Οι νέοι της Τουρκίας λένε «όχι» στον Ερντογάν

Οι νέοι της Τουρκίας λένε «όχι» στον Ερντογάν

4' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Από τότε που η Ντενίζ θυμάται τον εαυτό της, οι γονείς της είχαν τοποθετημένη πάνω από τον καναπέ του σαλονιού τους μια πελώρια φωτογραφία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Φέτος η 19χρονη φοιτήτρια από την Αγκυρα τους έπεισε να την κατεβάσουν. «Επιτέλους», δηλώνει με ανακούφιση στην «Κ», «κατάλαβαν και οι ίδιοι πως ο άνθρωπος αυτός και η κυβέρνησή του έχουν καταστρέψει κάθε όνειρο για το μέλλον της χώρας, στοχοποιώντας πλέον μέχρι και ολόκληρη τη γενιά μου».

Η Ντενίζ ανήκει στη λεγόμενη «Γενιά Ζ», μαζί με περίπου 13 εκατομμύρια νέους Τούρκους που δεν έχουν γνωρίσει τίποτα διαφορετικό πέρα από μια Τουρκία υπό την ηγεμονία της ισλαμικής ιδεολογίας του AKP και του Ερντογάν – πρώτα ως πρωθυπουργού, έπειτα ως προέδρου και «πάντοτε ως Ρεΐς, ή αλλιώς Αφεντικό», όπως τον αποκαλούν περιπαικτικά η Ντενίζ και οι συνομήλικοί της. Σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες, η Τουρκία γνωρίζει ιλιγγιώδη δημογραφική έκρηξη, με πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού να βρίσκεται κάτω από την ηλικία των 32 ετών. Το δημογραφικό παζλ της γείτονος χώρας δεν πέρασε φυσικά απαρατήρητο από τον ίδιο τον Ερντογάν, ο οποίος το 2012 γνωστοποίησε την πρόθεσή του να γαλουχήσει «μια γενιά θρησκευόμενων μουσουλμάνων». Βασικό εργαλείο του ήταν η διοχέτευση δισεκατομμυρίων δολαρίων στην ισλαμική εκπαίδευση, με όχημα τα λεγόμενα «ιμάμ χατίπ» – τα μουσουλμανικά σχολεία τα οποία τετραπλασιάστηκαν σε αριθμό και επεκτάθηκαν σε όλες τις σχολικές ηλικίες. Μία δεκαετία μετά, το πείραμα αποδεικνύεται αυτοκαταστροφικό.

«Δεν χωράει αμφιβολία πως τα ισλαμικά σχολεία είναι πολύ χειρότερα από την εκπαίδευση που λαμβάναμε προηγουμένως», δηλώνει ο 20χρονος Τουναχάν από το Ικόνιο (Κόνια), ξεκαθαρίζοντας πως, παρότι αυτοπροσδιορίζεται ως μουσουλμάνος, δεν θεωρεί ότι αντιπροσωπεύεται ούτε στο ελάχιστο από την ισλαμική εκπαίδευση που προωθεί η κυβέρνηση του AKP. «Αντί για χρήσιμες γνώσεις που θα μας βοηθήσουν στην αγορά εργασίας, το δήθεν “σύγχρονο” σχολείο προσφέρει μόνο κηρύγματα μίσους. Ο δάσκαλος που υποτίθεται πως θα μας δίδασκε Μαθηματικά, με το ζόρι ήξερε να κάνει υπολογισμούς. Την εποχή του Διαδικτύου, όπου όλοι μπορούμε να αναζητήσουμε μόνοι μας την αλήθεια, η προσπάθεια της κυβέρνησης να μετατρέψει το σχολείο σε μηχανισμό προπαγάνδας είναι εξόφθαλμη», συμπληρώνει.

Η περίπτωση του Τουναχάν θα φάνταζε εξαίρεση πριν από μερικά χρόνια, ωστόσο οι αριθμοί αποδεικνύουν πως πρόκειται για αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της γενιάς του. Δημοσκοπήσεις που κυκλοφόρησαν το 2020 χαρτογραφούν τους νέους Τούρκους ως μια γενιά ολοένα και λιγότερο παραδοσιακή, λιγότερο μουσουλμανική και περισσότερο εξωστρεφή και ανοιχτή σε σχέση με τους νέους της περασμένης δεκαετίας. Η εξωστρέφεια αυτή, μάλιστα, φαίνεται να προσανατολίζεται προς τη Δύση, καθώς το 66% των νέων μεταξύ 18 και 25 ετών επιθυμεί την ένταξη της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα με έρευνα του γερμανικού Marshall Fund που κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες. «Επιθυμούμε ένα μέλλον με περισσότερες ευκαιρίες και ελευθερίες, αλλά και στήριξη προς όλους, ανεξαρτήτως ταυτότητας», αναφέρει η Ντενίζ, η οποία τονίζει ότι η πανδημία έχει εκτοξεύσει την ανεργία των νέων Τούρκων σε ποσοστά υψηλότερα του 25%.

Κομβικό σημείο για τη στροφή των νέων μακριά από το ερντογανικό όραμα φαίνεται πως ήταν και η κλιμάκωση των εντάσεων με τη φοιτητική κοινότητα του Πανεπιστημίου του Μπογάζιτσι, που έλαβε χώρα στις αρχές του 2021. Η απόφαση του Ερντογάν να παρακάμψει τη διαδικασία και να τοποθετήσει τον επιχειρηματία –και λογοκλόπο– Μελίχ Μπουλού στην πρυτανεία του ιδρύματος εξόργισε τους ακαδημαϊκούς και τους φοιτητές τού πιο ξακουστού πανεπιστημίου της χώρας. Με το ξέσπασμα των διαδηλώσεων, η τουρκική κυβέρνηση κατέφυγε στη γνωστή πρακτική της βίαιης καταστολής και κατηγόρησε τους διαδηλωτές για έλλειψη σεβασμού απέναντι στο Ισλάμ – χρησιμοποιώντας μάλιστα ως αποδιοπομπαίο τράγο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα των φοιτητών, την οποία κυβερνητικά στελέχη χαρακτήρισαν «διεστραμμένους τρομοκράτες». Η κίνηση αποδείχθηκε μπούμερανγκ.

«Ο λάθος υπολογισμός του Ερντογάν έγκειται στο ότι το Μπογάζιτσι είναι ορόσημο για την τουρκική κοινωνία», αναφέρει η 24χρονη Ντιλάρα, πρώην φοιτήτρια του πανεπιστημίου, η οποία έχει εγκαταλείψει τη χώρα και ζει στο εξωτερικό. «Δεν μπορείς να κατηγορείς το εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο ονειρεύονται να σπουδάσουν όλοι οι νέοι της χώρας χωρίς να προκαλέσεις την αντίδραση μιας ολόκληρης γενιάς», εξηγεί, ενώ συμπληρώνει πως τα γεγονότα πυροδότησαν έναν ευρύτερο σκεπτικισμό στη νεαρότερη τουρκική κοινωνία. «Είδαμε πολλές συγκινητικές εικόνες μιας άλλης Τουρκίας, όπου ΛΟΑΤΚΙ φοιτητές περπατούσαν χέρι χέρι με νεαρές φοιτήτριες που φορούν τη μαντίλα. Αυτό ακριβώς είναι το πνεύμα του πανεπιστημίου μας: μια συλλογική ταυτότητα που παλεύει για το ασφαλές περιβάλλον κάθε φοιτητή, ανεξαρτήτως του αν είναι θρησκευόμενος ή κοσμικός, παραδοσιακός ή μοντέρνος. Απέναντί μας, όπως φάνηκε, είχαμε έναν κοινό εχθρό», καταλήγει.

Οι νέοι Τούρκοι που μοιράστηκαν τις σκέψεις τους με την «Κ» δεν φαίνεται να συσπειρώνονται πίσω από κάποιο κόμμα και ιδεολογία. Μερικοί από αυτούς δηλώνουν μουσουλμάνοι, άλλοι άθεοι, άλλοι εθνικιστές, φιλελεύθεροι ή απολιτίκ. Τους ενώνει όμως όλους μια φανερή εξάντληση και διάθεση για αλλαγή. «Δεν υπάρχει περίπτωση να στηρίξω τον Ερντογάν, όποιος κι αν βρίσκεται απέναντι», καταλήγει ο Τουναχάν, προτού συμπληρώσει ότι «η χώρα χρειάζεται επειγόντως μια νέα σελίδα».

Ο κλοιός της λογοκρισίας

Απογοητευμένοι από το περιβάλλον αυτολογοκρισίας του μιντιακού οικοσυστήματος, οι νέοι Τούρκοι καταφεύγουν σε εναλλακτικές πλατφόρμες του Διαδικτύου για τον δημόσιο διάλογο. Αντιμετωπίζουν, ωστόσο, και εκεί μια αυξανόμενη καταστολή των ελευθεριών τους. Πριν από μία εβδομάδα, δύο 23χρονες κοπέλες κοινοποίησαν ένα σατιρικό βίντεο στο TikTok με τίτλο «Τρόποι χρήσης του τουρκικού διαβατηρίου», στο οποίο χρησιμοποιούσαν το έγγραφο ως σελιδοδείκτη, γάντι φούρνου και σουπλά, καυτηριάζοντας τους περιορισμούς της πανδημίας. Αμεσα, αντιμετώπισαν κατηγορίες προσβολής απέναντι στο κράτος, κλήθηκαν στο δικαστήριο, έχασαν τα διαβατήριά τους και τέθηκαν υπό περιορισμό. Η γενιά τους όμως φαίνεται να αψηφά τον φόβο. Ο 24χρονος Τζαν, ο οποίος φυλακίστηκε πέρυσι καθότι αναρτήσεις του θεωρήθηκαν επίσης προσβλητικές, εξομολογείται στην «Κ»: «Συνήθως, επειδή ο Ερντογάν και το κόμμα του ελέγχουν όλα τα πρακτορεία ειδήσεων της χώρας, ήταν ευκολότερο να κρύψουν τις αποτυχίες τους από τη βάση των ψηφοφόρων τους. Η καταστροφική διαχείριση της πανδημίας όμως τους έχει εκθέσει, όχι μόνο στους νέους αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή