Η τελική μάχη για την αύξηση του ορίου χρέους της αμερικανικής κυβέρνησης μόλις ξεκίνησε, αλλά οι τεταμένες συζητήσεις της περασμένης εβδομάδας μεταξύ των εκπροσώπων των δύο βασικών πολιτικών κομμάτων των ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι δεν πρόκειται τόσο για μια αντιπαράθεση που αφορά σεντς και δολάρια, όσο για μια ιδεολογική σύγκρουση για το μέγεθος του κράτους γενικότερα.
Ο λόγος που δεν έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής διακομματική συναίνεση για τον αμερικανικό προϋπολογισμό δεν είναι τόσο η διαφωνία ως προς τα νούμερα, για τα οποία άλλωστε θα μπορούσε να συμφωνηθεί κάποιος συμβιβασμός, όσο για τις ιδεολογικές αρχές της κάθε πλευράς. Το κάθε κόμμα μάλιστα αρνείται να διανύσει τον μισό δρόμο μέχρι τις θέσεις του άλλου. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, θέλει να επιτύχει τη μείωση του ελλείμματος μέσω της αύξησης της φορολογίας στους πλουσιότερους Αμερικανούς και στις επιχειρήσεις. Οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο, υπό την καθοδήγηση μιας ομάδας νέων βουλευτών, θέλουν να μειωθεί το μέγεθος του κράτους, μέσω του περιορισμού της χρηματοδότησής του από φόρους. Είναι δύο διαφορετικές αντιλήψεις.
Από την έκβαση της σύγκρουσης δεν θα εξαρτηθεί μόνον η πορεία του διχασμένου Κογκρέσου, όπου στη Βουλή πλειοψηφούν οι Ρεπουμπλικανοί και στη Γερουσία οι Δημοκρατικοί, αλλά και οι εκλογές του 2012, καθώς και οι πιθανότητες του κ. Ομπάμα να επανεκλεγεί. Οι δύο πλευρές πραγματοποίησαν αλλεπάλληλες συναντήσεις αυτήν την εβδομάδα και οι πιθανότητες ενός συμβιβασμού έχουν απομακρυνθεί, προς όφελος ενός εναλλακτικού σχεδίου, που θα επιτρέψει την προσωρινή αύξηση του ορίου δανειοδότησης της αμερικανικής κυβέρνησης πριν από την προθεσμία της 2ας Αυγούστου, οπότε και εξαντλούνται τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους.
Οι διαπραγματευτές συζήτησαν τις προτάσεις για μείωση των δαπανών, αλλά και την πρόταση της κυβέρνησης για αύξηση των φόρων, την οποία οι Ρεπουμπλικανοί απορρίπτουν. Εάν δεν επιτυγχανόταν συμφωνία στη συνάντηση της Παρασκευής, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχίζονταν καθ’ όλη τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ώστε να συμφωνηθεί η πορεία μείωσης του ελλείμματος, η αύξηση του ορίου του χρέους από τα 14,3 τρισ. δολάρια που είναι σήμερα, με παράλληλη αναβολή των αποφάσεων για τις σημαντικότερες περικοπές δαπανών στο μέλλον.
Εκτός από το δράμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ του Λευκού Οίκου και των Ρεπουμπλικανών, υπάρχει και το δράμα της σύγκρουσης στο εσωτερικό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, το οποίο αναδεικνύει ένα χάσμα γενεών και ιδεολογίας. Στη μία πλευρά βρίσκονται πιο ηλικιωμένοι και υψηλόβαθμοι Ρεπουμπλικανοί, όπως ο πρόεδρος της Βουλής, Τζον Μποένερ, και ο γερουσιαστής Μιτς Μακόνελ, επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία, οι οποίοι θυμούνται τις αιματηρές μάχες για τον προϋπολογισμό στη δεκαετία του 1990 και θέλουν να συμφωνηθεί ένας συμβιβασμός. Στην άλλη πλευρά, βρίσκει κανείς τους περήφανους και ασυμβίβαστους νέους βουλευτές, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από τις τάξεις των «Πάρτι τσαγιού». To συγκεκριμένο ριζοσπαστικό κίνημα της Δεξιάς ενίσχυσε σημαντικά τη θέση τους στις τάξεις του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, μετά τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Ο βουλευτής Ερικ Κάντορ, από τη Βιρτζίνια, έχει αναδειχθεί σε ανεπίσημο σημαιοφόρο των «Πάρτι τσαγιού».
Ο γερουσιαστής της Αριζόνα, Τζον Μακέιν, εκπρόσωπος της παλιάς γενιάς, περιέγραψε τη συγκεκριμένη σύγκρουση σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Bloomberg TV, την Πέμπτη: «Νομίζω ότι ο Ερικ Κάντορ εκτελεί τη λαϊκή εντολή που του δόθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, η οποία επιτάσσει να σταματήσουμε να χρεώνουμε τα παιδιά μας, ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα συζητά μόνο το πώς θα ξοδέψει περισσότερα χρήματα». Ο κ. Μακέιν στη συνέχεια, πάντως, υιοθέτησε την πρόταση του κ. Μακόνελ, να δοθεί η εξουσιοδότηση στον κ. Ομπάμα να αυξήσει το όριο χρέους σε τρία στάδια μέχρι τις εκλογές του 2012, χωρίς προηγουμένως να έχουν προηγηθεί δραστικές περικοπές δαπανών. Ο κ. Κάντορ όμως και οι περισσότεροι Ρεπουμπλικανοί διαφωνούν.
Καταληκτική ημερομηνία η 2α Αυγούστου
Πόλεμος χαρακωμάτων μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών διεξάγεται στην Ουάσιγκτον, με αιτία την αύξηση κατά 2 τρισ. δολάρια του ορίου του αμερικανικού χρέους, ύψους 14, 3 τρισ., που προτείνει ο Μπαράκ Ομπάμα, ώστε να αποφευχθεί η στάση πληρωμών κατά την καταληκτική ημερομηνία της 2ας Αυγούστου. Ο Αμερικανός πρόεδρος ζητεί μακροπρόθεσμες λύσεις, καθώς και αύξηση της φορολογίας στους εύπορους και στις επιχειρήσεις, ώστε να κατανεμηθούν δίκαια τα βάρη για τη διάσωση της αμερικανικής οικονομίας. Με τις προεδρικές εκλογές του 2012 να διαγράφονται στον ορίζοντα, οι Ρεπουμπλικανοί αρνούνται τις φορολογικές αυξήσεις.
Αμεσες αποφάσεις, συγκεκριμένο και αποτελεσματικό σχέδιο ζήτησε την Παρασκευή στη συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο ο κ. Ομπάμα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπήρξαν κωλυσιεργίες. «Δεν είμαστε ούτε Ελλάδα ούτε Πορτογαλία, παρά τα όσα λέγονται», είπε. Την ίδια ώρα οι Ρεπουμπλικανοί ανακοίνωσαν ότι θα θέσουν προς ψήφιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων σχέδιο για την αύξηση του ορίου του χρέους κατά 2,4 τρισ. δολάρια, για περικοπές δαπανών και για συνταγματική αναθεώρηση προς εξισορρόπηση του προϋπολογισμού, χωρίς να γίνει λόγος για αύξηση της φορολογίας. Το σχέδιο ίσως περάσει στη Ρεπουμπλικανική Βουλή, η τύχη του είναι όμως αμφίβολη στη Δημοκρατική Γερουσία. Οπότε η ασυμφωνία ίσως να παραταθεί.