ΣΑΝΤΙΑΓΟ. Με μεγάλη πλειοψηφία (78%) στο δημοψήφισμα της Κυριακής ενέκριναν οι Χιλιανοί ψηφοφόροι την πρόταση για εκπόνηση νέου συντάγματος, το οποίο θα αντικαταστήσει το θεμελιώδες νομοθετικό κείμενο που ισχύει στη χώρα από τις ημέρες της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοσέτ.
Μιλώντας χθες στην κρατική τηλεόραση, πριν ακόμη από την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων, ο πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα –φορώντας μάσκα– εξήρε τη «δημοκρατική, συμμετοχική και ειρηνική στάση» του χιλιανού λαού, για να δεσμευθεί ότι το νέο σύνταγμα θα αποτελέσει «πεδίο ενότητας και σταθερότητας για το μέλλον της χώρας». Μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας στις οκτώ το βράδυ της Κυριακής, χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν στην πλάζα Ιτάλια, στο κέντρο του Σαντιάγο, για να γιορτάσουν το αποτέλεσμα. Σύμφωνα με το δίκτυο CNN Chile, ομάδα εικαστικών προέβαλε με λέιζερ τη λέξη «Αναγέννηση» (Renace) στην πρόσοψη του παρακείμενου πύργου Τελεφόνικα. Στην πλατεία αυτή ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο ένα κίνημα με αίτημα το νέο σύνταγμα, σύμφωνα με δημοσίευμα του γαλλικού περιοδικού Courier International.
Στο δημοψήφισμα της Κυριακής κατεγράφη η μεγαλύτερη συμμετοχή ψηφοφόρων από το 2012, όταν η ψήφος έπαψε να είναι υποχρεωτική. Παρά την πανδημία, μεγάλες ουρές ψηφοφόρων είχαν σχηματισθεί από νωρίς το πρωί της Κυριακής στα εκλογική τμήματα της χώρας, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μεγάλη συμμετοχή των νέων ψηφοφόρων, σε αντίθεση με τις προεδρικές του 2017, όταν 60% των νέων επέλεξε την αποχή. Αίσθηση προκάλεσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η συμμετοχή στην ψηφοφορία του –υποβασταζόμενου από φίλους του– 21χρονου Γκουστάβο Γκατίκα, ο οποίος τυφλώθηκε από έκρηξη χειροβομβίδας κρότου λάμψης της αστυνομίας κατά τη διάρκεια διαδήλωσης τον Νοέμβριο του 2019.
Το δημοψήφισμα έθετε επίσης το ερώτημα στους ψηφοφόρους για το είδος της συντακτικής συνέλευσης που επιθυμούν να αναλάβει την εκπόνηση του νέου συντάγματος. Ποσοστό 80% των Χιλιανών είπε ότι επιθυμεί η συντακτική συνέλευση να αποτελείται αποκλειστικά από πολίτες, χωρίς τη συμμετοχή βουλευτών.
Η Χιλή καλείται τώρα να προσέλθει στις κάλπες στις 11 Απριλίου 2021, για την εκλογή των 155 μελών της συντακτικής συνέλευσης. Το όργανο αυτό θα έχει διορία εννέα μηνών για να παρουσιάσει συνταγματικό προσχέδιο, με το νέο σύνταγμα να αναμένεται να υιοθετηθεί το νωρίτερο το 2022.
Το υπάρχον σύνταγμα της χώρας, προϊόν του καθεστώτος Πινοσέτ το 1980, επεδίωκε τη συγκέντρωση υπερεξουσιών στο αξίωμα του προέδρου, εμποδίζοντας συνειδητά την αρμονική συνεργασία νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. Παρότι το σύνταγμα τροποποιήθηκε το 1989 και το 2005, οι βασικές αρχές και η εξουσία της προεδρίας παρέμειναν αναλλοίωτες. Το 2018, λίγες ημέρες πριν από την εκπνοή της θητείας της, η τότε πρόεδρος Μισέλ Μπατσελέτ είχε θέσει τις βάσεις για συνταγματική αναθεώρηση, την οποία προώθησε στη Γερουσία για ψήφιση. Η Γερουσία αρνήθηκε, όμως, να εξετάσει την πρόταση της αριστερής προέδρου. Ο σημερινός πρόεδρος Πινιέρα είχε υπογραμμίσει μετά την εκλογή του ότι αντιτίθεται σε κάθε συνταγματική αναθεώρηση. Το κύμα διαδηλώσεων κατά της κοινωνικής ανισότητας και της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, όμως, έκανε τον συντηρητικό πρόεδρο να υποχωρήσει.