Είκοσι χρόνια για να διαλευκανθεί μια σκοτεινή υπόθεση

Είκοσι χρόνια για να διαλευκανθεί μια σκοτεινή υπόθεση

6' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στα τέλη Ιουνίου, ο πρόεδρος του Κοσόβου και στρατιωτικός διοικητής του UCK στον πόλεμο εναντίον των Σέρβων, Χακίμ Θάτσι, ετοίμαζε τις βαλίτσες του για τη Νέα Υόρκη, όπου παρουσία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θα υπέγραφε με τον Σέρβο ομόλογό του Αλεξάντερ Βούτσιτς συμφωνία διακρατικής οικονομικής συνεργασίας.

Λίγες ώρες προτού επιβιβαστεί στο αεροπλάνο, ο εισαγγελέας του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου με έδρα τη Χάγη, το οποίο έρευνά τα εγκλήματα του UCK στον πόλεμο, ανακοίνωσε ότι έχουν απαγγελθεί εναντίον του κατηγορίες από τον Απρίλιο και εξεταζόταν πλέον η επισημοποίησή τους. Ο Θάτσι ματαίωσε το ταξίδι και αντί για την Ουάσιγκτον μετέβη, στις αρχές Ιουλίου, στη Χάγη, όπου και κατέθεσε στους ανακριτές. Ηταν σαφές ότι με την «πέτρα» του υπόπτου για τέλεση εγκλημάτων πολέμου στον λαιμό, δεν θα μπορούσε να διαβεί την πόρτα του Οβάλ Γραφείου και τη θέση του πήρε ο νυν πρωθυπουργός, Αμπντουλάχ Χότι, που ουδεμία σχέση είχε με τον UCK.

Δύο μήνες μετά, στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου, κλήθηκε και κατέθεσε για το ίδιο θέμα στον ανακριτή του Δικαστηρίου της Χάγης στην Πρίστινα ο ηγέτης των Αλβανών της Βόρειας Μακεδονίας και εκ των συνιδρυτών του UCK του Κοσόβου, Αλί Αχμέτι. Και αυτός παρέλαβε την κλήση λίγες ώρες αφότου είχε συγκροτήσει από κοινού με τον Ζόραν Ζάεφ κυβέρνηση στα Σκόπια, συνεισφέροντας στη σταθερότητα όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της νότιας Βαλκανικής. 

Περισσότεροι από 300 πρώην διοικητές και μαχητές του UCK έχουν κληθεί να εξεταστούν από τους εισαγγελείς του ad hoc ειδικού ποινικού δικαστηρίου, το οποίο ιδρύθηκε βάσει του σχετικού πορίσματος του Συμβουλίου της Ευρώπης για να ερευνήσει και να δικάσει εγκλήματα που φέρεται να διαπράχθηκαν από τον Αλβανικό Απελευθερωτικό Στρατό κατά το διάστημα 1998-2000, στο Κόσοβο. Η έκθεση του Ελβετού εισαγγελέα Ντικ Μαρτ προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, το 2011, περιέχει ανατριχιαστικές αποκαλύψεις που, εάν αποδειχθούν, θα επιφέρουν τη σκληρή τιμωρία στους υπεύθυνους και οπωσδήποτε θα αμαυρώσουν τον ένοπλο αγώνα για την ανεξαρτησία των Αλβανών.

Ειδικότερα, περιλαμβάνει υποθέσεις για δολοφονίες, βιασμούς, φυλακίσεις, βασανιστήρια, απαγωγές, αλλά και αφαίρεση οργάνων από κρατουμένους σε τρία στρατόπεδα στη Βόρεια Αλβανία, Σέρβους στην πλειονότητα, αλλά και Αλβανούς «προδότες του έθνους», που δεν συμφωνούσαν με τον ένοπλο αγώνα και κατατάχθηκαν από τον UCK στους συνεργάτες του εχθρού. Γιατί έπρεπε να περάσουν 20 ολόκληρα χρόνια για να να διαλευκανθεί(;) μια τόσο σκοτεινή υπόθεση, με ανθρωπιστικές αλλά και γεωπολιτικές παραμέτρους;

Μια απάντηση θα μπορούσε να ήταν αυτό που συνηθίζουν να λένε οι Γερμανοί, ότι δηλαδή «ο μύλος της Δικαιοσύνης αλέθει αργά». Ομως στη διεθνή διπλωματία υπάρχουν πολλοί που διαβάζουν τις δικαστικές εξελίξεις ως το όχημα για να τεθεί εκτός πολιτικού παιχνιδιού, πλέον, ο UCK, η αλβανική (παρα)στρατιωτική οργάνωση που άλλαξε, δι’ ευχών της Δύσης, το συνοριακό status στον βαλκανικό χάρτη.  

Επί δύο δεκαετίες, ο UCK κυριάρχησε στις εξελίξεις. Ηταν η παντοδύναμη εξουσία στο νεόκοπο κράτος του Κοσόβου και ο Θάτσι ο ισχυρός άνδρας – «Τζορτζ Ουάσιγκτον του Κοσόβου» τον είχε αποκαλέσει ο τέως αντιπρόεδρος και νυν υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπαίντεν. Με πρώτον τον Θάτσι, πολέμαρχοι όπως οι Αγκίμ Τσέκου, Ράμους Χαραντινάι, Φατμίρ Λιμάι, Κάντρι Βέσελι κ.ά. αντικατέστησαν τις στρατιωτικές στολές με κουστούμια και γραβάτες και κατέλαβαν τα υψηλά πόστα εξουσίας, εκτοπίζοντας με την ανοχή των δυτικών συμμάχων εμβληματικές φυσιογνωμίες της ειρηνικής αντίστασης κατά των Σέρβων, όπως οι Ιμπραήμ Ρουγκόβα, Αντέμ Ντεμάτσι, Βέτον Σουρόι, Αρμπεν Τζαφέρι στο Τέτοβο κ.ά. 

Μαζί τους ο διεθνής παράγοντας έκανε το παιχνίδι για την απόσχιση και ανεξαρτησία του Κοσόβου και τώρα με «βουκέντρα» τη Χάγη τούς δείχνει, με πρώτη τη Γερμανία, την πόρτα της εξόδου. «Τα παιδιά του Κλίντον» ήταν ένα προσωνύμιο που τους αποδιδόταν, με τη σημείωση ότι στην κεντρική λεωφόρο της Πρίστινας οι UCKάδες έδωσαν το όνομα του πρώην Αμερικανού προέδρου, εις ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθειά του στην απόσχιση και ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου.

«Ο πρώην διοικητής του UCK κρατά σε ομηρία μια χώρα εδώ και καιρό λόγω του πολεμικού παρελθόντος του. Για να μην πάει σε δίκη, είναι διατεθειμένος να δώσει το βόρειο Κόσοβο στους Σέρβους, εγκαταλείποντας την ιδέα ενός πολυεθνικού κράτους. Ο Θάτσι έχει προδώσει εδώ και καιρό τους Κοσοβάρους», σχολίασε η αυστριακή εφημερίδα Standard, ενώ η ελβετική Neue Zurcher Zeitung έγραψε: «Ο Θάτσι ήταν τόσο σημαντικός για το Κόσοβο, γιατί ήταν άνθρωπος των Αμερικανών. Τώρα το μοίρασμα της τράπουλας ξεκινά από την αρχή. Ευχή είναι η επόμενη επιχείρηση επίλυσης του προβλήματος στο Κόσοβο να γίνει συντονισμένα ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον».

Αρχίζει πλέον να γίνεται πεποίθηση στους ισχυρούς παίκτες ότι ο ιστορικός κύκλος του UCK έκλεισε και οι «καπεταναίοι» δεν έχουν πια ρόλο στη νέα πραγματικότητα, άρα πρέπει να μεριάσουν στην άκρη. Μια νέα γενιά Αλβανών πολιτικών, μορφωμένων και απαλλαγμένων από αμαρτίες του πολέμου και το μετέπειτα «πάρτι» εξουσίας, έρχεται στο προσκήνιο. Ενας μετά τον άλλον, οι ηγέτες του συνειδητοποιούν ότι ήγγικεν η ώρα να φύγουν, αλλά ο τρόπος είναι για αυτούς ατιμωτικός. «Μεταβαίνω στη Χάγη για να αντιμετωπίσω τους συκοφάντες και να υπερασπιστώ την τιμή του Αλβανού πολεμιστή», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός Χαραντινάι. Πήγε, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις του δικαστή και τώρα απολαμβάνει, «αποστρατευμένος» στη φαραωνική βίλα του στην Πρίστινα, τα αγαθά της εξουσίας που με αμφιλεγόμενο τρόπο φέρεται να είχε αποκτήσει.

Ηταν τυχαίο ότι το ΔΠΔ γνωστοποίησε την ύπαρξη κατηγοριών εναντίον του Θάτσι λίγες ώρες προτού ξεκινήσει για τις ΗΠΑ, όπου επρόκειτο να συζητήσει και την αμερικανική πρόταση της ανταλλαγής εδαφών με τη Σερβία, την οποία προωθούν ο Κοσοβάρος πρόεδρος και ο Σέρβος ομόλογός του Βούτσιτς, αλλά στην οποία αντιτίθεται η Γερμανία; Να ήταν, επίσης, σύμπτωση το γεγονός ότι το ίδιο Δικαστήριο ανακοίνωσε την κλήση να καταθέσει, έστω με την ιδιότητα του μάρτυρα, ο Αλί Αχμέτι, ίσως ο πιο αψεγάδιαστος από τους ηγέτες του UCK και μετριοπαθής, την επομένη του σχηματισμού κυβέρνησης από κοινού με τον Ζάεφ στα Σκόπια;

Μια κοσοβαρική εφημερίδα, η Gazeta Express, έγραψε ότι ο Αχμέτι, που κυριαρχεί πολιτικά στο αλβανικό στοιχείο της Βόρειας Μακεδονίας και έπαιξε θετικό ρόλο στην ψήφιση σημαντικών για την ειρήνη και σταθερότητα στη Βαλκανική συμφωνιών (Πρέσπα, Αχρίδα, Βουλγαρία), κατόπιν αυτού σχεδιάζει να παραιτηθεί, για λόγους ευαισθησίας, από πρόεδρος του DUI και έως το συνέδριο του κόμματος θα τον διαδεχθεί ο νεαρός Αρντάν Γκρούμπι.

Οπως και να εξελιχθούν δικαστικά οι ανατριχιαστικές υποθέσεις στις οποίες η έκθεση Μάρτι εμπλέκει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τους ηγέτες του, το λυκόφως του UCK έχει σημάνει. Η εμπλοκή και μόνο των ονομάτων τους σε τέτοια εγκλήματα είναι για αυτούς, ανεξαρτήτως της όποιας απόφασης, η χαριστική βολή στην πολιτική τους δράση και μια κηλίδα για το «καμάρι του έθνους», τον UCK. 

Δεσμεύσεις για Ισραήλ                          

Την περασμένη εβδομάδα, παρουσία του προέδρου Τραμπ, ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Αμπντουλάχ Χότι, υπέγραψαν συμφωνία οικονομικής συνεργασίας που αφορά οδικές, σιδηροδρομικές, αεροπορικές συνδέσεις, διακίνηση προϊόντων, διαχείριση υδάτινων πόρων κ.λπ., μεταξύ των δύο κρατών.

Στο πλαίσιο της αμερικανικής διαμεσολάβησης, η Σερβία δεσμεύθηκε ότι θα μετακινήσει ύστερα από ένα χρόνο την πρεσβεία της από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, υπό την προϋπόθεση ότι το Ισραήλ δεν θα έχει αναγνωρίσει μέχρι τότε το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, ενώ ο Χότι υπέγραψε ότι η Πρίστινα θα αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να χαρακτηρίσουν τη Χεζμπολάχ τρομοκρατική οργάνωση. Η συμφωνία ήρθε ως αποτέλεσμα της διαμεσολαβητικής προσπάθειας του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ, Ρίτσαρντ Γκρένελ, και από τους πολιτικούς παρατηρητές δεν διαφεύγει την προσοχή το γεγονός ότι υπεγράφη παραμονές των αμερικανικών εκλογών.

Επί της ουσίας δεν θεωρείται ότι μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στον εν εξελίξει διάλογο, υπό την αιγίδα της Ε.Ε., για την εξεύρεση πολιτικής λύσης, καθώς πολλά από αυτά που συμφώνησαν υφίστανται ήδη επί του πεδίου. Ωστόσο, η επιμονή των ΗΠΑ για το Ισραήλ και τη φιλοϊρανική Χεζμπολάχ ήταν αυτή που προσέδωσε διεθνές ενδιαφέρον. Επ’ αυτών υπήρξε τουρκική αντίδραση, ειδικά στο θέμα της μεταφοράς πρεσβειών, αλλά και από τη Μόσχα, με μία όχι και τόσο κομψή διπλωματικά ανάρτηση της εκπροσώπου του ΥΠΕΞ, Μαρίας Ζαχάροβα, για την ανάδειξη των ΗΠΑ σε ρυθμιστή των εξελίξεων στο Κόσοβο. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή