Ως γνωστόν, το κίνημα #MeToo δεν ξεκίνησε από την Ελλάδα, παρόλο που αρκετοί στη χώρα μας μόλις τώρα συνειδητοποιούν τους σκοπούς και τη σημασία του. Στην πραγματικότητα οι κάθε είδους παρενοχλήσεις, και ιδιαιτέρως οι σεξουαλικής φύσεως, σωρεύονταν επί δεκαετίες στην παγκόσμια βιομηχανία του θεάματος, μέχρι το ξέσπασμα της υπόθεσης Ουάινσταϊν το 2017 και της συνακόλουθης χιονοστιβάδας αποκαλύψεων για εκατοντάδες, λιγότερο ή περισσότερο γνωστά, πρόσωπα της σοουμπίζ.
Φυσικά, όταν μιλάμε για αποκαλύψεις, καλό είναι να θυμόμαστε πως δεν έχουν όλες την ίδια βαρύτητα, ούτε (θα έπρεπε να) είναι ικανές να στιγματίσουν για πάντα τον όποιο θύτη. Η περίπτωση του Χάρβεϊ Ουάινσταϊν για παράδειγμα, η οποία συνοδεύτηκε από δεκάδες τεκμηριωμένες καταγγελίες που οδήγησαν και στη δικαστική καταδίκη του πρώην παραγωγού, είναι προφανώς σοβαρότατη. Το ίδιο και εκείνη του Κέβιν Σπέισι, με τον καταξιωμένο ηθοποιό των δύο Οσκαρ να θεωρείται πλέον «τοξικός» και να τίθεται de facto εκτός επαγγελματικού κλάδου.
Μέσα στον χαμό των ονομάτων ωστόσο, αναμείχθηκαν και αρκετά πρόσωπα, υπεύθυνα για πολύ μικρότερα «αμαρτήματα», που όμως κινδύνεψαν με τις ίδιες καταστροφικές για τη δημόσια εικόνα τους συνέπειες. Θυμόμαστε καθαρά στην τελετή απονομής των Χρυσών Σφαιρών του 2018 τον οικοδεσπότη, Σεθ Μέγερς, να αστειεύεται λέγοντας πως «για πρώτη φορά σε αυτή την αίθουσα ένας άνδρας τρέμει μήπως ακούσει το όνομά του» και τα χαρακτηριστικά χαμόγελα αμηχανίας των παρισταμένων. Σε εκείνη την τελετή, ο Τζέιμς Φράνκο κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα για τον ρόλο του στο «Disaster Artist». Λίγες ημέρες αργότερα, πέντε γυναίκες με επιστολή τους στους Los Angeles Times κατηγόρησαν τον ηθοποιό για ανάρμοστη και σεξουαλικά φορτισμένη συμπεριφορά στον χώρο εργασίας. Εκείνος από την πλευρά του απάντησε πως οι περιγραφές τους είναι ανακριβείς, ωστόσο δήλωσε την υποστήριξή του στις γυναίκες που επιτέλους μιλούν, και έκανε την αυτοκριτική του.
Διαβάστε επίσης: Το ελληνικό #MeToo με το βλέμμα στις ΗΠΑ
Παρόμοιες κατηγορίες αντιμετώπισε μερικούς μήνες μετά και ο Μόργκαν Φρίμαν, με οκτώ γυναίκες, εργαζόμενες στην εταιρεία παραγωγής του, και δημοσιογράφους να του προσάπτουν απρεπή και χυδαία σχόλια. Ο ίδιος απολογήθηκε, λέγοντας πως η πρόθεσή του ήταν απλώς χιουμοριστική και πως σε καμία περίπτωση δεν ήθελε να δημιουργήσει τοξικό περιβάλλον γύρω του. Παρ’ όλα αυτά, η έρευνα που άνοιξε για την υπόθεση οδήγησε σε ακύρωση σημαντικών επαγγελματικών συμβολαίων του.
Τα δύο παραπάνω παραδείγματα, μαζί με άλλων διασήμων όπως του σκηνοθέτη Ολιβερ Στόουν ή του κωμικού Λούι Σ.Κ., είναι χαρακτηριστικά περιπτώσεων που ο αρχικός θόρυβος ήταν μάλλον δυσανάλογος της πραγματικής υπόθεσης. Είναι χαρακτηριστικό πως οι συγκεκριμένοι συνέχισαν κατά κανόνα να δουλεύουν κανονικά στον χώρο του θεάματος, κερδίζοντας έτσι ψήφο εμπιστοσύνης από τους παραγωγούς και τη μεγάλη πλειονότητα του κοινού. Η αμερικανική κοινωνία άλλωστε, μαζί με την ίδια την κινηματογραφική βιομηχανία, μοιάζει να έχει μπει σε μια πιο ψύχραιμη φάση, η οποία είναι ικανή να παραγάγει και αξιόλογα καλλιτεχνικά αποτελέσματα.
Τέτοια είναι το ντοκιμαντέρ του Νetflix «Δωμάτιο 2806» που εξετάζει την υπόθεση Στρος-Καν ή τα «Untouchable» (υπόθεση Ουάινσταϊν) και «On the record» (υπόθεση Ράσελ Σίμονς). Επιπλέον, στο «Bombshell», που ασχολείται με τον άλλοτε πανίσχυρο διευθυντή του Fox News Ρότζερ Αϊλς, παρακολουθούμε τη Μάργκο Ρόμπι σε μια σκηνή που αναπαριστά χαρακτηριστικά την παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Οσο για τις κατηγορίες που δεν ευσταθούν, το «The Hunt» του Τόμας Βίντεμπεργκ μπορεί να αποδειχθεί αναπάντεχα δια-φωτιστικό.
Τα ορόσημα
Προφανώς κάθε υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία. Δύο όμως από αυτές ήταν που πραγματικά «γύρισαν τον τροχό» ώστε να γίνει το πρώτο βήμα για μια πιο υγιή κοινωνία: οι υποθέσεις του Χάρβεϊ Ουάινσταϊν και του Ντομινίκ Στρος-Καν. Στην πρώτη περίπτωση είχαμε έναν πανίσχυρο χολιγουντιανό παράγοντα, ο οποίος επί χρόνια έκανε κατάχρηση της εξουσίας του διαιωνίζοντας μια φρικτή «παράδοση» της βιομηχανίας. Στη δεύτερη, μια κορυφαία πολιτική φιγούρα, που θα γινόταν κατά πάσα πιθανότητα ο επόμενος Γάλλος πρόεδρος, κατέρρευσε σε μία ημέρα. Οι συνέπειες της πτώσης του, πέρα από ηθικές, εκτείνονται προφανώς και στο γεωπολιτικό πεδίο, αφορούν δε άμεσα και τη δική μας χώρα.