Σε απόσταση μιας ώρας με το αυτοκίνητο από την πρωτεύουσα Καμπούλ, η τεράστια αεροπορική βάση του Μπαγκράμ –στην ουσία, μια μικρή πόλη με στρατώνες και αεροδρόμιο– υπήρξε επί 20 χρόνια το κέντρο της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στο Αφγανιστάν. Μιας παρουσίας που είχε εντελώς άδοξο τέλος. Γύρω στις 3 τα χαράματα την περασμένη Παρασκευή οι Αμερικανοί εκκένωσαν, με άκρα του τάφου σιωπή, τη βάση τους, ολοκληρώνοντας σε μεγάλο βαθμό την αποχώρηση από τη χώρα, χωρίς καν να ειδοποιήσουν τους Αφγανούς στρατιώτες που φυλούσαν σκοπιές ή τους διοικητές τους. Είκοσι λεπτά αργότερα έσβησαν τα φώτα, για να ακολουθήσει επιδρομή από ορδές Αφγανών που βάλθηκαν να κάνουν πλιάτσικο σε ό,τι είχαν αφήσει πίσω τους οι Αμερικανοί.
Τα παραπάνω κατήγγειλε, με έκδηλη πικρία, μιλώντας στο BBC ο νέος Αφγανός διοικητής της νευραλγικής βάσης, πτέραρχος Ασαντουλάχ Κοϊστάνι, ο οποίος επωμίζεται μια δύσκολη αποστολή: να υπερασπιστεί, μαζί με τους 3.000 στρατιώτες που έχει υπό τις διαταγές του, τη βάση του Μπαγκράμ απέναντι στους Ταλιμπάν, οι οποίοι κινούνται απειλητικά στις γύρω περιοχές. Το τελευταίο διάστημα το ισλαμικό φονταμενταλιστικό κίνημα, που προσέφερε άσυλο στον Οσάμα μπιν Λάντεν και πολέμησε τους Αμερικανούς, κερδίζει ταχύτατα έδαφος, εκμεταλλευόμενο την αποχώρηση των νατοϊκών στρατευμάτων. Ηδη ελέγχει το ένα τρίτο της αφγανικής υπαίθρου και περικυκλώνει μεγάλες πόλεις, αν και η ηγεσία του δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να καταλάβει την Καμπούλ – μια κόκκινη γραμμή για τους Αμερικανούς.
Η κατάσταση διαγράφεται τραγική για την κυβέρνηση του προέδρου Ασράφ Γάνι, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της χώρας. Το προηγούμενο διήμερο, 1.037 άνδρες του κυβερνητικού στρατού εγκατέλειψαν τις θέσεις τους χωρίς μάχη και πέρασαν τα σύνορα αναζητώντας ασφάλεια στο γειτονικό Τατζικιστάν, ο πρόεδρος του οποίου, Εμομαλί Ραχμόν, ανήγγειλε χθες την επιστράτευση 20.000 ανδρών για την ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων.
Ο Ραχμόν είχε χθες επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι θα βοηθήσει τους γείτονές του για την αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης. Η Ρωσία διατηρεί στο Τατζικιστάν μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις της εκτός συνόρων.
Ανησυχία για αεροδρόμιο
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί στους γείτονες και συμμάχους του Αφγανιστάν ο κίνδυνος να πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν το αεροδρόμιο της Καμπούλ, κάτι που θα απέκλειε την κεντρική κυβέρνηση από τον έξω κόσμο. Επί του παρόντος, την ασφάλεια του στρατοπέδου περιφρουρούν οι τελευταίοι Αμερικανοί στρατιώτες που έχουν απομείνει, σε συνεργασία με στρατεύματα της Τουρκίας. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει προσφερθεί να αναλάβει για λογαριασμό του ΝΑΤΟ την ασφάλεια του στρατοπέδου, υπό τον όρο ότι θα της παρασχεθεί οικονομική, πολιτική και επιμελητειακή υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Το θέμα θα συζητηθεί σήμερα μεταξύ του Τούρκου υπουργού Αμυνας, Χουλουσί Ακάρ και του Αμερικανού ομολόγου του, Λόιντ Οστιν.
Οι δυσμενείς εξελίξεις υποχρεώνουν αρκετές χώρες να κλείσουν προξενεία και να συρρικνώσουν τις διπλωματικές αποστολές τους στο Αφγανιστάν. Ηδη έκλεισαν τα προξενεία της Τουρκίας και της Ρωσίας στη βόρεια πόλη Μαζάρ-ι-Σαρίφ, ενώ με μειωμένο προσωπικό λειτουργούν οι αποστολές του Ουζμπεκιστάν, του Τατζικιστάν, της Ινδίας και του Πακιστάν. Σημαντική μείωση υπέστη και το προσωπικό της τεράστιας αμερικανικής πρεσβείας στη θωρακισμένη πράσινη ζώνη της πρωτεύουσας Καμπούλ.