Τις πρώτες εικόνες έστειλε ήδη το εξερευνητικό όχημα Curiosity από την επιφάνεια του Αρη, μετά την επιτυχημένη του προσεδάφιση. Το όχημα, που έχει μέγεθος μικρού αυτοκινήτου, εγκαινιάζει νέα εποχή στη διαστημική εξερεύνηση, ικανή να προσφέρει απαντήσεις στο ερώτημα εάν ο Κόκκινος Πλανήτης εμφάνισε κάποτε τα αναγκαία συστατικά της ζωής.
Μετά τη θριαμβευτική προσεδάφιση της Δευτέρας, στελέχη της NASA έσπευσαν να υπογραμμίσουν ότι η επιχείρηση διαψεύδει τις επικρίσεις περί γραφειοκρατικής ακαμψίας που δέχθηκε η υπηρεσία. «Για όποιον διατηρεί αμφιβολίες για την αμερικανική κυριαρχία στο Διάστημα, υπάρχει ένα δείγμα της αμερικανικής καινοτομίας στην επιφάνεια του Αρη», είπε ο Τζον Χόλντρεν, επιστημονικός σύμβουλος του προέδρου Ομπάμα, σε συνέντευξη Τύπου μετά την προσεδάφιση.
Μόνο μία άλλη χώρα, η ΕΣΣΔ, έχει επιτύχει προσεδάφιση στον Αρη, ενώ το διαστημόπλοιο εκείνο, το 1971, σίγησε λίγο μετά την άφιξή του. Το Curiosity είναι πολύ μεγαλύτερο από προηγούμενα εξερευνητικά οχήματα, ενώ τα επόμενα δύο χρόνια θα εξετάζει δείγματα βράχων, αναζητώντας μόρια άνθρακα και άλλες ενδείξεις ζωής.
Καινοτομία
Η προσεδάφιση του οχήματος υπήρξε από μόνη της επαναστατική, καθώς το Curiosity δεν αξιοποίησε παλαιότερα δοκιμασμένα συστήματα προσεδάφισης, όπως τα πτυσσόμενα πόδια του Viking το 1976 ή τους πρωτότυπους αερόσακους που χρησιμοποίησε η NASA για τα οχήματα στον Αρη το 2004. Οι μέθοδοι αυτές, είπαν οι μηχανικοί, δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν για ένα όχημα βάρους ενός τόνου. Για τον λόγο αυτό, η τελική προσέγγιση έγινε χάρη στον καινοτόμο «διαστημικό γερανό», που κατέβασε «απαλά» το Curiosity στην επιφάνεια από θέση αιώρησης στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.
«Επαφή με το έδαφος, επιβεβαιωμένη», ακούστηκε να λέει ο μηχανολόγος Μάικλ Τσεν στη 1.32 π.μ. ώρα ΗΠΑ, για να ακούσει τις ζητωκραυγές των συναδέλφων του στο αρχηγείο της NASA. Λίγα μόλις λεπτά μετά την προσεδάφιση, το Curiosity άρχισε να μεταδίδει πληθώρα ασπρόμαυρων φωτογραφιών από το τοπίο στον κρατήρα Γκέιλ. Η ροή αυτή των εντυπωσιακών εικόνων συνεχίζεται.
Η πρώτη φωτογραφία έδειχνε έναν από τους τροχούς του Curiosity, αλλά και εντυπωσιακή θέα του ορίζοντα του πλανήτη. Λίγες στιγμές αργότερα, μία πιο ευκρινής εικόνα προβλήθηκε στις οθόνες της NASA. «Αυτή είναι η σκιά του οχήματος Curiosity πάνω στην επιφάνεια του Αρη», είπε με εμφανή θαυμασμό ο Ρόμπερτ Μάνινγκ, επικεφαλής μηχανολόγος του προγράμματος.
Βραχώδες τοπίο
Υστερα από μερικές ώρες, ο επικεφαλής επιστημονικών θεμάτων, Τζον Γκρότσινγκερ, έλεγε: «Αρχίζουμε να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα του σημείου προσεδάφισης. Σε πρώτο πλάνο, μπορείτε να δείτε το βραχώδες πεδίο. Το ερώτημα, όμως, είναι από πού προήλθαν αυτοί οι βράχοι».
Μέσα στις πρώτες του εβδομάδες στον Αρη, το Curiosity θα αναπτύξει τη βασική του κεραία, θα υψώσει σύστημα καμερών, λέιζερ ικανό να εξαερώνει βράχους και άλλα όργανα, προτού εξασφαλίσει την πρώτη του πανοραμική εικόνα από τον περίγυρό του.
Η NASA, από την πλευρά της, θα προχωρήσει σε εξονυχιστικές δοκιμές του οχήματος, προτού αυτό ξεκινήσει την πρώτη του εξερεύνηση. Τα πρώτα δείγματα αρειανού εδάφους θα εξασφαλίσει το Curiosity το νωρίτερο στα μέσα Σεπτεμβρίου, ενώ η πρώτη χρήση του ειδικού τρυπανιού σε βράχο της επιφάνειας θα γίνει στα τέλη Οκτωβρίου ή μέσα στον Νοέμβριο.
Παρότι οι πρώτες εικόνες του Curiosity δημοσιεύθηκαν ξημερώματα ώρα Αμερικής, η ιστοσελίδα της NASA δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στον όγκο των αιτημάτων των χρηστών της και αναγκάστηκε να διακόψει για λίγα λεπτά τη λειτουργία της. «Αύριο θα αρχίσουμε την εξερεύνηση του Αρη. Την ερχόμενη εβδομάδα, τον επόμενο μήνα και το επόμενο έτος, θα σας τροφοδοτούμε με νέες ανακαλύψεις», είπε ο επικεφαλής του εργαστηρίου JPL της NASA, δρ Τσαρλς Ελάτσι. Το γεγονός ότι το Curiosity κινείται χάρη σε ηλεκτρικό ρεύμα, που παράγεται από πλουτώνιο, το καθιστά ικανό να συνεχίσει να λειτουργεί για δεκαετίες.
2,5 δισ. δολάρια το τελικό κόστος
Η επιτυχημένη προσεδάφιση βοήθησε να σβήσουν οι κακές εμπειρίες από την έναρξη της αποστολής. Ο αρχικός της προϋπολογισμός έκανε λόγο για κόστος 1,6 δισ. δολαρίων, ενώ η εκτόξευση επρόκειτο να γίνει το φθινόπωρο του 2009. Η υπέρβαση του αρχικού προϋπολογισμού, όμως, καθώς και τα πολλά τεχνικά προβλήματα έθεσαν τη NASA ενώπιον διλήμματος: να περιμένει άλλους 26 μήνες, μέχρι την επανάληψη της ευνοϊκής για το ταξίδι συζυγίας μεταξύ Αρη και Γης, ή να έδινε το «πράσινο φως» για την εκτόξευση. Τα στελέχη της υπηρεσίας αποφάσισαν να περιμένουν, παρότι αυτό οδήγησε σε σημαντική υπέρβαση του αρχικού προϋπολογισμού κατά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Το τελικό κόστος έφτασε τα 2,5 δισ. δολάρια. Ο επικεφαλής του εργαστηρίου JPL, Τσαρλς Ελάτσι, υπεύθυνος για τη λειτουργία και τον χειρισμό του Curiosity, αλλά και για πολλές ακόμη διαστημικές αποστολές, υπογραμμίζει ότι οι υπερβάσεις στον αρχικό προϋπολογισμό ήταν αναγκαίες, συγκρίνοντας με εμφανή λυρισμό τον έναστρο ουρανό και την αποστολή στον Αρη με μια ταινία επιστημονικής φαντασίας. «Η συναρπαστική αυτή ταινία κοστίζει περί τα επτά δολάρια σε κάθε Αμερικανό πολίτη. Κοιτάξτε πόσο συναρπαστικά πράγματα βλέπουμε ήδη για τα ελάχιστα αυτά χρήματα», καταλήγει ο δρ Ελάτσι, ο οποίος τονίζει ότι η αποστολή αυτή στον Κόκκινο Πλανήτη είναι ίσως η πλέον φιλόδοξη, καθώς μπορεί να προσφέρει αδιάσειστα πειστήρια για την ύπαρξη -ή μη- ζωής.