ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σε νέα φάση μπήκε επισήμως από χθες η Ε.Ε. στη μακρά πορεία της προς την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Τα αρμόδια μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς και η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, ανακοίνωσαν επισήμως ότι η Κομισιόν εισηγείται ως νέο στόχο για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τη μείωση κατά 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 (ο υφιστάμενος στόχος είναι 40%).
Η ανακοίνωση αποτελεί το εναρκτήριο λάκτισμα μιας περιόδου διαπραγματεύσεων που θα διαρκέσει έως τον επόμενο Ιούνιο, όταν η Επιτροπή θα καταθέσει την πρότασή της για την αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας ρύπων (ETS) και την επέκτασή του (τουλάχιστον) στη ναυτιλία και στις αερομεταφορές. Επιπλέον, θα εισηγηθεί νέο κανονιστικό πλαίσιο για τις χρήσεις γης και την προστασία των δασών, νέες προδιαγραφές για την ενεργειακή αποδοτικότητα, νέα κίνητρα για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και νέα στάνταρ για τις εκπομπές καυσαερίων των αυτοκινήτων.
Στο σχετικό ανακοινωθέν της Επιτροπής αναφέρεται ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής έχει ήδη φτάσει τον 1,1 βαθμό Κελσίου (το όριο που θέτει ως διαχειρίσιμο ο ΟΗΕ είναι 1,5 βαθμός). Αναφέρεται επίσης ότι η Ε.Ε. έχει ήδη πετύχει μείωση εκπομπών κατά 25% κατά την περίοδο 1990-2019, με το ΑΕΠ της να διογκώνεται κατά 62%, και ότι με τις υφιστάμενες πολιτικές η μείωση των εκπομπών θα φτάσει το 60% ώς το 2050 (ενώ ο στόχος είναι να μηδενιστούν).
Στα εισαγωγικά του σχόλια, ο κ. Τίμερμανς δήλωσε «πεπεισμένος» ότι ο στόχος είναι επιτεύξιμος, αλλά τόνισε ότι «είναι κρίσιμο να γίνει με δίκαιο τρόπο». Από την πλευρά της, η κ. Σίμσον είπε ότι «έχουμε τη βούληση, τους πόρους, την τεχνολογία και τον χρόνο» για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων της Ενωσης.
Με δεδομένο ότι, όπως ανέφερε η επίτροπος Ενέργειας, η ενέργεια ευθύνεται για το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ε.Ε., ο νέος στόχος για τη συνολική μείωσή τους απαιτεί σημαντική αύξηση των επενδύσεων.
Σύμφωνα με τις υπηρεσίες της Κομισιόν, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να δαπανήσουν 350 δισ. ευρώ περισσότερα ετησίως κατά την περίοδο 2021-30 σε σύγκριση με την περίοδο 2011-20.
Μεταξύ άλλων, η επίτευξη του νέου στόχου προϋποθέτει ότι οι ΑΠΕ θα φτάσουν το 38%-40% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2030 και ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα θα βελτιωθεί κατά 36%-37%. Οι εκπομπές των κτιρίων, αλλά και η ατμοσφαιρική ρύπανση συνολικά, προβλέπεται να μειωθούν κατά 60% σε σύγκριση με το 2015. Ο στόχος του 55% για τη μείωση των εκπομπών αφορά την Ε.Ε. – δεν τέθηκαν συγκεκριμένοι στόχοι για το κάθε κράτος-μέλος.
Τα ορυκτά καύσιμα
Ενα επίμαχο ζήτημα στον δρόμο προς την κλιματική ουδετερότητα είναι οι πολιτικές στήριξης του άνθρακα που εξακολουθούν να εφαρμόζουν πολλά κράτη-μέλη. «Οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν μείζον εμπόδιο για ενεργειακή και κλιματική μετάβαση που θα είναι αποδοτική από πλευράς κόστους», σημειώνεται στο ανακοινωθέν της Επιτροπής.
Η κ. Σίμσον στη συνέντευξη Τύπου είπε ότι τα κράτη-μέλη δαπανούν περίπου 50 δισ. ευρώ ετησίως σε διάφορες μορφές στήριξης των ορυκτών καυσίμων – «το ίδιο πόσο που επενδύεται σε ΑΠΕ». Αυτό είναι κάτι επί του οποίου «πρέπει να αναθεωρήσουμε», τόνισε.
Μόνο έξι κυβερνήσεις έχουν ενημερώσει τις Βρυξέλλες για την πρόθεσή τους να καταργήσουν αυτές τις επιδοτήσεις. Παράλληλα, προχθές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της πρότασης το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης των 17,5 δισ. ευρώ να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη χρηματοδότηση έργων φυσικού αερίου, αναδεικνύοντας περαιτέρω τις διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με την ταχύτητα με την οποία μπορούν οι υδρογονάνθρακες να εξαλειφθούν από το ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα.
Παρ’ όλ αυτά, με τις υφιστάμενες πολιτικές, σύμφωνα με την επίτροπο Ενέργειας, η χρήση άνθρακα στο ενεργειακό μείγμα της Ε.Ε. ήδη προβλέπεται να μειωθεί κατά 70% έως το 2030.
Μια άλλη αμφιλεγόμενη πτυχή τού πιο φιλόδοξου στόχου αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, που καλείται να μειώσει τις εκπομπές της κατά 50% (αντί για 37,5%) έως το 2030.
Εκπρόσωποι της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας ήδη χαρακτήρισαν τη νέα πρόταση μη ρεαλιστική, καθώς, για να γίνει πράξη, θα πρέπει στην επόμενη δεκαετία το 60% των αυτοκινήτων να είναι ηλεκτρικά.