Ενώ οι Ταλιμπάν συνεχίζουν την προέλασή τους και πλήθη Αφγανών εγκαταλείπουν τις εστίες τους, αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο σε άλλες περιοχές της χώρας ή στο εξωτερικό, το εν εξελίξει προσφυγικό κύμα προκαλεί σοβαρές τριβές ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και περιφερειακούς τους συμμάχους, ιδιαίτερα την Τουρκία.
Χθες η Αγκυρα αντέδρασε έντονα στο αμερικανικό σχέδιο για προσωρινή εγκατάσταση Αφγανών προσφύγων σε τρίτες χώρες, εν αναμονή της εξέτασης των αιτήσεών τους για παροχή ασύλου από τις ΗΠΑ. «Η Τουρκία δεν είναι και δεν πρόκειται να γίνει αίθουσα αναμονής οποιασδήποτε τρίτης χώρας», διεμήνυσε χθες ο Φαχρετίν Ατούν, διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας. «Θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να προστατεύσουμε την ασφάλεια των συνόρων μας», προσέθεσε ο στενός συνεργάτης του Ταγίπ Ερντογάν.
Καθώς οι τελευταίοι Αμερικανοί στρατιώτες που έχουν απομείνει στο Αφγανιστάν αναμένεται να αποχωρήσουν μέχρι τις 31 Αυγούστου, χιλιάδες Αφγανοί που συνεργάστηκαν με τα αμερικανικά στρατεύματα ως μεταφραστές, προμηθευτές ή οτιδήποτε άλλο, όπως και άλλοι πολίτες που συνεργάστηκαν με ξένα μέσα ενημέρωσης ή μη κυβερνητικές οργανώσεις, αναζητούν αγωνιωδώς άσυλο στη Δύση, φοβούμενοι αντίποινα των Ταλιμπάν.
Τη Δευτέρα, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα υποδοχής χιλιάδων προσφύγων από το Αφγανιστάν. Καθώς η διαδικασία για την παροχή αμερικανικής βίζας χρειάζεται περίπου ένα χρόνο για να ολοκληρωθεί, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι οι υποψήφιοι για άσυλο θα εγκατασταθούν προσωρινά σε τρίτες χώρες, αναφέροντας ως πιθανότερες την Τουρκία και το Πακιστάν. Ωστόσο η Τουρκία, η οποία ήδη φιλοξενεί πάνω από τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες, κατά κύριο λόγο από τη Συρία, εμφανίζεται κατηγορηματικά αντίθετη με αυτό το σχέδιο.
«Δεν δεχόμαστε την ανεύθυνη απόφαση που έλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς να συμβουλευθούν τη χώρα μας», δήλωσε σχετικά ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Ταντσού Μπιλγκίτς. «Αν οι ΗΠΑ θέλουν να φιλοξενήσουν αυτούς τους ανθρώπους, τότε μπορούν να τους μεταφέρουν απ’ ευθείας στο έδαφός τους αεροπορικώς», σημείωσε ο Τούρκος αξιωματούχος.
Καθώς η Τουρκία επιβαρύνθηκε όσο καμία άλλη χώρα –με μόνη πιθανή εξαίρεση τον Λίβανο– από τα μεταναστευτικά κύματα λόγω των πολέμων της Μέσης Ανατολής, τα αρχικά φιλόξενα αισθήματα των πολιτών της έναντι των μεταναστών και προσφύγων έδωσαν σταδιακά τη θέση τους στη δυσφορία. Η επιδείνωση της οικονομίας, με την άνοδο της ανεργίας και του πληθωρισμού, έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα και η κυβέρνηση Ερντογάν πλήρωσε το πολιτικό κόστος, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, γεγονός που συνέβαλε στις ήττες του κυβερνώντος κόμματος στις τελευταίες δημοτικές εκλογές. Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει δημοφιλές στο τουρκικό Twitter το αντιμεταναστευτικό- ρατσιστικό hashtag #MulteciIstemiyoruz (Δεν θέλουμε μετανάστες), ενώ ρεπορτάζ της Ντόιτσε Βέλε κάνει λόγο για αυξανόμενα κρούσματα εχθρικής συμπεριφοράς εναντίον μεταναστών προερχόμενων από το Αφγανιστάν.
Αυστηρή προειδοποίηση
Πρόσφατα, η κυβέρνηση έχτισε τείχη για να στεγανοποιήσει τμήματα των ανατολικών συνόρων της με το Ιράν, ενώ νωρίτερα είχε κάνει κάτι ανάλογο στα νότια σύνορα με τη Συρία, για να ελαχιστοποιήσει τις προσφυγικές ροές. Ωστόσο, ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος επίσης αντιτίθεται στο αμερικανικό σχέδιο για τους Αφγανούς πρόσφυγες, κατηγόρησε τον Ταγίπ Ερντογάν ότι είχε αποδεχθεί να απορροφήσει η Τουρκία μέρος του προσφυγικού κύματος κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Επιπλέον, ο επικεφαλής του κεμαλικού κόμματος CHP απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση στις ΗΠΑ: «Απευθύνομαι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως μέλος της συμμαχίας που θα κυβερνήσει την Τουρκία στο μέλλον, δεν θα αποδεχθούμε αυτές τις συμφωνίες που κάνατε με τον Ερντογάν», δήλωσε ο Κιλιτσντάρογλου.
Τρόμος και στην Καμπούλ
Ενώ συνεχίστηκε και χθες η πολιορκία τριών μεγάλων πόλεων από τους Ταλιμπάν, το φονταμενταλιστικό κίνημα ανέλαβε την ευθύνη για την παράτολμη επίθεση που εκδηλώθηκε στην πρωτεύουσα Καμπούλ τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη, με στόχο την κατοικία του υπουργού Αμυνας. Η επίθεση ξεκίνησε με έκρηξη παγιδευμένου Ι.Χ., για να ακολουθήσουν οδομαχίες που κράτησαν πέντε ώρες. Ο υπ. Αμυνας Μπισμιλάχ Μοχαμαντί δεν βρισκόταν στην οικία του, ενώ η οικογένειά του φυγαδεύτηκε με ασφάλεια. Ωστόσο, τουλάχιστον οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν και 20 τραυματίστηκαν. Μετά την εξόντωση των τεσσάρων επιδρομέων, πλήθος πολιτών κατέβηκε στους δρόμους της Καμπούλ με συνθήματα εναντίον των Ταλιμπάν. Στο μεταξύ, οι κάτοικοι της Λασκάρ Γκαχ, πρωτεύουσας της επαρχίας Χελμάντ που πολιορκείται από τους Ταλιμπάν, προσπαθούσαν να απομακρυνθούν από την πόλη εν αναμονή σφοδρής αντεπίθεσης του κυβερνητικού στρατού. Τουλάχιστον 40 άμαχοι σκοτώθηκαν και άλλοι 118 τραυματίστηκαν το τελευταίο εικοσιτετράωρο, καθώς μαίνονταν οι οδομαχίες στον αστικό ιστό της πόλης.