ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Εικόνα των πρώτων γαλαξιών, από τους οποίους προήλθε η πλειονότητα των νέων αστέρων, εξασφάλισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ.
Πρόκειται για τους μικρότερους και αχνότερους γαλαξίες που έχουν παρατηρηθεί ποτέ, ενώ ρεκόρ παρατήρησης κατέγραψε και ο αριθμός τους.
Οι 58 νεαροί μικροί γαλαξίες εμφανίζονται με τη μορφή που είχαν πριν από 10 δισ. χρόνια, περίοδος έντονου αστρικού σχηματισμού. Οι γαλαξίες αυτοί είναι, στο μεταξύ, 100 φορές περισσότεροι από τα μεγαλύτερα εξαδέλφια τους, αλλά και 100 φορές λιγότερο φωτεινοί.
Αν και οι γαλαξίες αυτοί δεν διαθέτουν την απαραίτητη φωτεινότητα, για να αποτελέσουν αντικείμενο παρατήρησης του Χαμπλ, για να επιτευχθεί αυτό, οι αστρονόμοι αναγκάστηκαν να εκμεταλλευθούν φυσικό μεγεθυντικό φακό του Διαστήματος. Τον ρόλο αυτό έπαιξε η βαρύτητα του γιγάντιου σμήνους γαλαξιών Abell 1689.
Το σμήνος είναι τόσο μεγάλο, που μεγεθύνει το φως μακρινών γαλαξιών, χάρη στο φαινόμενο του «βαρυτικού φακού». Το φαινόμενο αυτό επιτρέπει στην καμπυλότητα του σύμπαντος να ενεργεί σαν παραμορφωτικός καθρέφτης, μεγεθύνοντας και αλλοιώνοντας απομακρυσμένα είδωλα.
«Ολοι οι αστρονόμοι μοιραζόμαστε την ανησυχία ότι παρατηρούμε μόνο τους φωτεινότερους από τους μακρινούς γαλαξίες. Οι φωτεινοί γαλαξίες, όμως, δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Εκτιμούμε ότι τα περισσότερα άστρα, που σχηματίζονται στο αρχέγονο σύμπαν, γεννιούνται σε αόρατους από εμάς γαλαξίες. Τώρα, παρατηρήσαμε τους αόρατους αυτούς γαλαξίες και νιώθουμε ότι αρχίζουμε να βλέπουμε και το υπόλοιπο παγόβουνο», λέει ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Μπράιαν Σιάνα, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Ρίβερσαϊντ.
Ο εντοπισμός των γαλαξιών αυτών ενισχύει επίσης τη θεωρία, που θέλει τους θερμούς αστέρες μικρών γαλαξιών να εκπέμπουν τόση ραδιενέργεια, ώστε να ιονίζουν το υδρογόνο γύρω τους, αφαιρώντας του ηλεκτρόνια.
Η διαδικασία αυτή, που ονομάζεται επανιονισμός, ολοκληρώθηκε πριν από 13 δισ. χρόνια, μέσα στο πρώτο δισ. χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ. Ο επανιονισμός είναι αυτός που έκανε το σύμπαν διαπερατό στο φως, επιτρέποντας στους αστρονόμους να παρατηρούν το αστρικό παρελθόν.