Στο εργοστάσιο της Philips Electronics, σε μια κινεζική πόλη, εκατοντάδες εργάτες συναρμολογούν με τα χέρια τους ηλεκτρικές ξυριστικές μηχανές. Στο «αδελφό» εργοστάσιο της εταιρείας στην ολλανδική ύπαιθρο, 128 ρομποτικοί βραχίονες κάνουν το ίδιο με ακρίβεια και ευλυγισία που θα ζήλευε και ο πιο παθιασμένος λάτρης της γιόγκα. Σήμερα, άλλωστε, οι ικανότητες των ρομποτικών βραχιόνων ξεπερνούν αυτές του πιο επιδέξιου τεχνίτη.
Καθένα από τα ρομποτικά χέρια δεν είναι μόνον αξιόπιστο και επιδέξιο, αλλά δουλεύει με τέτοια ταχύτητα ώστε κρίθηκε απαραίτητο να τοποθετηθούν πλαστικοί «υαλοπίνακες» προκειμένου να αποφευχθούν οι τραυματισμοί όσων ανθρώπων τα επιβλέπουν. Και βέβαια τα ρομπότ δεν χρειάζονται διάλειμμα για καφέ και τσιγάρο. Στο ολλανδικό εργοστάσιο απασχολούνται μερικές δεκάδες εργάτες, περίπου το ένα δέκατο αυτών που δουλεύουν στο εργοστάσιο της εταιρείας στη Ζουχάι της Κίνας.
Αυτό είναι το μέλλον. Μία νέα γενιά ρομπότ, πολύ πιο εξελιγμένα από αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα στις αυτοκινητοβιομηχανίες, αντικαθιστούν το ανθρώπινο εργατικό δυναμικό τόσο στην παραγωγή όσο και σε άλλους τομείς βιομηχανικής δραστηριότητας. Η μείωση του κόστους και η αύξηση των δυνατοτήτων των ρομπότ θέτουν για άλλη μία φορά επί τάπητος το «τέλος της ανθρώπινης εργασίας».
Πέρα από τις τεχνικές προκλήσεις που πρέπει να υπερκερασθούν προτού δοθεί καταφατική απάντηση στο ερώτημα, υπάρχουν αντιδράσεις από τα εργατικά συνδικάτα και, γενικότερα, τις κοινωνίες που ανησυχούν για την απώλεια θέσεων εργασίας.
Αλλωστε, οι εξελίξεις στην παραγωγή με τη βοήθεια της ρομποτικής τεχνολογίας μεταβάλλουν την εικόνα και τον τρόπο λειτουργίας και άλλων τομέων δραστηριότητας, όπου απασχολούνται εκατομμύρια άνθρωποι. Ενας από αυτούς είναι ο τομέας της διανομής. Ρομπότ με ταχύτητα που θα ζήλευε και ο ταχύτερος δρομέας μπορούν να μεταφέρουν σε χώρους αποθήκευσης, να προωθήσουν και να συσκευάσουν αγαθά προς μεταφορά πολύ καλύτερα από ό,τι οποιοσδήποτε εργάτης. Επίσης, η εξέλιξη της ρομποτικής τεχνολογίας όσον αφορά στην ικανότητα «όρασης» και «αφής» επιτρέπει στα ρομπότ να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο σε τομείς όπου το ανθρώπινο μάτι και χέρι ήταν απαραίτητο. Τα επιβατικά αεροσκάφη της Boeing, παραδείγματος χάρη, συναρμολογούνται πλέον σε μεγάλο μέρος από «μηχανικούς» εργάτες.
Βέβαια, σε ορισμένες δραστηριότητες είναι αδύνατον να αντικατασταθεί ο άνθρωπος. Ενας από τους τομείς που επί του παρόντος βρίσκονται στο απυρόβλητο είναι αυτός της οικοδομής. Ενα ρομπότ είναι εντελώς άχρηστο στην κατασκευή κτιρίων, αφού εκεί επικρατούν απρόβλεπτες και μεταβαλλόμενες συνθήκες. Εξίσου ασφαλείς από την εισβολή των ρομπότ είναι εργασίες που απαιτούν οξυμένη αίσθηση αφής, όπως είναι η τοποθέτηση των πινάκων φάιμπεργκλας στο εσωτερικό αεροσκαφών, αλλά και η συναρμολόγηση προϊόντων που παράγονται σε πολύ μικρό αριθμό ή που ο προγραμματισμός ρομπότ είναι πολυδάπανος. Βέβαια, η λίστα των εργασιών όπου ο άνθρωπος είναι απαραίτητος γίνεται όλο και πιο σύντομη.