Το γαλλογερμανικό σχέδιο για επανεκκίνηση των συνομιλιών της Ε.Ε. με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, που αποκάλυψαν την παραμονή της Συνόδου Κορυφής οι Financial Times, μετέτρεψε τις διήμερες εργασίες από μια συνάντηση ρουτίνας των Ευρωπαίων ηγετών σε σφοδρή αντιπαράθεση. Αντί, μάλιστα, να εξεταστεί η κοινή πρόταση των Αγκελα Μέρκελ και Εμανουέλ Μακρόν, οι «27» κατέληξαν να διερευνήσουν την πιθανότητα επιβολής οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. Μετά τη σύνοδο του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με τον Πούτιν στη Γενεύη, την περασμένη εβδομάδα, οι Μέρκελ και Μακρόν άδραξαν την ευκαιρία για να διατυπώσουν την πρότασή τους για ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ε.Ε. – Μόσχας. Η πρωτοβουλία έγινε όμως μπούμερανγκ, με την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής να αντιδρούν έντονα, με το επιχείρημα ότι ο διάλογος με τον Πούτιν θα ήταν μια υποχώρηση που δεν θα άλλαζε τη στάση του Κρεμλίνου. «Είναι σαν να προσπαθούμε να κρατήσουμε επαφή με την αρκούδα για να προστατεύσουμε ένα βάζο με μέλι», σχολίασε σκωπτικά ο πρόεδρος της Λιθουανίας, Τζιτάνας Ναουσέντα.
Η Μέρκελ, η οποία συμμετείχε για τελευταία φορά σε σύνοδο της Ε.Ε., ως εν ενεργεία επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης, παραδέχθηκε ότι η συζήτηση δεν ήταν εύκολη. «Προσωπικά θα ήθελα πιο γενναία βήματα εδώ, αλλά καλά είναι κι έτσι, θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτά τα θέματα», ανέφερε χαρακτηριστικά. Αντί για συνομιλίες με τον Πούτιν, οι 27 ηγέτες σκλήρυναν τελικά τη στάση τους έναντι της Ρωσίας. Στο τελικό ανακοινωθέν τόνισαν «την ανάγκη μιας αποφασιστικής και συντονισμένης απάντησης της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της απέναντι σε οποιαδήποτε κακόβουλη, παράνομη και παρεμβατική δραστηριότητα της Ρωσίας, με πλήρη χρήση όλων των εργαλείων που έχει στη διάθεσή της η Ε.Ε.». Οι ηγέτες ανέθεσαν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς «να παρουσιάσουν όλες τις εναλλακτικές για πρόσθετα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών κυρώσεων».
Οι Μέρκελ και Μακρόν δεν εξήγησαν γιατί προωθούν μια πιο ήπια στάση απέναντι στον Πούτιν και η αιφνίδια πρωτοβουλία τους σαφώς εξόργισε τους άλλους ηγέτες, ειδικά επειδή διατυπώθηκε μόλις μία ημέρα πριν από τη σύνοδο. Μια αίσθηση ανταγωνισμού με τον Μπάιντεν φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο, καθώς η Μέρκελ είπε την Πέμπτη στην Μπούντεσταγκ ότι αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να πραγματοποιήσει συνάντηση με τον Πούτιν, δεν υπάρχει λόγος να μην κάνουν το ίδιο και οι ηγέτες της Ε.Ε. «Η έναρξη απευθείας διαλόγου στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο είναι δυνατή μόνον όταν υπάρχει πραγματική αποκλιμάκωση», είπε από την πλευρά του ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβίτσκι.
H συζήτηση συνέπεσε με την όξυνση της έντασης στη Μαύρη Θάλασσα, όπου η Μόσχα απείλησε τη Βρετανία με πυρά εάν υπάρξουν περαιτέρω προκλητικές ενέργειες από το βρετανικό ναυτικό ανοιχτά της ακτής της προσαρτηθείσας από τη Μόσχα Κριμαίας. Η φραστική αντιπαράθεση μεταξύ Λονδίνου και Μόσχας ήρθε στις αρχές της εβδομάδας μετά τα προειδοποιητικά πυρά εναντίον βρετανικού πλοίου, το οποίο φέρεται από τη Ρωσία ότι εισήλθε σε δικά της χωρικά ύδατα. Η Βρετανία πάντως διέψευσε το επεισόδιο.