Το απόγευμα του Σαββάτου 16 Ιανουαρίου, δέκα Νεπαλέζοι ορειβάτες με αρχηγό τον 37χρονο Νιρμάλ Πουρτζά έφτασαν στο Μπότλνεκ Κ2, τη δεύτερη υψηλότερη (8.611 μέτρα) κορυφή του κόσμου, η οποία ποτέ μέχρι τώρα δεν είχε κατακτηθεί τη χειμερινή σεζόν. Από το 1950, η κορυφή αποκαλείται και Αγριο Βουνό, με έναν στους τέσσερις ορειβάτες να χάνει τη ζωή του. Το μικρό περιθώριο σφάλματος φάνηκε το Σάββατο, όταν ο Ισπανός ορειβάτης Σέρτζι Μινγκότε, ο οποίος έχει κατακτήσει 10 από τις υψηλότερες κορυφές του κόσμου χωρίς χρήση οξυγόνου, έχασε τη ζωή του. Η τραγωδία συνέβη λίγες ώρες αφότου οι Νεπαλέζοι πέρασαν το Μπότλνεκ, μια χαράδρα που εκτείνεται κάτω από έναν ασταθή κρημνό πάγου που λέγεται σεράκ. Το σεράκ αποθέτει τεράστια κομμάτια πάγου και πριν ακόμη φτάσουν, οι ορειβάτες ήδη είχαν δει πεδία κορημάτων.
«Κάποια κομμάτια ήταν τόσο μεγάλα σαν ένα σπίτι», δήλωσε ο Πουρτζά. «Αυτό σε τρομάζει. Αλλά είναι η μέρα σου, η μέρα σου. Προσευχόμουν στο βουνό. Τη στιγμή που χρειαζόμασταν πρόσβαση, το βουνό μάς το επέτρεψε».
Το παν ήταν να μη βιαστούν. Οποιος ορειβάτης βρεθεί στο Μπότλνεκ τη λάθος στιγμή έρχεται αντιμέτωπος με βέβαιους τραυματισμούς και πιθανό θάνατο, άμα όμως τρομάξει και κινηθεί γρήγορα, μπορεί να έχει έναν αργό θάνατο. Η μεγαλύτερη απειλή είναι το πνευμονικό οίδημα. Συνδεδεμένοι με ένα σχοινί, ο Πουρτζά και οι ορειβάτες συνάντησαν τεράστιες προκλήσεις. Σίγουρα βοήθησε το γεγονός ότι όλοι πλην του Πουρτζά χρησιμοποίησαν οξυγόνο, ωστόσο ακόμη και ορειβάτες με οξυγόνο γίνονται ληθαργικοί και δυσκίνητοι. «Και άμα σου τελειώσει η φιάλη οξυγόνου», δήλωσε ο ορειβάτης και κινηματογραφιστής Ρενάν Οτζούρκ, «μπορεί να κλείσεις για ένα δευτερόλεπτο τα μάτια σου και να μην ξυπνήσεις ποτέ».
Η Κεντρική Ασία φιλοξενεί και τις 14 κορυφές άνω των 8.000 μέτρων. Ολες πλην της Κ2 έχουν κατακτηθεί χειμώνα και καλοκαίρι. Λόγω της απομακρυσμένης θέσης, των επιρρεπών σε χιονοστιβάδες πλαγιών και των ανέμων έντασης κυκλώνων, η ανάβαση τον χειμώνα παρέμενε η μεγαλύτερη πρόκληση για χιλιάδες ορειβάτες. Ακόμη και την άνοιξη ή το καλοκαίρι επιτυχείς αναβάσεις είναι σπάνιες. Λιγότεροι από 400 ορειβάτες έχουν βρεθεί στην κορυφή. Περισσότεροι άνθρωποι έχουν ταξιδέψει στο Διάστημα.
Εχουν προηγηθεί έξι προσπάθειες χειμερινής ανάβασης. Οι Νεπαλέζοι ορειβάτες που ανέβηκαν το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, είναι όλοι γεννημένοι στα Ιμαλάια και εννέα είναι Σέρπα.
Οι Σέρπα
Από τότε που οι Τενζίνγκ Νοργκάι και Εντμουντ Χίλαρι ανέβηκαν πρώτοι στο όρος Εβερεστ, το 1953, οι Σέρπα δούλευαν σαν οδηγοί, διαμεσολαβητές και συνεργάτες σε αναρίθμητα ιστορικά ορειβατικά κατορθώματα. Ωστόσο, συχνά ήταν αόρατοι από την παγκόσμια κοινότητα και σπάνια λάμβαναν την αναγνώρισή τους. Εμπειροι αλπινιστές ξέρουν πως οι Σέρπα είναι μεταξύ των πιο δυνατών ορειβατών και είναι ασύγκριτοι διότι έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στον λεπτό αέρα, με μειωμένη περιεκτικότητα οξυγόνου. «Είναι πραγματικά δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος την αντοχή τους», δήλωσε ο Τζίμι Τσιν, ορειβάτης και βραβευμένος από την Ακαδημία σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Free Solo».
Το κίνητρο για το ριψοκίνδυνο εγχείρημα της ομάδας δεν ήταν το χρήμα, αλλά μόνο η ικανοποίηση των μελών της. Οι γραμμές που έφτιαξαν δεν ήταν για χρηματοδοτούμενους διεθνείς ορειβάτες, που αναζητούν δόξα και φήμη. Ηταν για να διεκδικήσουν ένα κομμάτι της Ιστορίας για τη χώρα τους. Χωρίς την ύπαρξη του κορωνοϊού, κανένας τους δεν θα ήταν εκεί. Η ανοιξιάτικη σεζόν αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας. Χωρίς ξένους ορειβάτες και δίχως άλλον τρόπο να επιβιώσει, η νεπαλική ορειβατική κοινότητα ήταν εκνευρισμένη. Ο Μίνγκμα Σέρπα, πρόεδρος της Seven Summit Treks στην Κατμαντού, και οι αδελφοί του Τάσα και Τσανγκ Νταγουά έλυσαν το πρόβλημα και οργάνωσαν μια τολμηρή χειμερινή αποστολή στην Κ2.
Τον Ιούνιο, δημοσίευσαν το σχέδιό τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και περισσότεροι από 24 διεθνείς ορειβάτες συμφώνησαν, καθώς και δύο ομάδες από το Νεπάλ, οι οποίες, σύμφωνα με τα αδέλφια, είχαν τις καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Η ομάδα Νιμσντάι, με έξι ορειβάτες, οδηγήθηκε από τον Πουρτζά, πρώην στρατιώτη από το Νεπάλ και χειριστή των βρετανικών ειδικών δυνάμεων, ο οποίος αφού συνταξιοδοτήθηκε έκανε θεαματική είσοδο στην ορειβατική σκηνή το 2019, όταν σκαρφάλωσε και στις 14 κορυφές 8.000 μέτρων σε έξι μήνες και έξι ημέρες, αφαιρώντας περισσότερο από επτά χρόνια από το παγκόσμιο ρεκόρ.
Ο Πουρτζά είναι Μαγάρ, αλλά δημιούργησε μια ομάδα με επτά Σέρπα. Συμμετείχαν επίσης ο Γκέλγεν Σέρπα, ο οποίος έχει ανέβει πολλές κορυφές των Ιμαλαΐων με τον Πουρτζά το 2019, και ο Μίνγκμα Ντέιβιντ Σέρπα, γνωστός για τη διάσωση 52 ορειβατών από τις πλαγιές του Εβερεστ σε μία σεζόν το 2016. Ο Μίνγκμα Γ Σέρπα, που ανέβηκε πέντε φορές στο Εβερεστ, δύο στην Κ2 και έχει κατακτήσει όλες τις κορυφές 8.000 μέτρων πριν από τα 30, οδήγησε ξεχωριστή ομάδα. Μαζί με αχθοφόρους από το Πακιστάν και βαρύ εξοπλισμό, ξεκίνησαν ένα εξωπραγματικό ταξίδι 60 μιλίων για μία εβδομάδα. Ολοι οι ορειβάτες θα ακολουθούσαν τη διαδρομή Αμπρούζι. Στις 26 Δεκεμβρίου, γέμισαν τα σακίδιά τους και ανέβηκαν προς το Καμπ Ι
στα 6.100 μέτρα, για να ξεκινήσουν την πρώτη τετραήμερη περιστροφή και να εγκλιματιστούν. Την επομένη, μετακινήθηκαν στο Καμπ ΙΙ στα 6.700 μέτρα, όπου κάρφωσαν σκηνές για να έχουν καταφύγιο.
Στις 28 Δεκεμβρίου, η ομάδα του Μίνγκμα Γ έφτιαχνε γραμμές και μέλη της ομάδας χρειάζονταν βοήθεια για να προλάβουν να τελειώσουν μέχρι το Καμπ ΙΙΙ. Τέσσερα μέλη της ομάδας Νιμσντάι ήταν κουρασμένα και κατέβηκαν στη βάση, αλλά ο Πουρτζά και ο Μίνγκμα συνέχισαν για να προσφέρουν βοήθεια. Μέχρι να επιστρέψουν όλοι στη βάση, την παραμονή Πρωτοχρονιάς, ο Πουρτζά είχε παγωμένα δάχτυλα. Οι δύο ομάδες ενώθηκαν.
Δοκιμασία και περηφάνια
Την Πρωτοχρονιά ο καιρός επιδεινώθηκε. Από τις 5 Ιανουαρίου, ισχυροί άνεμοι έπλητταν την Κ2 με ταχύτητες μέχρι και 100 χλμ./ώρα. Ο Πουρτζά ανησυχούσε για τη ζημιά στο Καμπ ΙΙ, αλλά δεν μπορούσε να εκτιμήσει την κατάσταση μέχρι και τις 10 Ιανουαρίου. Μόλις έφτασαν, όλος ο εξοπλισμός είχε εξαφανιστεί. Ηταν θαμμένος κάτω από το χιόνι; Τινάχτηκε από τον αέρα μακριά από το βουνό; Δεν είχε σημασία, είχε χαθεί. Ωστόσο, ο Πουρτζά βλέπει τις ορειβατικές αποστολές όπως και μια στρατιωτική επιχείρηση. «Υπάρχει δεύτερο σχέδιο για το δεύτερο σχέδιο», δήλωσε. Επέστρεψαν στη βάση. «Προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο και ευχόμαστε το καλύτερο». Τελικά, στις 13 Ιανουαρίου οι 10 Νεπαλέζοι ορειβάτες ξεκίνησαν την πρώτη απόπειρα για την κορυφή. Ο καθένας τους κουβαλούσε πάνω από 30 κιλά σε εξοπλισμό στον δρόμο για το Καμπ ΙΙ, όπου και πέρασαν τη νύχτα.
Η Μαύρη Πυραμίδα
Την επομένη, διέσχισαν τη Μαύρη Πυραμίδα, μια περιοχή με εκτεθειμένες πλαγιές και ένα βαθύ χάσμα στον πάγο, με το όνομα Καμινάδα Σπιτιού. Αφού κατασκήνωσαν στο Καμπ ΙΙΙ, συνέχισαν να φτιάχνουν τις γραμμές μέχρι και το Καμπ IV στις 7.600 μέτρα, πριν κατέβουν για να περάσουν τη νύχτα. Δεν ξανακινήθηκαν μέχρι τις 2.30 το Σάββατο. Οταν βγήκαν από τις σκηνές, το κρύο ήταν εξωπραγματικό. «Το σώμα μου είχε μουδιάσει», δήλωσε ο Μίνγκμα Γ. «Ηθελα να εγκαταλείψω την αποστολή και άλλοι το είχαν ήδη αποφασίσει». Ο Πουρτζά τους έπεισε να συνεχίσουν. «Είχαμε όλοι μια κοινή περηφάνια, έναν κοινό σκοπό», είπε ο Πουρτζά. «Αυτό ήταν για το Νεπάλ». Βρήκαν καταφύγιο στο Καμπ IV πριν από την αυγή. Οταν ο άνεμος ηρέμησε και ανέτειλε ο ήλιος, ανυψώθηκε το ηθικό τους. «Περάσαμε το φράγμα του πόνου και ο ήλιος μάς έδωσε δύναμη», δήλωσε ο Πουρτζά. Τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο του Νεπάλ, έφτασαν στην κορυφή Κ2 λίγο πριν από τις 5 το απόγευμα και απόλαυσαν τη χειμερινή θέα, που κανείς άλλος δεν είχε δει μέχρι τώρα.
«Ηταν μια στιγμή περηφάνιας», είπε ο Μίνγκμα Γ. «Ολα μας τα βουνά είχαν πρώτα κατακτηθεί από ξένους. Γι’ αυτό και ήμασταν απελπισμένοι να κατακτήσουμε την κορυφή Κ2 αυτόν τον χειμώνα».