Οι εμβολιασμοί δύο ταχυτήτων, με τις πλούσιες χώρες να ολοκληρώνουν μέσα στους επόμενους μήνες τον εμβολιασμό του πληθυσμού τους, την ώρα που στις φτωχές χώρες η πανδημία μαίνεται ανεξέλεγκτη και ο ιός μεταλλάσσεται, αποτελούν μείζον πρόβλημα για την παγκόσμια υγεία. Από την πρώτη στιγμή, οι βετεράνοι της μάχης για την πρόσβαση στα φάρμακα κατά του έιτζ πίεζαν για έκτακτα μέτρα, που θα καθιστούν τα εμβόλια, τα φάρμακα και τα διαγνωστικά τεστ διαθέσιμα με μηχανισμούς που θα ταιριάζουν στις έκτακτες συνθήκες.
⇒ Διαβάστε ακόμη: Σύνοδος Κορυφής: Με διαφορετικές προσεγγίσεις για την πατέντα των εμβολίων
1. Τι έκανε η κυβέρνηση Μπάιντεν;
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, στις αρχές της χρονιάς, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα αγοράς εμβολίων με αποδέκτριες τις φτωχότερες χώρες. Πολλές από τις χώρες αυτές, με πρώτη την Ινδία και τη Νότια Αφρική, υποστήριξαν ότι με αυτόν τον τρόπο οι ποσότητες είναι ελάχιστες σε σχέση με τις απαιτούμενες και ότι χρειάζονται περισσότερες γραμμές παραγωγής, σε περισσότερες χώρες. Την Τετάρτη η αμερικανική κυβέρνηση συμφώνησε ότι η ισχύς των πατεντών για τα εμβόλια του κορωνοϊού πρέπει να ανασταλεί.
2. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Σε πρώτη φάση τίποτα. Το πόσο γρήγορα θα εφαρμοστεί το μέτρο θα εξαρτηθεί από το πόσο μεγάλη αντίδραση θα συναντήσουν οι ΗΠΑ στο εσωτερικό του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Η πρόταση των ΗΠΑ είναι λιγότερο φιλόδοξη από την αντίστοιχη της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής, καθώς οι ΗΠΑ αναφέρονται μόνο σε πατέντες εμβολίων και όχι σε πατέντες εμβολίων, φαρμάκων και διαγνωστικών μεθόδων.
3. Θα αυξηθεί πράγματι η παραγωγή εμβολίων αν απελευθερωθούν οι πατέντες;
Τόσο στον ανεπτυγμένο (Δανία, Καναδάς) όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο (Μπανγκλαντές, Νότια Αφρική, Ινδία) υπάρχουν εργοστάσια με εμπειρία στην παρασκευή εμβολίων, που προσπάθησαν να κλείσουν συμφωνίες παραγωγής με τις εταιρείες που κατέχουν τις πατέντες αλλά απέτυχαν. Η διαδικασία παραγωγής εμβολίων είναι πολύπλοκη και το ιδανικό θα ήταν οι εταιρείες που κατέχουν τις πατέντες και την τεχνογνωσία να τη μοιραστούν με τις υπόλοιπες. Εκτιμάται ότι ίσως η απειλή της άρσης των πατεντών θα επισπεύσει τις εθελοντικές συμφωνίες διαμοιρασμού της γνώσης.
4. Πώς θα αποσβέσουν οι εταιρείες τις επενδύσεις τους αν χάσουν την προστασία που προσφέρουν οι πατέντες;
Μεγάλο μέρος του κόστους και του ρίσκου για την ανάπτυξη των εμβολίων αναλήφθηκε από τα κράτη. Οι εταιρείες έχουν ήδη αποκομίσει κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων από τις πωλήσεις και από την άνοδο της τιμής των μετοχών τους. Η άρση της προστασίας των πατεντών δεν σημαίνει ότι οι άλλες εταιρείες θα πάρουν την τεχνογνωσία δωρεάν. Θα υπάρξει δίκαιη αποζημίωση, η οποία ωστόσο δεν θα προσεγγίζει το ύψος των κερδών που προκύπτουν από τη μονοπωλιακή εκμετάλλευση.