόροι της αραβικής άνοιξης αρχίζουν να αγγίζουν και την κλειστή, αυστηρή σαουδαραβική κοινωνία.
Στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στον αραβικό κόσμο, οι γυναίκες διεκδικούν με αξιώσεις έναν νέο ρόλο που θα τις απαλλάξει από το στερεότυπο της καταπιεσμένης ύπαρξης και θα τις οδηγήσει δυναμικά στη θέση που τους αξίζει. Η μάχη όμως που δίνεται είναι ιδιαίτερα δύσκολη και ο κίνδυνος να βρεθούν και πάλι εκτός είναι μεγάλος.
Η συλλογική μνήμη από την εμπειρία της Αλγερίας, όταν οι γυναίκες από την πρώτη γραμμή στον αγώνα της ανεξαρτησίας της χώρας από τη Γαλλία βρέθηκαν στο περιθώριο όχι μόνον της πολιτικής, αλλά και της κοινωνίας, είναι ακόμη ιδιαίτερα νωπή.