Την τελευταία στιγμή, και λίγο πριν από τα 50ά του γενέθλια, ο Μπαράκ Ομπάμα εξασφάλισε την ποθητή συμφωνία, με στόχο την αύξηση του ορίου του ομοσπονδιακού χρέους κατά 2,1 με 2,4 τρισ. δολάρια, προλαμβάνοντας έτσι τη στάση πληρωμών. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι η προεδρία Ομπάμα έπαψε να κινδυνεύει. Ο σούπερ σταρ του 2008, του οποίου η επανεκλογή το 2012 έμοιαζε κάποτε βέβαιη, εμφανίζεται σήμερα ιδιαίτερα ευάλωτος. Παρά τις εκτιμήσεις ότι το προεκλογικό του ταμείο θα φθάσει το 1 δισ. δολάρια, οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο ψιθυρίζουν τώρα ότι οι πιθανότητες επανεκλογής του είναι περιορισμένες.
Τα μεμονωμένα γεγονότα σπάνια καθορίζουν την τύχη μιας προεδρίας. Οσοι υποστήριζαν πέρυσι ότι η διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού θα καταδίκαζε τον κ. Ομπάμα είχαν εξίσου άδικο με όσους δήλωναν ότι η εξόντωση του Οσάμα μπιν Λάντεν θα έκανε τον πρόεδρο πολιτικά άτρωτο. Η διένεξη γύρω από το ομοσπονδιακό χρέος κινδυνεύει και αυτή να γίνει αντικείμενο ανάλογης υπερβολής. Η τύχη του προέδρου Ομπάμα εξαρτάται περισσότερο από δύο μεγάλες προκλήσεις που ανέλαβε στην αρχή της θητείας του. Τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, η οποία δαπάνησε μεγάλο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου χωρίς να πείσει τους ψηφοφόρους και τη δαπάνη περισσότερων από 800 δισ. δολαρίων στο πακέτο οικονομικής στήριξης, που μέχρι στιγμής δεν απέδωσε τους αναμενόμενους καρπούς στον τομέα της απασχόλησης. Η έκβαση των προεδρικών εκλογών του 2012 θα εξαρτηθεί περισσότερο από το ποσοστό ανεργίας παρά από τη διαχείριση της τραγικοκωμικής αντιπαράθεσης γύρω από το χρέος.
Ο κ. Ομπάμα υποστηρίζει ότι η συμφωνία για το χρέος θα του επιτρέψει να στρέψει τώρα την προσοχή του στο θέμα της ανεργίας. Η κωμική αντιπαράθεση, όμως, εδραίωσε τις ήδη υπάρχουσες αμφιβολίες γύρω από την ποιότητα της ηγεσίας του. Οι Ρεπουμπλικανοί επικράτησαν άλλωστε στον πρώτο γύρο της διένεξης, παρότι δεν εξασφάλισαν όλα όσα ζητούσαν. Ο πρόεδρος είναι, όμως, εκείνος που προέβη στις μεγαλύτερες ιδεολογικές υποχωρήσεις, εγκαταλείποντας την πρότασή του για νέα φορολογία στις μεγάλες περιουσίες. Ο πρόεδρος δεν ηττήθηκε στο επίπεδο της αντιπαράθεσης ιδεών. Ηττήθηκε επειδή επέλεξε να μην ακολουθήσει τη ριψοκίνδυνη στάση των Ρεπουμπλικανών. Η αύξηση του ορίου του χρέους είναι τυπική διαδικασία, που εξασφαλίζει την εξυπηρέτηση των χρεών, που το Κογκρέσο έχει συνάψει. Αρνούμενοι να προχωρήσουν στην αύξηση αυτή, οι Ρεπουμπλικανοί έστρεψαν κάννη όπλου στον κρόταφο της οικονομίας, απειλώντας να τραβήξουν τη σκανδάλη εφόσον δεν εξασφάλιζαν τις περικοπές τους. Ανησυχητικός αριθμός από αυτούς εξέφραζε τόσο παρανοϊκές απόψεις, που δεν άφηναν καμία αμφιβολία ότι θα το έπρατταν. Αντιμέτωπο με το φάσμα της στάσης πληρωμών, το Δημοκρατικό Κόμμα δεν είχε άλλη επιλογή από την υποχώρηση.
Το ανησυχητικό ερώτημα είναι γιατί ο κ. Ομπάμα επέτρεψε στον εαυτό του να πέσει στην παγίδα αυτή. Δεν θα μπορούσε να έχει περάσει την αύξηση του ορίου του χρέους ως προϋπόθεση επέκτασης των φοροαπαλλαγών του προέδρου Μπους τον περασμένο Δεκέμβριο; Παρότι θέσπισε διακομματική επιτροπή για το έλλειμμα, αρνήθηκε να εγκρίνει τα πορίσματά της ή να εμφανίσει δικό του αξιόπιστο σχέδιο. Αυτό άφησε την πρωτοβουλία στο ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο, που υποστηρίζει σήμερα δικαίως ότι χωρίς τις διαπραγματευτικές του ικανότητες το χρέος δεν θα είχε αντιμετωπισθεί.
Οι επικριτές στο εσωτερικό του κόμματος του προέδρου Ομπάμα κατηγορούν τον πρόεδρο ότι δεν εκμεταλλεύθηκε πολιτικά τον εκβιασμό των Ρεπουμπλικανών, αποφεύγοντας να καταγγείλει την τακτική αυτή ως στυγνό εκβιασμό και επιλέγοντας αντίθετα τη συνδιαλλαγή με τον πρόεδρο της Βουλής Τζον Μπέινερ. Κάθε αποτίμηση της προεδρίας Ομπάμα πρέπει, όμως, να λάβει υπόψη της την κληρονομιά που εισέπραξε ο πρόεδρος το 2008: οικονομική κατάρρευση, οικονομία σε μαρασμό και δύο πολέμους. Σήμερα, ο πρόεδρος αντιμετωπίζει ένα λαϊκίστικο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Του αξίζει η συμπάθεια. Οι Αμερικανοί, όμως, δεν θέλουν ένα συμπαθή πρόεδρο, αλλά ένα νικητή.