Πολύ σύντομα θα γνωρίζουμε εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θα παραμείνει στον Λευκό Οίκο ή θα παραδώσει τα ηνία της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη στον Τζο Μπάιντεν. Οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες του 2016, αφού η Covid-19 δεν άφησε τίποτα ανεπηρέαστο στο σαρωτικό πέρασμά της. Καλό θα είναι όμως να μην ξεχνάμε κάποια από τα δεδομένα, που πριν από τέσσερα χρόνια χάρισαν στον πρώην μεγιστάνα του real estate και τηλεαστέρα την ευκαιρία να προβληθεί ως αντισυστημικός, να πείσει ως εκπρόσωπος των «ξεχασμένων».
Στοιχείο πρώτο: Λίγο πριν αναλάβει καθήκοντα προέδρου ο Τραμπ για τρία διαδοχικά έτη (2014,2015,2016) το προσδόκιμο όριο ζωής στις ΗΠΑ, παρουσίασε πτώση. Ήταν κάτι που είχε να συμβεί στις ΗΠΑ από το 1918 και ήταν πρωτόγνωρο συνολικά για την μεταπολεμική ιστορία του ανεπτυγμένου κόσμου. Έτσι το 2017 το προσδόκιμο όριο ζωής για έναν μέσο Αμερικανό ήταν τέσσερις μήνες χαμηλότερο από το 2014, έχοντας μειωθεί περισσότερο όπως εξηγούν οι Anne Case και Angus Deaton στο Deaths of Despair για τους λευκούς Αμερικανούς της εργατικής τάξης.
Στοιχείο δεύτερο: Σε προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό βάση ο μέσος μισθός των Αμερικανών ανδρών έμεινε στάσιμος για περίπου μισό αιώνα. Μάλιστα για τους λευκούς άνδρες χωρίς πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το μέσο εισόδημα σε όρους αγοραστικής δύναμης συρρικνώθηκε κατά 13% από το 1979 έως το 2017. Και τούτο παρά το γεγονός ότι στο ίδιο διάστημα το κατά κεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ έκανε άλμα 85%. Από τις δεκάδες εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν λιγότερες από μία στις πέντε ήταν για εκείνους χωρίς πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφού η τεχνολογική εξέλιξη ευνοούσε τις θέσεις υψηλότερων προσόντων και απολαβών.
Στις λεγόμενες ζώνες της σκουριάς οι λευκοί Αμερικανοί χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, που είδαν να μπαίνουν λουκέτα στα εργοστάσια και δεν μπόρεσαν να απορροφηθούν σε άλλους κλάδους, οι αγρότες, που είχαν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό φθηνότερων χωρών, όσοι δεν καρπώθηκαν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής εξέλιξης, αλλά αισθάνθηκαν να απειλούνται από αυτήν, στήριξαν με πάθος τον Τραμπ. Οδήγησαν στην εξουσία τον άνθρωπο που τους υποσχέθηκε να βάλει φρένο στην μεταφορά των θέσεων εργασίας στο εξωτερικό, να ορθώσει τείχη.
Δεν μπορεί κανείς να τον κατηγορήσει ότι δεν έκανε την προεκλογική του δέσμευση πράξη. Έσπευσε να κηρύξει εμπορικούς πολέμους, να συγκρουστεί μετωπικά πρωτίστως με την Κίνα, αλλά και με την Ε.Ε., την Ιαπωνία, το Μεξικό, τον Καναδά και άλλους μεγάλους εμπορικούς εταίρους. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η ασπίδα, όπως παρουσίασε ο ίδιος τους δασμούς, έγιναν όπλο, που δεν τραυμάτισε μόνο τους εξωτερικούς αντιπάλους, αλλά σε μεγάλο βαθμό και τις περιοχές εκείνες που ψήφισαν το 2016 Τραμπ. Μένει να φανεί εάν οι πληγές, που άνοιξε η πολιτική του, θα αποτυπωθούν στην αυριανή ψήφο.