REUTERS, A.P.
18.01.2021 • 17:11
Στη σκιά της παραπομπής του απερχόμενου Ντόναλντ Τραμπ, ο εντολοδόχος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προσπαθεί να εκπονήσει ένα σχέδιο για τις εκατό πρώτες ημέρες του στον Λευκό Οίκο, με κορυφαία προτεραιότητα την επιτάχυνση των εμβολιασμών.
Ο ίδιος έχει υποσχεθεί τη διανομή 100 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου τους τρεις πρώτους μήνες της προεδρίας του, αν και οι στενοί σύμβουλοί του θεωρούν ότι ο στόχος είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Κατά τους συνεργάτες του, αυτό θα απαιτούσε ένα εκατομμύριο δόσεις την ημέρα, κάθε ημέρα και για τις 100 ημέρες, ένας ρυθμός που προϋποθέτει σημαντική κλιμάκωση των μέχρι τώρα προσπαθειών από την κυβέρνηση Τραμπ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έως τώρα έχουν εμβολιαστεί 10,2 εκατομμύρια Αμερικανοί σε διάστημα τριάντα ημερών. «Οι πρώτες ημέρες ενδέχεται να είναι πολύ βραδύτερες από ό,τι στο τέλος της τρίμηνης περιόδου», εξηγεί ο Μάικλ Οστερχολμ, μέλος της δύναμης κρούσης κατά της COVID-19, που έχει συγκροτήσει το επιτελείο Μπάιντεν.
Παράλληλα όμως χαρακτήρισε τον στόχο φιλόδοξο μεν, πλην εφικτό. «Δεν πρόκειται να γίνει γρήγορα, αλλά θα δείτε μια επιτάχυνση, όταν αρχίσουν να διατίθενται σε αφθονία οι πόροι και ο απαραίτητος εξοπλισμός».
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ομάδα Μπάιντεν είναι πολυάριθμες. Πολλές πολιτείες δεν έχουν εξασφαλίσει ακόμη δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετη χρηματοδότηση, όπως έχει προβλεφθεί από το πακέτο που ψήφισε το Κογκρέσο. Νοσοκομεία και κρατικά τμήματα υγειονομικών υπηρεσιών προειδοποιούν ότι έχουν ελλείψεις προσωπικού και τα συστήματα για την εξασφάλιση ραντεβού για εμβολιασμό καταρρέουν καθημερινά.
Το επιτελείο Μπάιντεν θα κληθεί εξάλλου να διαχειριστεί μαζικές αλλαγές της τελευταίας στιγμής, στις οποίες προχώρησε η κυβέρνηση Τραμπ. «Εχουμε να αντιμετωπίσουμε μήνες δυσλειτουργικής διαχείρισης και αυτό δεν διορθώνεται εν μια νυκτί», λέει ο Τομ Φρίντεν, πρώην διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών.
Μετά το αρχικό κύμα απολύσεων και αναστολής εργασίας που είδε την κορύφωσή του την άνοιξη του 2020 στη διάρκεια του πρώτου lockdown, ο Μπάιντεν αναλαμβάνει τα καθήκοντά του με την ανεργία στις Ηνωμένες Πολιτείες να βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2014. Την περασμένη εβδομάδα ο αριθμός των αιτήσεων για επιδόματα ανεργίας έφτασε σχεδόν το ένα εκατομμύριο, ενώ πριν από την πανδημία κυμαινόταν στις 225.000.
Θέσεις εργασίας
Ο εντολοδόχος πρόεδρος έχει δεσμευτεί ότι θα δημιουργήσει εκατομμύρια θέσεις απασχόλησης, επενδύοντας σε διάφορους τομείς της αμερικανικής οικονομίας. Περίπου 100.000 νέες θέσεις εργασίες θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σε σχέση με την πανδημία, ήτοι για τον εντοπισμό, την ιχνηλάτηση και την πρόληψη της διάδοσης του κορωνοϊού. Η δημιουργία όμως ενός τέτοιου σώματος υγειονομικών υπαλλήλων θα χρειαστεί μεγάλα κονδύλια, τα οποία πρέπει να εγκριθούν από το Κογκρέσο.
Στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Μπάιντεν συνήθιζε να μιλάει για την επιθυμία του να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας που κληροδότησε στις Ηνωμένες Πολιτείες το Obamacare. Εφτασε μάλιστα στο σημείο να το μετονομάσει σε Bidencare, οικειοποιούμενος την αλλαγή. Στόχος του σχεδίου του είναι η μείωση των ασφαλίστρων και των τιμών των φαρμάκων, καθώς και η επιλογή μιας δημόσιας εναλλακτικής λύσης, μαζί με τις προσφερόμενες ιδιωτικές ασφάλειες.
Αν ευοδωθούν οι φιλοδοξίες του να διαχειριστεί αποτελεσματικά την πανδημία, η μεταρρύθμιση στο σύστημα υγείας είναι το λογικό επόμενο βήμα. Η προσπάθεια μπορεί να χρειαστεί αρκετό χρόνο έως τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της. Ωστόσο η υπόσχεση για κάλυψη 15 έως 20 εκατομμυρίων πολιτών που είναι αυτή τη στιγμή ανασφάλιστοι μπορεί να απασχολήσει επί μακρόν τους νομοθέτες, με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον μιας μεγάλης μερίδας της αμερικανικής κοινωνίας.
Παρόλο που ο έλεγχος και των δύο σωμάτων του Κογκρέσου λύνει τα χέρια του διαδόχου του Τραμπ, το πιθανότερο είναι να επικεντρωθεί σε ζητήματα που χαίρουν διακομματικής υποστήριξης. Αυτά περιλαμβάνουν τη μείωση στις τιμές των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, τη διαφάνεια στα νοσήλια και την επέκταση της πρόσβασης στην τηλεϊατρική και στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Ο Τραμπ πέτυχε να εδραιωθεί στις τάξεις των Ρεπουμπλικανών με τις φοροαπαλλαγές στα υψηλά εισοδήματα και τη μείωση των κρατικών παρεμβάσεων στην οικονομία. Την πολιτική αυτή καλείται τώρα να αντιστρέψει ο Μπάιντεν, αυξάνοντας τη φορολόγηση από 21% σε 28% στα εισοδήματα άνω των 400.000 δολαρίων.
Τα φοιτητικά χρέη
Τέλος, μία από τις βασικές υποσχέσεις του ήταν να ανακουφίσει τα φοιτητικά χρέη πολλών νέων Αμερικανών, όχι όμως και την πλήρη παραγραφή τους, όπως διεκδικούσε η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών. Η παράδοση της φρενήρους νομοθέτησης στο διάστημα των 100 πρώτων ημερών χρονολογείται από το 1933, όταν ανέλαβε την προεδρία ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ και άρχισε να ανασυγκροτεί τα συντρίμμια της αμερικανικής οικονομίας μετά τη Μεγάλη Υφεση. Κατάφερε να περάσει 76 νομοσχέδια από το Κογκρέσο τους τρεις πρώτους μήνες, αν και αυτή η σπουδή αποτελεί μάλλον εξαίρεση παρά κανόνα. Συγκριτικά, στο ίδιο διάστημα ο Μπαράκ Ομπάμα πέτυχε να ψηφίσει 14 νομοσχέδια.
Αν και η έμφαση του επιτελείου Μπάιντεν είναι βέβαιο ότι θα δοθεί στην πανδημία και στις οικονομικές της συνέπειες κατά το πρώτο τρίμηνο, δεν είναι λίγοι οι τομείς της εξωτερικής πολιτικής στους οποίους ο νέος πρόεδρος κληρονομεί μια χαοτική πολιτική εκ μέρους του Τραμπ: από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή καθώς και από αυτήν για τα πυρηνικά του Ιράν, μέχρι την ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα στις σχέσεις Ουάσιγκτον – Πεκίνου και τις πολικές θερμοκρασίες στις διατλαντικές σχέσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η πρόσφατη ακύρωση του ταξιδιού του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, καθώς οι κορυφαίοι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ήταν απρόθυμοι να τον συναντήσουν μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο.