Για πρώτη φορά από το 1912, το καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο αναβάλλεται επ’ αόριστον. Η ανακοίνωση, πέντε ολόκληρους μήνες πριν από την προγραμματισμένη διεξαγωγή της μεγάλης διοργάνωσης, θυμίζει ότι το διάστημα που ακολουθεί θα είναι δύσκολο πέρα από οτιδήποτε έχουμε ζήσει ώς τώρα – και ότι η κάθε χώρα προετοιμάζεται γι’ αυτό όπως μπορεί. Αν η Βραζιλία διαθέτει το πλεονέκτημα των ευνοϊκών καιρικών συνθηκών, οι χώρες του βόρειου ημισφαιρίου βλέπουν με ανησυχία τη χειμερινή επιστροφή στους κλειστούς χώρους που ευνοεί την διάδοση των λοιμώξεων.
Οι προετοιμασίες για το δεύτερο κύμα της πανδημίας κυμαίνονται από την επιβολή πλήρους lockdown, όπως συμβαίνει εδώ και λίγες ημέρες στο Ισραήλ, τη χώρα με την μεγαλύτερη αναλογία κρουσμάτων ανά πληθυσμό παγκοσμίως, ώς τη μερική χαλάρωση των μέτρων με στόχο την καθολική συμμόρφωση, όπως έγινε στο Βέλγιο. Κάποια από τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που εφαρμόστηκαν την άνοιξη ετοιμάζονται να επιστρέψουν, με το ισπανικό υπουργείο Αμυνας να θέτει στη διάθεση των Αρχών της Μαδρίτης 7.500 στρατιώτες για να φέρουν εις πέρας βοηθητικές εργασίες, όπως απολυμάνσεις και μεταφορές την ώρα που η Φινλανδία αναζητεί νέες μεθόδους ανίχνευσης του ιού, με τη βοήθεια εκπαιδευμένων σκύλων.
Οπως στην αγωνιώδη μάχη της μάσκας βρέθηκε διέξοδος στις ανά τον κόσμο ραπτομηχανές, που ξεσκονίστηκαν και άρχισαν να παράγουν σε τοπικό επίπεδο υφασμάτινες μάσκες, έτσι και στη μάχη της ανίχνευσης του ιού δοκιμάζεται μία λύση έντασης εργασίας – εργασίας σκύλων και των ανθρώπων που τους εκπαιδεύουν. Τα πρώτα τέσσερα σκυλιά που έχουν διδαχθεί να οσμίζονται τον κορωνοϊό έπιασαν δουλειά στα μέσα της εβδομάδας στο αεροδρόμιο του Ελσίνκι, μυρίζοντας όχι τους ίδιους τους ταξιδιώτες αλλά το πανί με το οποίο αυτοί καλούνται, αν θέλουν, να σκουπίσουν τον ιδρώτα από τον λαιμό τους. Οι ειδικοί λένε ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο να εκπαιδευτούν τα σκυλιά να μυρίζουν τον κορωνοϊό, όπως εκπαιδεύονται να ανιχνεύουν ναρκωτικά, εκρηκτικά και κάποια είδη καρκινικών όγκων. Η επιστήμη αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζει τι ακριβώς οσμίζονται τα σκυλιά –τον ίδιο τον κορωνοϊό ή τη φλεγμονή που προκαλεί– αλλά έχει διαπιστώσει ότι τα καταφέρνουν, εντοπίζοντας ακόμη και ασυμπτωματικούς ή προσυμπτωματικούς ασθενείς σε λιγότερο από 1 λεπτό, με ακρίβεια που πλησιάζει το 100%.
Οι Αρχές της Φινλανδίας ευελπιστούν ότι αν το πείραμα του πρώτου τετραμήνου στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας στεφθεί με επιτυχία, εκατοντάδες σκυλιά θα μπορέσουν να πιάσουν δουλειά σε σχολεία, γήπεδα και συναυλιακούς χώρους, ώστε να μείνει η χώρα ανοικτή με ασφάλεια.
Τα τεστ, έστω και με πιο συμβατικό τρόπο, είναι το μυστικό της επιτυχίας χωρών όπως η Γερμανία, στην οποία οι διαγνωστικοί έλεγχοι είναι ευρύτατα διαθέσιμοι και πολύ συχνά δωρεάν. Παρά το γεγονός αυτό και τη γενικά καλή επιδημιολογική εικόνα της Γερμανίας, ο γνωστότερος επιδημιολόγος της χώρας Κρίστιαν Ντρόστεν απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα μία δραματική προειδοποίηση. «Στο πρώτο κύμα δεν κάναμε τίποτα καλύτερα από τους υπόλοιπους», είπε. «Απλώς κλείσαμε τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα από άλλους. Τώρα αρχίζει στα σοβαρά η πανδημία».
Το μέτρο τού πόσο σοβαρή ή λιγότερο σοβαρή είναι η κατάσταση σε κάθε χώρα δεν δίδεται τόσο από τον αριθμό των κρουσμάτων (τα οποία μπορεί να εμφανίζονται ψευδώς χαμηλά λόγω λιγοστών ελέγχων) όσο από τον αριθμό των νοσηλευόμενων. Με αυτό το μέτρο, τα πράγματα στη Γαλλία δεν είναι τόσο άσχημα, για την ώρα, αφού ο αριθμός των νοσηλευόμενων στο Παρίσι, την περιοχή που υποφέρει περισσότερο, διπλασιάζεται κάθε 15 ημέρες – αντί κάθε τρεις ημέρες, όπως συνέβαινε στο απόγειο του πρώτου κύματος.
Η κατάσταση στη Βρετανία
Στη Βρετανία, αντιθέτως, όπου οι νοσηλευόμενοι διπλασιάζονται κάθε εβδομάδα, οι υγειονομικές αρχές βλέπουν τον κίνδυνο τα κρούσματα να φθάσουν τον Νοέμβριο τις 50.000 την ημέρα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα αυστηρότερα μέτρα, παροτρύνοντας τους ίδιους εργαζόμενους στους οποίους πριν από λίγες εβδομάδες σύστηνε να επιστρέψουν στα γραφεία και στις παμπ, να αποφεύγουν και τα δύο, προτιμώντας την τηλεργασία σε όλες τις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό.
Η Σουηδία, που πέρασε το πρώτο κύμα χωρίς απαγορεύσεις αλλά με αυστηρές συστάσεις «κοινής λογικής» (τήρηση αποστάσεων, αποφυγή μέσων μεταφοράς, τηλεργασία), παρακολουθεί αυτό το «ακορντεόν» των μέτρων στις άλλες χώρες διερωτώμενη ποιος θα είναι ο τελικός «λογαριασμός». Για την ώρα, το σουηδικό πείραμα έχει αποτύχει, με τη χώρα να καταγράφει πενταπλάσιο ώς δεκαπλάσιο αριθμό νεκρών ανά κάτοικο, σε σχέση με τους γείτονές της. Ομως, η συστηματική εφαρμογή των ίδιων μέτρων χωρίς χαλάρωση, όλους τους περασμένους μήνες, έχει ως αποτέλεσμα ο ρυθμός διάδοσης της νόσου στη χώρα να είναι περιορισμένος σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το σουηδικό πείραμα, όπως και οι προσεγγίσεις όλων των υπόλοιπων χωρών, θα αποτιμηθούν όταν το μαύρο σύννεφο της πανδημίας διαλυθεί και ενώ στη μακρινή Βραζιλία θα ξεκινούν και πάλι οι πρόβες της καρναβαλικής σάμπα.
Αύξηση ανισοτήτων
Ενώ οι διαφορετικές προσεγγίσεις στη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού θα κριθούν στο τέλος, κάποια συμπεράσματα είναι ήδη προφανή: η πανδημία έχει διευρύνει τις ανισότητες σε βαθμό που δύσκολα μπορεί να διανοηθεί κανείς, ακόμη και με τα δεδομένα ενός κόσμου όλο και μεγαλύτερων ανισοτήτων, όπως αυτός των αρχών του 2020. Το ιλιγγιώδες χάσμα δεν αφορά μόνο το υγειονομικό σκέλος (στις εργατικές συνοικίες της Μαδρίτης, στις οποίες έχει επιβληθεί τοπικό lockdown, ένας στους 100 κατοίκους έχει κορωνοϊό) αλλά και το οικονομικό, με τα εκατοντάδες εκατομμύρια των νέων ανέργων να κοιτάζουν την περιουσία των οικονομικά ισχυρότερων να αυξάνεται αλματωδώς στη διάρκεια της πανδημίας. Εκθεση του αμερικανικού Institute for Policy Studies υπολόγισε ότι από τις 18 Μαρτίου, όταν ξεκίνησαν τα lockdowns στις Ηνωμένες Πολιτείες, έως τον Σεπτέμβριο, οι πλουσιότεροι Αμερικανοί αύξησαν την περιουσία τους κατά 845 δισ. δολάρια. Ο Τζεφ Μπέζος έγινε κατά 65% πλουσιότερος, με την περιουσία του να ανέρχεται πλέον σε 186 δισ. δολάρια. «Πρέπει να βρούμε τρόπους να φορολογήσουμε την ακραία ανισότητα του πλούτου», υποστήριξε ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό, θέτοντας επί τάπητος μία από τις πιο εκρηκτικές –και υποτιμημένες, για την ώρα– επιπτώσεις της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης.