ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σάρκα και οστά στον νομικά δεσμευτικό στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, έδωσε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με την παρουσίαση του «Fit for 55» (δώδεκα νομοθετικών προτάσεων που αγγίζουν κάθε πτυχή της οικονομικής ζωής, από τις οδικές μεταφορές έως τις αερομεταφορές και τη ναυτιλία, από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη φορολόγηση των καυσίμων έως την αγροτική παραγωγή και τη διαχείριση δασών) η Επιτροπή στέλνει το σήμα στον υπόλοιπο κόσμο ότι η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία δεν είναι απλά ένα θεωρητικό όραμα, αλλά ένα πρότυπο για έναν ριζοσπαστικό μετασχηματισμό της οικονομίας.
Με τη δύναμη του παραδείγματος αυτού, αλλά και με πολιτικές όπως ο μηχανισμός διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα, που θα επιβάλει από το 2026 τέλη σε εισαγωγές σε πέντε κλάδους από χώρες με πιο χαλαρή περιβαλλοντική νομοθεσία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελπίζει να κινητοποιήσει τις άλλες μεγάλες οικονομίες του πλανήτη να κινηθούν εξίσου φιλόδοξα, ώστε οι στόχοι της Συμφωνίας των Παρισίων να παραμείνουν στη σφαίρα του εφικτού. Σημαντική συνεισφορά στην ευρωπαϊκή πράσινη μετάβαση θα έχει το Recovery and Resilience Facility, το βασικό εργαλείο του Ταμείου Ανάκαμψης, με το 37% τουλάχιστον των δαπανών των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας να αφιερώνεται σε πράσινες επενδύσεις.
Οι πολλαπλές συνεντεύξεις Τύπου και ενημερώσεις την περασμένη εβδομάδα δεν μπόρεσαν, ωστόσο, να κρύψουν τις εσωτερικές διενέξεις εντός του κολεγίου των επιτρόπων σχετικά με το πακέτο. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, σημαντικός αριθμός επιτρόπων προέβαλε ενστάσεις σε πτυχές του «Fit for 55», που αναμένεται να αυξήσουν το κόστος της ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Καταψήφισε ο Χαν
Ο επίτροπος Προϋπολογισμού, Γιοχάνες Χαν, μάλιστα, καταψήφισε το πακέτο – ένας ανησυχητικός οιωνός για τη σύνθετη και πολυετή διαπραγμάτευση που ξεκινά με τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι «27» της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν ήδη πετύχει μείωση εκπομπών 24% την περίοδο 1990-2019. Σε μεγάλο βαθμό αυτό έχει επιτευχθεί χάρη στην εφαρμογή του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ETS) στην παραγωγή ηλεκτρισμού και τη βαριά βιομηχανία, που έχει οδηγήσει σε μείωση εκπομπών στους τομείς αυτούς (που αποτελούν το 41% των συνολικών εκπομπών της Ε.Ε.) κατά 43% από το 2005. Ο στόχος πλέον είναι η μείωση αυτή να φτάσει το 61% έως το 2030.
Περαιτέρω, στο επίκεντρο του «Fit for 55» βρίσκεται η διεύρυνση του ETS σε τρεις νέους τομείς: τις οδικές μεταφορές, τα κτίρια και τη ναυτιλία. Ανώτεροι κοινοτικοί αξιωματούχοι στάθηκαν ιδιαίτερα στον τομέα των οδικών μεταφορών, όπου οι εκπομπές συνεχίζουν τα τελευταία χρόνια να αυξάνονται.
Τα αυτοκίνητα
Οι εκπομπές των οχημάτων, σύμφωνα με τη νέα πρόταση, πρέπει να μειωθούν κατά 55% έως το 2030. Εως το 2035 όλα τα νέα αυτοκίνητα πρέπει να είναι μηδενικών ρύπων. Ο προτεινόμενος κανονισμός για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων στοχεύει να διασφαλίσει ότι οι οδηγοί ηλεκτρικών οχημάτων θα έχουν πρόσβαση σε ένα δημόσια διαθέσιμο σημείο φόρτισης ανά 60 χιλιόμετρα στο ευρωπαϊκό δίκτυο αυτοκινητόδρομων ήδη από το 2025. Παράλληλα, το κοινωνικό ταμείο για το κλίμα, που θα χρηματοδοτηθεί από τα έσοδα του ETS στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια, θα διαθέσει 72 δισ. ευρώ μεταξύ 2025-32 για τη συγχρηματοδότηση (έως 50%) εθνικών προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και προώθησης της χρήσης οχημάτων μηδενικών εκπομπών.
Επικριτές των προτάσεων της επιτροπής διατείνονται ότι θα επιδεινώσει την ενεργειακή φτώχεια, η οποία ήδη πλήττει περίπου 35 εκατομμύρια Ευρωπαίους. Τα φτωχότερα κράτη-μέλη με μεγαλύτερη εξάρτηση από τον άνθρακα θεωρούν ότι τους ζητείται δυσανάλογα μεγάλη προσαρμογή, ενώ περιβαλλοντικές ΜΚΟ ήδη χαρακτηρίζουν τα μέτρα ανεπαρκή για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.