Αν και αδικήθηκε από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η πρόσφατη διχοτόμηση του Σουδάν μπορεί να αποδειχθεί προπομπός σημαντικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Στις 14 Ιουλίου, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αναγνώρισε το αποσχισθέν Νότιο Σουδάν ως το 193ο μέλος του διεθνούς οργανισμού. Ηταν η πρώτη επίσημη διεθνής αναγνώριση μιας νέας κρατικής οντότητας μετά την περίπτωση του Μαυροβουνίου το 2005.
Το υπόστρωμα για τη διχοτόμηση δημιουργήθηκε από τη βρετανική αποικιοκρατία, η οποία κληροδότησε στο ανεξάρτητο Σουδάν το ενεργό ρήγμα ανάμεσα στον αραβικό μουσουλμανικό Βορρά και τον χριστιανικοανιμιστικό αφρικανικό Νότο. Είκοσι χρόνια εμφυλίου πολέμου άφησαν πίσω τους 20 εκατομμύρια νεκρούς, που μετέτρεψαν το ρήγμα σε άβυσσο μέχρι το τελικό διαζύγιο, στο οποίο συναίνεσε, εκών-άκων, ο πρόεδρος του (βορείου) Σουδάν και καταζητούμενος από το Διεθνές Δικαστήριο, Ομάρ Χασάν αλ Μπισάρ. Η αμερικανική Γερουσία χαιρέτισε ως ιστορική την ανεξαρτησία του Νοτίου Σουδάν, το οποίο, παρεμπιπτόντως, διαθέτει τα δύο τρίτα του σημαντικού πετρελαϊκού πλούτου της χώρας.
Η διχοτόμηση του Σουδάν ισοδυναμεί με βαριά ήττα του αραβικού κόσμου και ιδιαίτερα των δύο ρευμάτων που διεκδίκησαν την ηγεμονία στα χρόνια της ανεξαρτησίας: του αραβικού εθνικισμού και του ισλαμισμού. Το κακό ξεκίνησε το 1971, όταν ο ιστορικός ηγέτης του Σουδάν Γκααφάρ Νιμέιρι υιοθέτησε τον ισλαμικό νόμο (σαρία) για να συσπειρώσει δυνάμεις εναντίον του ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος που διεκδικούσε με αξιώσεις την εξουσία. Πολλοί κομμουνιστές εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες, κάτι που συνέβη και σε χώρες-προπύργια του αραβικού εθνικισμού, όπως το Ιράκ και η Συρία. Το αντίτιμο ήταν να ανοίξει μια βαθιά πληγή στις σχέσεις μεταξύ μουσουλμάνων, χριστιανών και ανιμιστών, η οποία δεν άργησε να κακοφορμίσει.
Με τη σημερινή διχοτόμηση, το μεν Νότιο Σουδάν μετατρέπεται σε προτεκτοράτο των ΗΠΑ, η δε κυβέρνηση του Χαρτούμ ωθείται με μεγαλύτερη δύναμη στην αγκαλιά της Κίνας, βασικού οικονομικού και εμπορικού της εταίρου. Επιπλέον, δημιουργείται ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να βρει μιμητές σε άλλα εύθραυστα αραβικά κράτη με έντονες φυλετικές και θρησκευτικές διαμάχες, όπως η Λιβύη, ο Λίβανος ή και η Συρία. Γεγονός παραμένει ότι το Νότιο Σουδάν είναι από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου και, παρά τα πετρελαϊκά της κοιτάσματα, εξαρτάται ασφυκτικά από τον βόρειο γείτονά της, όπου βρίσκονται όλα τα λιμάνια, οι αγωγοί και τα διυλιστήρια για την αξιοποίηση του μαύρου χρυσού. Ασφαλώς, το διαζύγιο είναι προτιμότερο από τον ματωμένο γάμο, αλλά στην περίπτωση του Σουδάν φαίνεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα απ’ ό,τι λύνει.
Ιnfo
– Alain Gresh, «L’ Egypte en revolution», Le Monde Diplomatique, Juillet 2011
– «Revolution spinning in the wind», The Economist, July 14, 2011
– Lamis Andoni, «How the Arab world lost southern Sudan», Aljazeera. net, 14/7/2011
– Ray Takey, «A post- American day dawns in the Mideast», The New York Times, June 8, 2011