ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ. Ηττα υπέστη χθες η κυβέρνηση του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης που καταδίκασε τη Βουδαπέστη για τον νόμο της που αφορά την αδειοδότηση λειτουργίας ξένων πανεπιστημίων.
Η ακροδεξιά κυβέρνηση Ορμπαν είχε προσπαθήσει να απαγορεύσει νομοθετικά τη λειτουργία του Πανεπιστημίου της Κεντρικής Ευρώπης, του Ουγγροαμερικανού μεγιστάνα Τζορτζ Σόρος, τον οποίο ο Ορμπαν θεωρεί επικεφαλής σιωνιστικής και φιλομεταναστευτικής συνωμοσίας με στόχο την πολιτική του εξόντωση. Τον Απρίλιο του 2017, η κυβέρνηση Ορμπαν ψήφισε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος νόμο για την ανώτατη εκπαίδευση, ο οποίος άλλαξε εκ βάθρων τη διαδικασία αδειοδότησης ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην Ουγγαρία. Οι νέοι όροι που έθετε η κυβέρνηση αντιβαίνουν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία καθώς περιορίζουν τη δυνατότητα ίδρυσης ξένων ιδιωτικών πανεπιστημίων, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιλέγει να κινηθεί νομικά κατά της κυβέρνησης στη Βουδαπέστη.
Από τη μεριά του, ο Ορμπαν αντιμετώπισε τη νομική προσφυγή αυτή –που κατατέθηκε υπό την αιγίδα του τότε προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ– ως σκόπιμη απόπειρα αποσταθεροποίησης της κυβέρνησής του από το «δίδυμο» Σόρος – Γιούνκερ. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός υιοθέτησε γρήγορα οξύ τόνο στην αντιπαράθεση, χαρακτηρίζοντας δημόσια τον Γιούνκερ «μαριονέτα του Σόρος». Η εκστρατεία διαβολής του Γιούνκερ από τον Ορμπαν ενόχλησε σε τέτοιο βαθμό το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που οι επικεφαλής του πέτυχαν την αποπομπή του κόμματος Φιντέζ του Ούγγρου πρωθυπουργού από την κεντροδεξιά κομματική ομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο. Οι Ευρωπαίοι δικαστές εκτιμούν ότι η απόφαση της Ουγγαρίας να θέτει παράνομους όρους για την ίδρυση πανεπιστημίων στο έδαφός της παραβιάζει τις συμβατικές δεσμεύσεις της απέναντι στην Ε.Ε. Από τη μεριά της, η κυβέρνηση Ορμπαν υποστηρίζει ότι το πανεπιστήμιο του Σόρος αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Το δικαστήριο βασίστηκε για την απόφασή του στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, θεωρώντας ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ελευθερία της έκφρασης, ενώ ειδικότερα για τον τομέα της έρευνας, η νομοθεσία της Ε.Ε. ανακηρύσσει ως θεμελιώδεις ελευθερίες «την απρόσκοπτη επικοινωνία μεταξύ πανεπιστημιακών, την ελευθερία του ερευνητικού έργου και της δημοσίευσης των πορισμάτων του», ενώ εξασφαλίζει τη διοικητική αυτονομία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Η απαγόρευση της ουγγρικής κυβέρνησης παραβιάζει, σύμφωνα με το δικαστήριο, όλες τις παραπάνω ελευθερίες. Τον Οκτώβριο του 2019, το Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης ανακοίνωσε την απόφασή του να εγκαταλείψει οικειοθελώς την Ουγγαρία, για να μετεγκατασταθεί στη Βιέννη.
Οι αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστικού οργάνου είναι δεσμευτικές για τα κράτη-μέλη της Ενωσης, με την Ουγγαρία να οφείλει να συμμορφωθεί όσο το δυνατόν συντομότερο. Το Κοινοβούλιο της Βουδαπέστης καλείται τώρα να τροποποιήσει το νομοθέτημα. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει αρνηθεί μέχρι στιγμής να συμμορφωθεί με απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.