Οι πελάτες που επισκέπτονται τα δύο μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ της Ιαπωνίας έρχονται την τελευταία περίοδο αντιμέτωποι με εικόνες που πριν από λίγα χρόνια φάνταζαν ότι έρχονταν από το μέλλον – αλλά πλέον είναι το παρόν. Πρόκειται για έναν μικρό στρατό από ρομπότ τύπου Model-T, που τοποθετούν με ακρίβεια τα εμπορεύματα στα ράφια των καταστημάτων.
Αποτελούν δημιούργημα της ιαπωνικής νεοφυούς εταιρείας Telexistence και πρόσφατα έχουν ενταχθεί στο προσωπικό των σούπερ μάρκετ και πολυκαταστημάτων FamilyMart και Lawson, έναντι ενοικίου. Η εταιρεία αρνείται προς το παρόν να τα πουλήσει και απλώς τα ενοικιάζει. Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του αμερικανικού δικτύου CNN, τα ρομπότ έχουν επιστρατευθεί για να τοποθετούν τα εμπορεύματα στα ράφια και γενικώς για ένα αρκετά μεγάλο φάσμα τέτοιου είδους τυποποιημένων εργασιών.
Την επιλογή των δύο αλυσίδων σούπερ μάρκετ δεν υπαγόρευσε, όπως εύκολα θα σκεφτόταν κανείς, ο στόχος για μεγιστοποίηση του κέρδους, μολονότι το κόστος των ρομπότ είναι σίγουρα μικρότερο από εκείνο της ανθρώπινης εργασίας. Εν προκειμένω, πρόκειται για μια λύση ανάγκης σε ένα πρόβλημα που επί χρόνια αντιμετωπίζουν οι ιαπωνικές επιχειρήσεις: τη δυσκολία να βρουν εργαζομένους.
Στην Ιαπωνία, η κατάσταση της αγοράς εργασίας βρίσκεται στον αντίποδα των δυτικών οικονομιών. Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου διαθέτει τον γηραιότερο πληθυσμό στον κόσμο, καθώς περίπου το 1/3 των πολιτών της είναι άνω των 65 ετών. Το αποτέλεσμα είναι μια χρόνια ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού που εξωθεί τις ιαπωνικές επιχειρήσεις να αναζητούν λύσεις στην τεχνολογία.
Ετσι, τις τελευταίες ημέρες, η αλυσίδα πολυκαταστημάτων και σούπερ μάρκετ Lawson τοποθέτησε και ενεργοποίησε τα πρώτα ρομπότ σε ένα από τα καταστήματα του δικτύου της, στο Τόκιο. Εχει προηγηθεί, από τον Αύγουστο, η FamilyMart, που τα τοποθέτησε στα καταστήματά της πριν από μερικές εβδομάδες και σταδιακά εκτιμά ότι τουλάχιστον 20 από αυτά θα είναι πλήρως λειτουργικά μέχρι το 2022.
Τα ρομπότ έχουν κατασκευή ανθρωποειδούς, αν και υπερβαίνουν αισθητά το ύψος ενός μέσου ανθρώπου, καθώς είναι περίπου δύο μέτρα και 14 εκατοστά. Κινούνται πάνω σε μια περιστρεφόμενη πλατφόρμα με ρόδες και είναι εξοπλισμένα με κάμερες, μικρόφωνα και αισθητήρες. Χρησιμοποιώντας τα τρία δάχτυλα στα χέρια τους, έχουν τη δυνατότητα να τοποθετούν στα ράφια είδη όπως μπουκάλια με νερό, κουτιά με γάλα, κονσέρβες με τρόφιμα, κουτάκια μπίρας και αναψυκτικών, καθώς και πακέτα ή βάζα με ρύζι.
Μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο, ο Ματ Κομάτσου, επικεφαλής του επιχειρηματικού βραχίονα της Telexistence, υπογραμμίζει πως τα ανθρωποειδή της εταιρείας του «είναι σε θέση να κλείνουν μέσα στο χέρι τους, να παίρνουν και να μετακινούν αντικείμενα διαφόρων μεγεθών και σχημάτων και να τα τοποθετούν» σε διάφορα σημεία. Οι ικανότητές τους αυτές τα διαφοροποιούν από τις προηγούμενες γενιές ρομπότ που έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη σε πολυκαταστήματα, όπως τα καταστήματα της Walmart, για να καταγράφουν και να ελέγχουν τα αποθέματα, ή εκείνα που έχουν χρησιμοποιηθεί σε αποθήκες μόνο για να σχηματίζουν σωρούς από κούτες.
Οπως υπογραμμίζει με υπερηφάνεια ο Κομάτσου, τα ρομπότ των αποθηκών «παίρνουν το ίδιο πράγμα από την ίδια θέση και το τοποθετούν στην ίδια πλατφόρμα. Οι κινήσεις τους και οι δυνατότητές τους είναι πολύ περιορισμένες σε σύγκριση με εκείνες των δικών μας ρομπότ». Τα ρομπότ της Telexistence είναι τηλεκατευθυνόμενα και οι κινήσεις τους ελέγχονται από το προσωπικό του καταστήματος. Αναλαμβάνει, συγκεκριμένα, τον έλεγχό τους ένας υπάλληλος «πιλότος», που χρησιμοποιεί εξοπλισμό εικονικής πραγματικότητας και ειδικά γάντια, καθώς αυτά του δίνουν τη δυνατότητα να «αισθάνεται» με τα χέρια του τα προϊόντα που πιάνει το ρομπότ.
Θεωρητικά, είναι εφικτός ο τηλεχειρισμός τους, ακόμη και από μεγάλες αποστάσεις, ενώ τα μικρόφωνα δίνουν στον χειριστή των ρομπότ τη δυνατότητα επικοινωνίας με τους ανθρώπους μέσα στο κατάστημα. Οσον αφορά την ονομασία τους (Model-T), αποτελεί αναφορά στη σειρά ρομπότ που χρησιμοποιήθηκαν στη γραμμή παραγωγής της αυτοκινητοβιομηχανίας Ford στις αρχές του 20ού αιώνα.