Οι γιατροί που περιέθαλπαν ασθενείς με COVID-19 τους πρώτους μήνες της πανδημίας ένιωθαν ότι ζούσαν στον 18ο αιώνα. Κατέβαλλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες προκειμένου, αφενός να αποκαλύψουν τα μυστικά του νέου παθογόνου παράγοντα και αφετέρου να διατηρήσουν στη ζωή τους αρρώστους τους. Μία από αυτούς, η δρ Λεόρα Χόρβιτς, ερευνήτρια στο ΝΥU-Langone της Νέας Υόρκης, εξηγεί: «Δεν γνωρίζαμε πόσο γρήγορα μπορούσε να επιδεινωθεί η υγεία των αρρώστων, τι συνιστούσε επιδείνωση και πότε θα μπορούσαμε να είμαστε σίγουροι ότι είχαν διαφύγει τον κίνδυνο. Απλώς δεν είχαμε ιδέα».
Στις 29 Σεπτεμβρίου η πανδημία έφτασε σε ένα θλιβερό ορόσημο: το ένα εκατομμύριο θανάτους παγκοσμίως. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ωστόσο, εκτιμά ότι η θνητότητα (το ποσοστό των θανάτων στα επιβεβαιωμένα κρούσματα), μειώνεται, χάρη στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης. Η δρ Χόρβιτς συμφωνεί και τονίζει ότι η εικόνα των θαλάμων νοσηλείας στα νοσοκομεία της Νέας Υόρκης τον Μάρτιο και σήμερα διαφέρει όσο η ημέρα με τη νύχτα. Ακόμα και αφού συνυπολόγισε τις δημογραφικές διαφορές των ασθενών που νοσηλεύτηκαν στο νοσοκομείο της, διαπίστωσε ότι οι πιθανότητες επιβίωσής τους τον Αύγουστο ήταν αυξημένες κατά 22% συγκριτικά με τον Μάρτιο. Πολλοί ειδικοί, ωστόσο, αμφισβητούν την αξιοπιστία των δεδομένων που έχουν συγκεντρωθεί και αμφιβάλλουν κατά πόσο μειώνεται πραγματικά η θνητότητα. Υποστηρίζουν, αντιθέτως, ότι η σχετική μείωση που καταγράφεται οφείλεται στο ότι σήμερα αρρωσταίνουν πιο νέοι.
Ο Ντέιβιντ Μπατινέλι, επικεφαλής της ιατρικής υπηρεσίας της Northwell Health, του μεγαλύτερου παρόχου ιατρικών υπηρεσιών της Νέας Υόρκης, επισημαίνει ότι ο κόσμος λησμονεί πόσο γρήγορα κατακλύστηκαν από αρρώστους τα νοσοκομεία της πόλης. «Βρεθήκαμε από τους μηδέν νοσηλευόμενους στις χιλιάδες εντός 30 ημερών, με χίλιους ασθενείς διασωληνωμένους. Βρισκόμασταν αντιμέτωποι με μία πλημμυρίδα εισαγωγών χωρίς να διαθέτουμε αποτελεσματική θεραπεία». Οι γιατροί δοκίμασαν τα πάντα: αντιρετροϊκά, πλάσμα αίματος αναρρωσάντων, στεροειδή. Αν η κατάσταση του αρρώστου βελτιωνόταν, το απέδιδαν αυθαίρετα στην αγωγή που είχαν χορηγήσει, πεποίθηση που συχνά κατακρημνιζόταν από τις μετέπειτα έρευνες. Παρότι, ακόμα μέχρι σήμερα, δεν ανακαλύφθηκε κανένα θαυματουργό φάρμακο, η δρ Χόρβιτς πιστεύει ότι υπήρξε τεράστια βελτίωση στην κατανόηση των μηχανισμών της COVID-19 και ιδιαίτερα στο χάος που μπορεί να προκαλέσει στον ανθρώπινο οργανισμό, από την καρδιά μέχρι τα δάκτυλα των ποδιών.
Η διάγνωση, πλέον, γίνεται πολύ νωρίτερα και έτσι εφαρμόζονται έγκαιρα όλα τα θεραπευτικά πρωτόκολλα: χορήγηση αντιπηκτικών, τοποθέτηση των ασθενών πρηνηδόν στο κρεβάτι, ώστε να ανασαίνουν καλύτερα, και αποφυγή της υπερβολικά ταχείας διασωλήνωσης. Επίσης, στη μείωση της θνητότητας συμβάλλουν και τα μέτρα προστασίας που εφαρμόζονται πλέον εκτενέστερα, όπως η χρήση μάσκας, η τήρηση κοινωνικής αποστασιοποίησης, η αποφυγή συναθροίσεων. Βέβαια, κάποιοι ειδικοί επιμένουν ότι η φαινομενική μείωση οφείλεται, κυρίως, στην αύξηση των τεστ και στην ανίχνευση περισσότερων κρουσμάτων στους πιο νέους.
Η Λορίν Χιλ, εντατικολόγος και επιχειρησιακή επικεφαλής του νοσoκομείου Νew York-Presbyterian, θεωρεί ότι είναι πολύ δύσκολο να απομονωθούν οι παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση της θνητότητας. Η ίδια, πάντως, θεωρεί κομβικής σημασίας, την εντατικοποίηση των διαγνωστικών εξετάσεων και την ανίχνευση περισσότερων κρουσμάτων από ό,τι τους πρώτους μήνες της πανδημίας.
Η διαφορά
Ο καθηγητής Ντάγκλας Ρόθμαν της Ιατρικής Σχολή του Γέιλ, που εκπόνησε τη δική του έρευνα σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι στα τέλη Ιουλίου η θνητότητα ήταν ίδια με τους πρώτους μήνες της άνοιξης. Σήμερα, ωστόσο, οι νοσηλευόμενοι με κορωνοϊό είναι νεότεροι, καθώς οι πιο ηλικιωμένοι και ευάλωτοι λαμβάνουν περισσότερα μέτρα προστασίας.
Καθώς δεύτερο κύμα πλήττει την Ευρώπη, και κάποιες αμερικανικές πολιτείες, οι ιατροί ελπίζουν σε νέα θεραπευτικά μέσα που θα τους βοηθήσουν να σώσουν ζωές. Η δρ Χόρβιτς, βέβαια, δεν αισιοδοξεί ότι οι ερευνητές θα παρασκευάσουν κάποιο αντιιικό που θα αναστέλλει την ικανότητα αναδιπλασιασμού του κορωνοϊού. «Δεν διαθέτουμε φάρμακα κατά των ιών», εξηγεί. «Μόνο δύο ιοί έχουν αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά. Ο ιός της ηπατίτιδας C (φετινό βραβείο Νομπέλ Ιατρικής και Φυσιολογίας) και ο ιός του έιτζ, που δεν θεραπεύεται αλλά ελέγχεται εξηγεί και προσθέτει, «παρότι πέρασε ένας αιώνας, ακόμα δεν διαθέτουμε ένα αποτελεσματικό φάρμακο κατά της γρίπης».
Ενα εμβόλιο κατά του κορωνοϊού θα μειώσει σημαντικά τις λοιμώξεις και κατά συνέπεια την θνητότητα και φυσικά θα συμβάλει στην επίτευξη ανοσίας της αγέλης. Ομως κάτι τέτοιο δεν αναμένεται πριν από το 2021. Tι μας επιφυλάσσει το μέλλον είναι άγνωστο. Κάποιες προβλέψεις, όπως αυτή που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Μετρήσεων Υγείας και Αξιολόγησης του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, είναι εξαιρετικά δυσοίωνες, καθώς υποδεικνύουν ότι οι θάνατοι από COVID-19 παγκοσμίως, μπορεί την Πρωτοχρονιά να υπερβαίνουν τα 2,5 εκατομμύρια. Ο τραγικός απολογισμός μπορεί να μειωθεί στο 1,8 εκατ., εφόσον υπάρξει καθολική χρήση μάσκας ή να εκτιναχθεί στα 3,3 εκατ. αν υπάρξει περαιτέρω χαλάρωση των μέτρων.