Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) για την ασφάλεια του εμβολίου κατά της COVID-19, που παρασκεύασε η AstraZeneca σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι χθεσινές δηλώσεις του Μάρκο Καβαλιέρι, υψηλόβαθμου στελέχους του ΕΜΑ, με τις οποίες συνέδεσε το σκεύασμα με την εμφάνιση θρομβώσεων, δημιούργησαν εκ νέου καυτά ερωτήματα σχετικά με το πόσο ασφαλής είναι η χορήγησή του. Τι όμως ακριβώς γνωρίζουμε;
• Το πρόβλημα: Σε σπάνιες περιπτώσεις, άτομα που έλαβαν το εμβόλιο της AstraZeneca, εμφάνισαν θρόμβους στα μεγάλα αγγεία του εγκεφάλου, σπανιότερα στην πεπτική οδό ή αλλού, οι οποίοι σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι άκρως «ατυπικοί». Η εμφάνιση των θρομβώσεων συνδυαζόταν, επίσης, με ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων. Αυτές οι σοβαρές παρενέργειες εμφανίστηκαν κυρίως σε νεαρές ή μεσήλικες γυναίκες. Oι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτά τα συμπτώματα αποδίδονται στη λεγόμενη «διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη» (ΔΕΠ).
• Η σχέση ΔΕΠ με το εμβόλιο: Παρότι αρχικά οι αρμόδιοι φορείς απέφυγαν να διασυνδέσουν τα δύο, πριν από αρκετές εβδομάδες Νορβηγοί επιστήμονες, που ασχολούνται με την υπόθεση, δήλωναν «ας μην κρυβόμαστε για τη σχέση των θρομβώσεων με το εμβόλιο. Oλες οι περιπτώσεις εμφανίστηκαν τρεις έως 10 ημέρες μετά τον εμβολιασμό με AstraZeneca, χωρίς να εντοπίσουμε άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες».
• Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος: Mέχρι στιγμής, ο ΕΜΑ έχει καταγράψει 44 κρούσματα των σπάνιων εγκεφαλικών θρόμβων στην Ευρώπη, εκ των οποίων τα 14 απέβησαν θανατηφόρα. Δηλαδή, η παρενέργεια εμφανίζεται σε 4,6 εμβολιασθέντες ανά εκατομμύριο εμβολιαστικών δόσεων.
• Παράγοντες κινδύνου: Στη συντριπτική πλειονότητά τους η εμφάνιση θρόμβων αφορούσε άτομα κάτω των 65 ετών. Το γεγονός ότι νόσησαν περισσότερες γυναίκες πιθανώς να είναι ενδεικτικό, χωρίς ωστόσο επί του παρόντος να έχουν εξαχθεί σαφή συμπεράσματα.
• Το μεγάλο γιατί: Επί του παρόντος, δεν μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί πλήρως το αίτιο που κάνει το εμβόλιο της AstraZeneca να προκαλεί τους σπάνιους θρόμβους. Μελέτη Αυστριακών και Γερμανών επιστημόνων εκτιμά ότι η εμφάνιση θρόμβων οφείλεται σε έναν βιολογικό μηχανισμό, που, από κλινικής άποψης, μοιάζει με τη θρομβοκυτταροπενία από χορήγηση ηπαρίνης. Νορβηγοί επιστήμονες, σε μελέτη τους, απέδωσαν την παρενέργεια σε πολύ ισχυρή ανοσοποιητική αντίδραση, ενώ κάποιοι Γάλλοι ειδικοί δεν αποκλείουν αυτή η υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού να πυροδοτείται όταν η βελόνα της σύριγγας εισέρχεται σε φλέβα του χεριού αντί του μυός.
• Πότε πάμε στον γιατρό: Επίμονη και δυνατή κεφαλαλγία, ζαλάδα, διαταραχές της όρασης, διπλωπία, που διαρκούν επί περισσότερο από τρεις ημέρες, 4 έως 20 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, πρέπει να μας κάνουν να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια. Αλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν, αναλόγως του αγγείου όπου θα εμφανιστεί ο θρόμβος, είναι δύσπνοια, στηθάγχη, κοιλιακός πόνος, οίδημα στα πόδια, ερύθημα, ωχρότητα και ψυχρότητα του άκρου.
• Yπάρχει θεραπεία: Παρότι δεν υπάρχει λόγος χορήγησης αντιπηκτικών σκευασμάτων πριν από τον εμβολιασμό, Γερμανοί επιστήμονες του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Γκρίσφαλντ, στο Μεκλεμβούργο – Δυτική Πομερανία, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πολ Ερλιχ, πιστεύουν ότι η υγεία του παθόντος εγκεφαλική θρόμβωση μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως με τη χορήγηση κάποιων συνηθισμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων.