EL ΡΑΙS
Φτωχοί και δίκαιοι
Το Eurogroup ενέκρινε το πακέτο μέτρων για τη διάσωση του ισπανικού τραπεζικού τομέα. Δεν πρόκειται για άνευ όρων διάσωση ούτε για την πρώτη φορά που η κυβέρνηση της Ισπανίας ζητεί εξωτερική βοήθεια για να επιλύσει εσωτερικά προβλήματα. Ωστόσο, από την εποχή του σχεδίου σταθερότητας (1959) κανείς δεν μας είχε πει πώς πρέπει να κυβερνήσουμε τη χώρα μας. Ανάμεσα σε εκείνο το σχέδιο και το τωρινό, υπάρχουν τεράστιες διαφορές· τότε υποφέραμε από τη δικτατορία σήμερα ζούμε σε δημοκρατία. Η ισπανική οικονομία έχει ανάγκη από διαρθρωτικές αλλαγές και προσαρμογές, ωστόσο υπάρχουν πολλοί τρόποι για να τις υλοποιήσουμε. Θα πρέπει η δημοσιονομική προσαρμογή να μη διαλύσει το κράτος πρόνοιας, αν πράγματι εξακολουθούμε να θεωρούμε ότι «η δικαιοσύνη είναι η πρώτη αρετή των κοινωνικών θεσμών». Δεν θα πρέπει να απορρίψουμε το κράτος πρόνοιας, επειδή δεν έχουμε τη δυνατότητα να το χρηματοδοτήσουμε. Μπορούμε να περιορίσουμε το μέγεθός του, αλλά όχι να το απαρνηθούμε. Παρότι τώρα είμαστε πιο φτωχοί, δεν θα πρέπει γι’ αυτό να είμαστε λιγότερο δίκαιοι.
ΤΗΕ GUΑRDΙΑΝ
Μαθήματα
Επικρατεί η πεποίθηση πως η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση είναι μοναδικό φαινόμενο. Αυτό είναι εν μέρει αληθές. Οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, ωστόσο, πρωταγωνιστούν σε ένα σενάριο που έχει ξαναπαιχτεί στα αναπτυσσόμενα κράτη. Θα ήταν πολύτιμο να διδαχθούμε από τις δικές τους εμπειρίες και να πάρουμε μαθήματα για την επίλυση των προβλημάτων μας. Η προσαρμογή μέσα από τη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας είναι οδυνηρή, κοινωνικώς επαχθής και πολιτικά επισφαλής μέθοδος. Επιπλέον, είναι αμφισβητούμενη η αποτελεσματικότητά της.
Οι χώρες που κατάφεραν να ανακάμψουν, όπως παραδείγματος χάρη η Μαλαισία και η Αργεντινή, δεν έπαιξαν με τους κανόνες του διεθνούς κατεστημένου. Επέβαλαν ελέγχους κεφαλαίου, αναδιάρθρωσαν το χρέος τους, εφήρμοσαν επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.
Οι δημιουργικές στρατηγικές τους, που περιφρονούνται από το διεθνές οικονομικό κατεστημένο, τους επέτρεψαν να βγουν από τον οικονομικό τάφο όπου βρίσκονταν. Ισως τα κράτη της νότιας Ευρώπης πρέπει να κάνουν το ίδιο.
ΤΗΕ DAILY ΤΕLΕGRΑΡΗ
Δόση πληθωρισμού
Κυβερνήσεις και καταναλωτές αντιδρούν στην κρίση χρέους περιορίζοντας αισθητά τις δαπάνες τους. Ετσι, ωστόσο, μειώνουν το εισόδημα κάποιου άλλου και η κρίση χρέους απλώς διαιωνίζεται. Παρ’ όλα αυτά, η αύξηση του πληθωρισμού δεν αποτελεί πανάκεια. Η διάβρωση του χρέους κάποιου συνεπάγεται τη βίαιη διάβρωση του κεφαλαίου κάποιου άλλου. Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση μπορεί να επιτύχει με τη μέθοδο αυτή μια μείωση του χρέους. Η αρχική έκρηξη του πληθωρισμού θα έπιανε απροετοίμαστους όλους εκείνους που δάνεισαν στην κυβέρνηση με σταθερό επιτόκιο. Γιατί, λοιπόν, οι κυβερνήσεις δεν καταφεύγουν σε αυτή τη λύση; Πέραν των αδικιών που επιφέρει, ο πληθωρισμός ζημιώνει την αποτελεσματικότητα της πραγματικής οικονομίας. Και μόλις αυτό μπει στο σύστημα, είναι πολύ δύσκολο να αποβληθεί. Στην παρούσα φάση, η προοπτική του πληθωρισμού αρέσει σε οικονομολόγους, ψηφοφόρους και, φυσικά, πολιτικούς. Το ερώτημα είναι αν οι κυβερνήσεις, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, αντιλαμβάνονται το τίμημα της αποτυχίας;
ΤΗΕ NEW YORK ΤΙΜΕS
Το ευρώ και η κρίση
Γιατί το ευρώ έδειχνε να λειτουργεί στην αρχή, για περίπου οκτώ χρόνια; Επειδή τα ελαττώματα της δομής του καλύφθηκαν από μια άνθηση στη νότια Ευρώπη. Η δημιουργία του ευρώ έπεισε τους επενδυτές ότι ήταν ασφαλές να δανειοδοτηθούν χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, κάτι που στο παρελθόν το θεωρούσαν εξαιρετικά επικίνδυνο. Ετσι, χρήμα διοχετεύτηκε σε αυτές τις χώρες. Και για λίγο, όλοι ήταν χαρούμενοι. Στη νότια Ευρώπη, τεράστιες στεγαστικές φούσκες οδήγησαν σε αύξηση των θέσεων εργασίας, την ώρα που η γερμανική οικονομία, που μαράζωνε, ζωντάνεψε χάρη στις ταχέως αυξανόμενες εξαγωγές προς αυτές τις χώρες του Νότου. Το ευρώ έδειχνε να λειτουργεί. Κι έπειτα η φούσκα έσκασε. Οι θέσεις εργασίας εξαφανίστηκαν και η ανεργία στον Νότο σαρώνει. Τώρα έχει φθάσει πάνω από το 20% τόσο στην Ισπανία όσο και στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, τα έσοδα μειώθηκαν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα δημοσιονομικά ελλείμματα είναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία της κρίσης. Προκειμένου να κατευνάσουν τις αγορές, οι πληγείσες χώρες επέβαλαν μέτρα λιτότητας, που διόγκωσαν τα προβλήματά τους.