Μπορεί τα πτώματα των μεταλλωρύχων να αναγνωρίστηκαν, αλλά τίποτα δεν μαρτυρεί ότι η ένταση στο ορυχείο λευκόχρυσου της Μαρικάνα στη Νότια Αφρική θα αποκλιμακωθεί σύντομα. Κατά τη διάρκεια του περασμένου Σαββατοκύριακου, ο Τζούλιους Μαλέμα, πρώην επικεφαλής της Νεολαίας του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου και παλαιός σύμμαχος του προέδρου Τζέικομπ Ζούμα, απαίτησε την παραίτηση του προέδρου και του υπουργού Δημόσιας Ασφάλειας, Νατί Μθέτβα. Ζήτησε, επίσης, από τους μεταλλωρύχους να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους μέχρις ότου εξασφαλίσουν την αύξηση των αποδοχών που απαιτούν. «Δεν πρέπει να υποχωρήσετε, ούτε μπροστά στον θάνατο», είπε στους συγκεντρωμένους λίγα μόλις μέτρα από το τόπο της τραγωδίας. «Πολλοί θα χάσουν τη ζωή τους έως ότου εξασφαλίσουμε την οικονομική ανεξαρτησία».
Οι θάνατοι των μεταλλωρύχων επανέφεραν μνήμες άλλων αιματοβαμμένων συμβάντων από την περίοδο του απαρτχάιντ. Ωστόσο, όπως τονίζει ο Πιερ ντε Βο, Νοτιοαφρικανός νομικός με ειδίκευση στο συνταγματικό δίκαιο, αυτοί οι παραλληλισμοί δεν βοηθούν. Η Νότια Αφρική, όσα προβλήματα και αν έχει, είναι σήμερα μία δημοκρατική χώρα.
Επί του παρόντος, όλοι περιμένουν να δουν με ποιον τρόπο θα αντιδράσει η κυβέρνηση και πώς θα χειριστεί το θέμα του ορυχείου και, κυρίως, ποιος θα λογοδοτήσει για δεκάδες θανάτους. Ηδη, με προεδρική εντολή έχει ξεκινήσει η έρευνα, ενώ στον εντοπισμό των υπαιτίων βοηθά και μία διυπουργική ομάδα κρούσης. Η αρχηγός της αστυνομίας, Ρία Πιέγιεγκα, επισήμανε ότι δεν είναι καιρός για να αποδοθούν ευθύνες. «Είναι καιρός να θρηνήσουμε ως έθνος τη θλιβερή και σκοτεινή στιγμή που ζήσαμε». Η αστυνομία, άλλωστε, επιμένει ότι βρισκόταν σε αυτοάμυνα και ότι οι αστυνομικοί άνοιξαν πυρ προσπαθώντας να προστατεύσουν τις ζωές τους όταν τους επιτέθηκαν οι μεταλλωρύχοι.
Η αλήθεια είναι ότι η Νότια Αφρική αναζητεί διακαώς τον ένοχο ή, καλύτερα, κάποιον να επιρρίψει τις ευθύνες για το μακελειό. Οι θάνατοι των μεταλλωρύχων, όμως, εκτός από το ερώτημα περί του ποιος ευθύνεται, γεννούν αδυσώπητα ερωτήματα.
Αραγε, οι αστυνομικοί εκπαιδεύονται στη διαχείριση τέτοιων καταστάσεων; Πόσο αποτελεσματική είναι η ιεραρχική δομή του σώματος και γενικότερα ποιος είναι ο ρόλος της αστυνομίας στη χώρα και, κυρίως, ποιους πρέπει να προστατεύει;
Στο επίκεντρο βρέθηκαν και τα πανίσχυρα συνδικάτα. Ποιο ρόλο διαδραμάτισε στην εξέλιξη η σύγκρουση μεταξύ της παλαιάς Εθνικής Ενωσης Εργατών Μετάλλου με τη νεότερη Οργάνωση Εργατών Μετάλλου και Κατασκευών; Το μεγαλύτερο, όμως, ερώτημα που αναδύθηκε μέσα από το αίμα των μεταλλωρύχων είναι ένα, στο οποίο για ακόμα μία φορά θα πρέπει να απαντήσει η Νότια Αφρική. Με ποιον τρόπο, δηλαδή, πρέπει να αντιμετωπιστούν οι χαώδεις ανισότητες που μαστίζουν την κοινωνία και γεμίζουν οργή τους πολίτες της.