Οσοι πίστευαν ότι η Λαμπεντούζα, το ιταλικό νησί στα ανοιχτά της Τυνησίας, το οποίο την περασμένη άνοιξη είχε γίνει συνώνυμο της απειλής που μπορούσε να προκύψει από την ανεξέλεγκτη ροή μεταναστών προς την Ευρώπη, «καθάρισε», διαψεύστηκαν κατηγορηματικά την εβδομάδα που πέρασε. Την περασμένη Παρασκευή, σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων, τουλάχιστον 100 άνθρωποι που είχαν διαφύγει από τη Λιβύη, πέθαναν σε πλοίο που τους μετέφερε στη Λαμπεντούζα. Την περασμένη Δευτέρα, σε άλλο πλοιάριο από τη Λιβύη που είχε φτάσει στο νησί, εντοπίστηκαν οι σοροί 25 λαθρομεταναστών. Λίγο νωρίτερα, είχε γίνει γνωστό ότι 35 άνθρωποι τραυματίστηκαν σε συγκρούσεις που ξέσπασαν ανάμεσα σε πρόσφυγες που ζητούν άσυλο και αστυνομικούς στο Μπάρι, στη νότια Ιταλία.
Το μεταναστευτικό ζήτημα επανέρχεται στο προσκήνιο. Και ασφαλώς όχι μόνο για την Ιταλία. Η Λαμπεντούζα είναι απλώς ένα σύμβολο της μαζικής εισροής μεταναστών στην Ευρώπη, που πυροδότησαν οι πρόσφατες εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο. Λίγες μόνον ημέρες μετά την έναρξη των συγκρούσεων στη Λιβύη, μεταξύ του Καντάφι και των ανταρτών, Λίβυοι μετανάστες άρχισαν να εγκαλείπουν μαζικά τη χώρα για το κοντινότερο σε αυτούς ευρωπαϊκό εδαφος, τη Λαμπεντούζα. Είχαν προηγηθεί οι Τυνήσιοι, που και αυτοί εγκατέλειψαν τη χώρα τους μαζικά, μετά την πτώση του καθεστώτος Μπεν Αλι, τον περασμένο Ιανουάριο. Ο νέος άνεμος δημοκρατίας που έπνεε στις χώρες του αραβικού κόσμου ήταν καλός για τον αραβικό κόσμο, ήταν όμως απειλητικός για την Ευρώπη. Η Λαμπεντούζα κόντεψε να βυθιστεί από το πλήθος των ανθρώπων που έφτασαν εκεί εξαθλιωμένοι. Η κατάσταση έφτασε σε οριακό σημείο μέχρι την άφιξη του Μπερλουσκόνι. Ο Ιταλός πρωθυπουργός επισκέφθηκε το νησί και με το σύνηθες πομπώδες ύφος του ανέλαβε να το «καθαρίσει», δημιουργώντας κέντρα μεταναστών στην ηπειρωτική Ιταλία και επιχειρώντας να διοχετεύσει τους μετανάστες που περίσσευαν προς φίλες χώρες, όπως η Γαλλία. Το Παρίσι εξεμάνη, έδειξε όμως αυτοσυγκράτηση. Και έθεσε τελικώς, από κοινού με την Ιταλία, ζήτημα αναθεώρησης της συνθήκης του Σένγκεν, του καθεστώτος των ελεύθερων συνόρων της Ευρώπης, το οποίο απολαμβάνουν πάνω από 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε 25 χώρες. Σε γαλλοϊταλική σύνοδο στη Ρώμη, ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μπερλουσκόνι προκάλεσαν ευθέως μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των τελευταίων δεκαετιών και ζήτησαν από την Ευρώπη να συνάψει με τις χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπου έγιναν εξεγέρσεις, συμφωνίες απέλασης, ώστε να επαναπατριστούν σε αυτές οι μετανάστες που φτάνουν στην Ευρώπη.
Στις αρχές Ιουλίου, η Δανία έγινε η πρώτη χώρα που αποφάσισε να επαναφέρει τους τελωνειακούς ελέγχους στα σύνορά της με τη Γερμανία και τη Σουηδία. Θέλοντας να καθησυχάσει τους επικριτές της, η κυβέρνηση της Κοπεγχάγης υποστηρίζει ότι δεν τίθεται θέμα επαναφοράς των ελέγχων διαβατηρίων, αλλά απλώς των τελωνειακών ελέγχων, με βασικό επιχείρημα την πάταξη της εγκληματικότητας. Η πρωτοβουλία των Δανών προκάλεσε την αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο με ψήφισμά του καταδίκασε τη μερική επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στη ζώνη Σένγκεν.
Ο Σεπτέμβριος, όπως όλα δείχνουν, θα είναι μήνας πρωτοβουλιών για το μεταναστευτικό, δεδομένου ότι στη σύνοδο κορυφής, τον Ιούνιο, η Ε.Ε. ζήτησε από την Κομισιόν να διατυπώσει πρόταση για τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα άρει προσωρινώς την ισχύ της συνθήκης Σένγκεν σε «εξαιρετικές περιπτώσεις».