Δευτέρα ξημερώματα, το ρομποτικό όχημα Curiosity προσεδαφίστηκε στον Αρη ανοίγοντάς μας το παράθυρο που θα μας επιτρέψει να εξερευνήσουμε τον Κόκκινο Πλανήτη. Οι αποστολές που προηγήθηκαν του Επιστημονικού Εργαστηρίου Αρη χάραξαν το μονοπάτι πάνω στο οποίο θα κινηθούμε. Τα πρώτα ρομποτικά οχήματα που έφτασαν στον Αρη ανακάλυψαν πολλά, πρωτόγνωρα ώς τότε πράγματα.
Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που τον προσεγγίζουμε με ένα διαστημικό σκάφος σχεδιασμένο για να απαντήσει σε ένα ζωτικής σημασίας ερώτημα: μπορεί να υπήρξε ζωή εκεί; Το Curiosity ουσιαστικά θα αξιολογήσει τις πιθανότητες των μελλοντικών αποστολών να βρουν κάποιες μορφές ζωής.
Τα βήματα που θα κάνουμε στον Κόκκινο Πλανήτη αναμένεται να είναι τουλάχιστον εντυπωσιακά. Στην πραγματικότητα, θα ταξιδέψουμε σε μία μηχανή του χρόνου και θα δούμε την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη όπως αυτή ήταν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Ισως να μπορέσουμε να δούμε πράγματα χαμένα στο παρελθόν, από την εποχή που εδώ στη Γη εξελίσσονταν οι πρώτοι μονοκύτταροι οργανισμοί. Τα ίχνη της ιστορίας είναι καλύτερα διατηρημένα στον Αρη απ’ ό,τι στη Γη και, μελετώντας τα, θα μάθουμε περισσότερα πράγματα για τη δημιουργία του δικού μας πλανήτη.
Τα απαραίτητα συστατικά που κάνουν φιλόξενο ένα περιβάλλον είναι το νερό, η ενέργεια και ο άνθρακας. Παλαιότερες αποστολές διαπίστωσαν ότι υπήρχε νερό σε ρευστή μορφή στον Κόκκινο Πλανήτη. Ισως, μάλιστα, να υπάρχει ακόμα. Τα προηγούμενα ρομποτικά οχήματα υπέδειξαν επίσης ορισμένες τοποθεσίες, όπου οι φυσικές χημικές διαδικασίες θα μπορούσαν να παράγουν ενέργεια για μεταβολισμό. Πού, όμως, είναι ο ορυκτός άνθρακας που καθιστά δυνατές τις μεταβολικές λειτουργίες όλων των εμβίων όντων;
Σε αυτό το ερώτημα θα μας δώσει απαντήσεις το Curiosity, ένα πλήρως εξοπλισμένο, υπερσύγχρονο εργαστήριο. Γιατί βρίσκεται πάνω σε τροχούς; Επειδή η δυνατότητα κίνησης είναι απαραίτητη για την αναζήτηση του ορυκτού άνθρακα. Το Curiosity θα ανιχνεύσει ποιο είναι το πιο πρόσφορο έδαφος για την έρευνα και στη συνέχεια, μετακινούμενο εκεί, θα πραγματοποιήσει τις απαραίτητες αναλύσεις.
Ο κρατήρας Gale, όπου προσεδαφίστηκε, επελέγη μετά πενταετή έρευνα όλων των σημείων που θα ευνοούσαν τη διαδικασία. Από εκεί διέρχεται η κοίτη ενός ποταμού. Αυτό μαρτυρά ότι κάποτε υπήρχε νερό σε ρευστή μορφή και εδάφη γεμάτα με ορυκτά. Στο μέσο του κρατήρα, που έχει πλάτος 150 χιλιόμετρα, υπάρχει ένα βουνό, όπου το Curiosity θα περάσει το μεγαλύτερο τμήμα της «ζωής» του.
Οι επιστήμονες του προγράμματος το ονόμασαν Ορος Σαρπ. Πρόκειται για κορυφή «χτισμένη» από στρώματα ιζημάτων, στα οποία μπορείς να διαβάσεις εκατομμύρια ή ίσως δισεκατομμύρια χρόνια ιστορίας του Αρη. Τέτοια «ιστορικά αρχεία» θέλει να μελετήσει η επιστημονική ομάδα. Εκτός, όμως, από την επιστημονική γνώση που μπορούμε να συγκεντρώσουμε, δεν υπάρχει πιο όμορφη τοποθεσία να ερευνήσει κανείς από τον κρατήρα Gale και το Ορος Σαρπ.Μέσα από τις φωτογραφίες που επί μία διετία θα αποστέλλει το ρομποτικό όχημα θα γνωρίσουμε την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη σαν να ήμασταν εκεί.
Εάν τελικά αυτά που οραματιζόμαστε υλοποιηθούν, θα έχουμε στα χέρια μας έναν ανεκτίμητο θησαυρό. Ολα τα μέλη της επιστημονικής ομάδας είναι πανέτοιμα να ξεκινήσουν το θαυμαστό ταξίδι στο παρελθόν και να προσπαθήσουν να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστικά του Ορους Σαρπ. Ελπίζουμε να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε την εικόνα του Αρη, όπως ήταν τότε.
Ο Προυστ μάς θυμίζει ότι το πραγματικό ταξίδι της ανακάλυψης δεν επιβάλλει μόνο την αναζήτηση νέων τόπων αλλά και την απόκτηση νέων ματιών. Το Curiosity ίσως μας επιτρέψει να κατανοήσουμε γιατί ένας πλανήτης που αρχικά δεν διέφερε πολύ από τον δικό μας παρήκμασε ενώ η Γη άνθησε και καρποφόρησε. Και ίσως μας επιτρέψει να μάθουμε πράγματα και για τους εαυτούς μας και τις ρίζες μας.
* O Τζον Γκρότζινγκερ, επικεφαλής της ομάδας σχεδιασμού του προγράμματος Επιστημονικό Εργαστήριο Αρη (Mars Science Laboratory), εξηγεί με άρθρο του στους New York Times τους στόχους της αποστολής στον Κόκκινο Πλανήτη.