Σε μια εμφανή προσπάθεια να θωρακίσουν την εξουσία τους εσωτερικά και να μην καταδικαστούν από την πρώτη στιγμή σε ρόλο παρία, στη διεθνή σκηνή, οι Ταλιμπάν προχώρησαν χθες σε χειρονομίες καλής θέλησης προς τους πολιτικούς τους αντιπάλους και τη Δύση, διαμηνύοντας ταυτόχρονα ότι θα σεβαστούν στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Χειρονομίες, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με έντονη, όσο και δικαιολογημένη καχυποψία, δεδομένων των ζοφερών αναμνήσεων από την πρώτη περίοδο όπου ασκούσαν εξουσία, από το 1996 μέχρι το 2001.
«Δεν θέλουμε κανενός είδους εχθρούς, εσωτερικούς ή εξωτερικούς», ήταν το κεντρικό μήνυμα του οιονεί «κυβερνητικού εκπροσώπου» των Ταλιμπάν, Ζαμπιχολάχ Μουτζαχίντ, στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε το κίνημα στην πρωτεύουσα Καμπούλ ύστερα από την ανατροπή της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Ασράφ Γκάνι. «Το Αφγανιστάν δεν θα χρησιμοποιηθεί ως έδαφος εναντίον οποιασδήποτε χώρας. Βεβαιώνουμε γι’ αυτό τη διεθνή κοινότητα», τόνισε ο Μουτζαχίντ, απαντώντας σε ερώτηση για το ενδεχόμενο επαναδραστηριοποίησης της Αλ Κάιντα από αφγανικά εδάφη. Επιπλέον, ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν ανακοίνωσε τη χορήγηση αμνηστίας σε όλα τα μέλη των προηγούμενων κυβερνήσεων που υποστηρίζονταν από τη Δύση και σε όσους υπηρέτησαν στον στρατό τους. Βεβαίωσε επίσης ότι δεν πρόκειται να διωχθεί κανείς από όσους συνεργάστηκαν, ως προμηθευτές ή μεταφραστές, με τις «δυνάμεις κατοχής». Επανέλαβε ότι οι γυναίκες θα μπορούν να εργάζονται και να σπουδάζουν, με τα δικαιώματά τους να γίνονται σεβαστά «στο πλαίσιο του ισλαμικού νόμου» και ότι το κίνημα που εκπροσωπεί εγγυάται «ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης», αρκεί να μη θίγουν το Ισλάμ και την εθνική ενότητα.
Η προσπάθεια των Ταλιμπάν να επιδείξουν ένα νέο πρόσωπο αποτυπώθηκε και στην τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε αξιωματούχος τους στο ιδιωτικό κανάλι Tolo, μόνος μέσα στο στούντιο με μια γυναίκα τηλεοπτική παραγωγό – κάτι που θα ήταν πρωτοφανές σε άλλους καιρούς. Στο μεταξύ, όπως αναφέρει το πρακτορείο Associated Press, γυναίκες που φορούσαν χιτζάμπ (μαντίλα) αλλά όχι ολόσωμη μπούργκα διαδήλωσαν χθες στην Καμπούλ κρατώντας πικέτες που καλούσαν τους Ταλιμπάν «να μην εξαφανίσουν τις γυναίκες».
Στο πολιτικό επίπεδο, οι νέοι άρχοντες του Αφγανιστάν διεξήγαγαν διαβουλεύσεις με σημαντικές προσωπικότητες του προηγούμενου καθεστώτος, όπως ο πρώην πρόεδρος Χαμίντ Καρζάι και ο πρώην αντιπρόεδρος Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, με αντικείμενο τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Οι Ταλιμπάν εμφανίζονταν ανοιχτοί στο ενδεχόμενο να συμμετάσχουν πολιτικοί τους αντίπαλοι στην κυβέρνηση που πρόκειται σύντομα να σχηματίσουν.
Οικονομικές πιέσεις
Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι σημαντικό ρόλο στις χειρονομίες καλής θέλησης των Ταλιμπάν παίζουν οι οικονομικές πιέσεις. Ηδη η Γερμανία ανακοίνωσε ότι «παγώνει» την οικονομική της βοήθεια προς το Αφγανιστάν, η οποία ανερχόταν σε 250 εκατ. ευρώ για το 2021. Σε συνέντευξή του προς το βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο Sky News, ο εκπρόσωπος Τύπου των ισλαμιστών, Σουχάιλ Σαχίν, αναγνώρισε ότι «σε βραχυπρόθεσμη προοπτική αναμφίβολα θα χρειαστούμε τη βοήθεια άλλων χωρών για να πληρώσουμε μισθούς», ενώ δήλωσε ότι οι Ταλιμπάν ενδιαφέρονται για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου ΤΑΡΙ που θα διέρχεται από Τουρκμενιστάν, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Ινδία.
Ανησυχίες για το ενδεχόμενο υποτροπής του εμφυλίου πολέμου προκάλεσε μήνυμα, μέσω Twitter, του Αρμουλά Σάλεχ, αντιπροέδρου στην προηγούμενη κυβέρνηση του Ασράφ Γκάνι. Ο Σάλεχ δήλωσε ότι βρίσκεται στη χώρα και ότι είναι ο «νόμιμος υπηρεσιακός πρόεδρος» του Αφγανιστάν, ενώ κάλεσε τους ομοεθνείς του να «ενταχθούν στην Αντίσταση κατά των Ταλιμπάν». Στο μεταξύ, μία ημέρα μετά τις χαοτικές σκηνές με τους αλλόφρονες Αφγανούς που προσπαθούσαν να μπουν σε αμερικανικά αεροπλάνα, η κατάσταση είχε ομαλοποιηθεί χθες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και οι πτήσεις για τη μεταφορά ξένων υπηκόων και Αφγανών έξω από τη χώρα είχαν ξαναρχίσει.
«Ονειδος για τη Δύση»
Τις πολιτικές και ηθικές ευθύνες της Δύσης για την τραγωδία που εκτυλίσσεται στο Αφγανιστάν τόνισε ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ. «Οι εικόνες της απελπισίας από το αεροδρόμιο της Καμπούλ είναι όνειδος για τη Δύση», δήλωσε ο Γερμανός πρόεδρος, για να προσθέσει: «Βιώνουμε μια ανθρωπιστική τραγωδία για την οποία μοιραζόμαστε την ευθύνη». Η Γερμανία υπήρξε η χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη, μετά τις ΗΠΑ, στρατιωτική αποστολή στο Αφγανιστάν. Η ασφαλής μεταφορά Αφγανών που είχαν συνεργαστεί με τον γερμανικό στρατό αποτελεί φλέγον ζήτημα για το Βερολίνο. «Εχουμε την ηθική υποχρέωση σήμερα να σταθούμε στο πλευρό όσων τους χρωστάμε, για τη δουλειά τους και για την υποστήριξή τους», τόνισε σχετικά ο Σταϊνμάγερ. Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ προειδοποίησε ότι το προσφυγικό κύμα από το Αφγανιστάν μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη, απειλώντας με μια κρίση παρόμοια με εκείνη του 2015. Ο Χριστιανοδημοκράτης υποψήφιος για την καγκελαρία, Αρμιν Λάσετ, εκτίμησε ότι «το μάθημα των 20 ετών είναι ότι η στρατιωτική επέμβαση για την οικοδόμηση της δημοκρατίας απέτυχε σχεδόν καθολικά».