O Ιούνιος του 2021 ήταν ο θερμότερος από καταβολής μετρήσεων στη Βόρεια Αμερική. Μόνο την τελευταία εβδομάδα του μήνα καταρρίφθηκαν 1.200 ρεκόρ θερμοκρασίας. Η ειδησεογραφική κάλυψη επικεντρώθηκε στις ανώτατες θερμοκρασίες, αλλά ένα άλλο κριτήριο είναι ίσως πιο ανησυχητικό και πιο επικίνδυνο: οι νυχτερινές θερμοκρασίες.
Οι νυχτερινές θερμοκρασίες ανεβαίνουν ταχύτερα από ό,τι οι θερμοκρασίες την ημέρα, όπως αναφέρει η Εθνική Εκθεση για το Κλίμα του 2018. Η έκθεση αφορά τις ΗΠΑ αλλά η τάση είναι παγκόσμια, σύμπτωμα της κλιματικής αλλαγής.
Θάνατοι από θερμοπληξία
Η ασυνήθιστη νυχτερινή ζέστη συνδέεται με σημαντικό αριθμό θανάτων από θερμοπληξία, γιατί στερεί από τον οργανισμό τη δυνατότητα να ανανήψει από τη ζέστη της ημέρας. «Αυτό που βλέπουμε στις ειδήσεις είναι οι υψηλές θερμοκρασίες, αλλά το πόσο χαμηλά πέφτει ή δεν πέφτει η θερμοκρασία τη νύχτα έχει επίπτωση στη θνησιμότητα», δηλώνει η Λάρα Κάσινγκ, ειδική στην αλληλεπίδραση υγείας και περιβάλλοντος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου UCLA.
Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται χρόνο για να δροσιστεί. Συνήθως αυτό συμβαίνει στον ύπνο, όταν η θερμοκρασία του πέφτει. Επειτα από μία ημέρα καύσωνα «είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς την ευκαιρία να ρίξει τη θερμοκρασία του σώματός του», λέει η Κρίστι Εμπι από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.
Οι καύσωνες είναι ιδιαίτερα φονικοί όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν απότομα. «Τα σώματά μας είναι ευπροσάρμοστα και εγκλιματίζονται, αν έχουν τον χρόνο», σημειώνει ο Τόμας Γουότερς, γιατρός στο τμήμα επειγόντων περιστατικών της Κλινικής Κλίβελαντ. Τα περισσότερα κρούσματα θερμοπληξίας παρατηρούνται τις πρώτες τρεις ημέρες του κύματος καύσωνα. Ακόμη πιο ευάλωτοι είναι οι άνθρωποι όταν συμπίπτει η άνοδος της θερμοκρασίας με την αύξηση της υγρασίας. Οταν η ζέστη και η υγρασία δεν αφήνουν τον ιδρώτα να κάνει τη δουλειά του, δηλαδή να διώξει τη περισσή θερμοκρασία, μπορεί να προκύψουν θανατηφόρες επιπλοκές όπως η διακοπή λειτουργίας ζωτικών οργάνων.
Οι παρατεταμένοι καύσωνες είναι πιο επικίνδυνοι για τους ηλικιωμένους, τα μικρά παιδιά και τις εγκύους. Οι καύσωνες επίσης επηρεάζουν περισσότερο όσους δουλεύουν στο ύπαιθρο, όπως στη γεωργία ή στις κατασκευές, τους αστέγους και τους ανθρώπους με καρδιαγγειακά νοσήματα ή διαβήτη.
Φονικό κύμα
Το 2006, ένα κύμα καύσωνα προξένησε σχεδόν 150 θανάτους στην Καλιφόρνια, σύμφωνα με τις ιατροδικαστικές αναφορές (οι επιπλέον θάνατοι εκείνη την περίοδο ήταν 600, στοιχείο που δείχνει ότι οι επιπτώσεις μπορεί να ήταν ακόμη μεγαλύτερες). Αυτό που κατέστησε το συγκεκριμένο κύμα ιδιαίτερα επικίνδυνο ήταν η υγρασία που εγκλώβιζε τη ζέστη τις νύχτες, με αποτέλεσμα υψηλές βραδινές θερμοκρασίες για τις οποίες οι Καλιφορνέζοι δεν ήταν προετοιμασμένοι. Πλέον, κάποιοι δήμοι προσπαθούν να μειώσουν τις επιπτώσεις του καύσωνα ανοίγοντας κλιματιζόμενους χώρους, στέλνοντας συνεργεία για να ελέγξουν την κατάσταση των ευάλωτων ατόμων και παρέχοντας εμφιαλωμένο νερό. Γενικά, όμως, οι δράσεις αυτές γίνονται μέρα. «Το πρόβλημα στην πραγματικότητα είναι η νύχτα», επισημαίνει ο επικεφαλής επιδημιολογικών μελετών της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Καλιφόρνιας, Ρούπα Μπάσου. «Από όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι καύσωνες σχετίζονται πιο άμεσα με την κλιματική αλλαγή», αναφέρει ο Αλεξάντερ Γκερσούνοφ του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Scripps του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Η κλιματική κρίση είναι «τα αναβολικά» που δίνουν ενέργεια στους καύσωνες. «Είναι ένα από αυτά που δυστυχώς ξέρουμε ότι είναι δεδομένα», λέει η Κλαούντια Τεμπάλντι, ειδική στα κλιματικά μοντέλα στο Εθνικό Εργαστήριο Pacific Northwest. «Δεν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός ότι η υπερθέρμανση θα κάνει αυτές τις ακραίες θερμοκρασίες πολύ χειρότερες».