Τα σημάδια είναι πλέον παντού: η Ευρώπη βιώνει το δεύτερο κύμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού. Σύμφωνα το ECDC, οι δείκτες νέων κρουσμάτων αυξάνονται αδυσώπητα, τα ποσοστά των θετικών τεστ είναι ψηλά (πάνω από 3%) ή παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις σε 15 χώρες, ο αριθμός των νοσηλευόμενων και των διασωληνωμένων σκαρφαλώνει. Οι θάνατοι παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα (προς το παρόν), αλλά κινούνται κι αυτοί ανοδικά – κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς σε πολλές χώρες αυξάνεται ο αριθμός των ηλικιωμένων που προβάλλονται από τον ιό.
Στις Βρυξέλλες το τελευταίο δεκαπενθήμερο και οι τρεις επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών (του Συμβουλίου, της Κομισιόν και του Κοινοβουλίου) έθεσαν εαυτούς σε απομόνωση λόγω στενής επαφής με κρούσμα. Το Βέλγιο, μία χώρα 11 εκατομμυρίων, κατέγραψε χθες 3.577 κρούσματα – το υψηλό επίπεδο σε μία μέρα από την αρχή της πανδημίας (έστω με πολύ υψηλότερο αριθμό τεστ). Αντίστοιχα ρεκόρ κατέγραψαν την ίδια μέρα η Γαλλία (18.746 κρούσματα), η Πολωνία (3.003), Ρουμανία (2.958) και η Τσεχία (5.338 στις 7.10), της οποίας η κυβέρνηση ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα έχει κηρύξει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Από σήμερα και για ένα μήνα, θα είναι κλειστά στις Βρυξέλλες τα μπαρ και τα καφέ. Πολλές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και χώρες επαναφέρουν αντίστοιχα περιοριστικά μέτρα, ελπίζοντας να αποφύγουν την τύχη του Ισραήλ, που βιώνει τη δεύτερη περίοδο γενικευμένου lockdown.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. την περασμένη Παρασκευή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι «παρότι το ζήτημα δεν ήταν επίσημα στην ημερήσια διάταξη, αφιερώσαμε τουλάχιστον τρεις ώρες συζητώντας για το ζήτημα του Covid» (μία παρέκκλιση που συμβαίνει πολύ σπάνια) και ότι «υπάρχει μια εντονότατη ανησυχία από όλους». Η ανησυχία, όπως είπε, αφορά «τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να κρατήσουμε ανοιχτές τις οικονομίες μας περιορίζοντας ταυτόχρονα την εξάπλωση του ιού και μια ανάγκη να μπορέσουμε να έχουμε μία καλύτερη και πιο αποτελεσματική συνεργασία, με καθοδηγητή την Ευρωπαϊκή Ένωση, για κρίσιμα ζητήματα όπου είναι καλό να έχουμε ευρωπαϊκές και όχι εθνικές πολιτικές». Η Άγκελα Μέρκελ σημείωσε ότι «όλοι ανησυχούν που αυξάνονται πάλι τα νούμερα» και προειδοποίησε ότι «οι πιο δύσκολοι μήνες είναι μπροστά μας».
Σε ένα τουλάχιστον πεδίο – την προμήθεια εμβολίων και αποτελεσματικών φαρμάκων – η ευρωπαϊκή συνεργασία έχει αποδειχθεί αποτελεσματική. Η Κομισιόν ανακοίνωσε χθες την τρίτη σύμβασή της με υποψήφια παραγωγό του εμβολίου, την Janssen Pharmaceutica NV (θυγατρική της Johnson & Johnson), για προ-αγορά – σε πρώτη φάση – δόσεων για 200 εκατομμύρια Ευρωπαίους. Την ίδια μέρα ανακοινώθηκε συμφωνία με την Gilead για την κοινή προμήθεια του φαρμάκου με τη δραστική ουσία ρεμδεσιβίρη, σε ποσότητες επαρκείς για μισό εκατομμύριο ασθενείς. Αμφότερες οι συμφωνίες έγιναν εξ ονόματος όλων των κρατών-μελών (η δεύτερη μάλιστα θα ωφελήσει άλλες εννιά ευρωπαϊκές χώρες που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.).
Σε επίπεδο συντονισμού των εθνικών συνοριακών πολιτικών εντός της Ε.Ε., η κατάσταση δεν μοιάζει να είναι καλύτερη από την άνοιξη. Τα κράτη-μέλη επιβάλλουν περιορισμούς το ένα στο άλλο χωρίς κοινά κριτήρια και συχνά με τρόπους που δυσχεραίνουν δυσανάλογα τις μετακινήσεις. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, μέχρι πρότινος απαιτούσε αρνητικό τεστ στην αγγλική γλώσσα εντός 72 ωρών από την πτήση για να επιτρέψει σε κάποιον να επιβιβαστεί από το Βέλγιο (μία χώρα όπου τα αγγλικά δεν συμπεριλαμβάνονται στις τρεις επίσημες γλώσσες). Εξακολουθεί να θέτει το χρονικό όριο των 72 ωρών, παρότι συνήθως χρειάζεται τόσος χρόνος ή περισσότερος για να βγει το αποτέλεσμα, λόγω αυξημένης ζήτησης. Για τη Γαλλία, ωστόσο, όπου τις προηγούμενες εβδομάδες η επιδημία εξαπλωνόταν πιο εκρηκτικά από το Βέλγιο, δεν υπήρχαν αντίστοιχοι περιορισμοί.
Η μαζική διάθεση του εμβολίου απέχει – στο πιο καλό σενάριο – αρκετούς μήνες ακόμα και η ανοσία της αγέλης είναι ακόμα μακριά (το ποσοστό του πληθυσμού που έχει προβληθεί από τον ιό ήταν κάτω από 15% στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης ως τα μέσα Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το ECDC). Έως τότε, με τη ζωή να μεταφέρεται σε εσωτερικούς χώρους, η πολιορκία της καθημερινότητας θα συνεχιστεί. Θα υπάρξουν παλινωδίες, λάθη, ανακολουθίες, υπερβολές. Ο ιός ακόμα παραμονεύει. Θα είναι ένας δύσκολος χειμώνας.